374 K W A R T Z I fö E O F
f t van Kleur , wordende fomtyds onder de Ro»
V i f bynen geteld. Men moetze, echter, geden-,
5tük°ÏD" ^en 0I*der ^ Edele Steenen : alzo ’er wee-'
KtyftaLzentlyk Orientaalfche Amethyften z yn; ge-
lyk wy zien zullen* Byna in alledeelen van
Europa komen zy Droezig voor, doch inzonderheid
in de Achaatkogels te Oberftein, op
de Grenzen van de Paltz en Tweebrugge,
Men toont ’er zelfs onder de Produkten van
den Vefuvius, Derzelver Kryftallen zyn forn*
tyds taamelyk groot: fomtyds bleeker, fomtyds
zo hoog Violet gekleurd, dat zy defchoon-»
fte Orientaalfche tarten ;■ maar deeze vallen
meest wat klein. Ook zien zy wel uit den
geelen, en fchynen fomtyds als met'Topaas-
Kryftal doormengd te zyn. Zelden ziet men
’er lange Staaven van, en, zo, zy ’er zyn,, dan
vallen zy altoos bleek. Nooit heb ik een lang
Kryflal gezien, zegt de HeerBRucKMANN,
dateene fchoone donkere Amethystkleurhadt.
Hy bezat een bladerig Amethystkleurig Kry-
flal , met een taamelyk langen Kantzuil en
twee Pietamieden, waar in een Druppeltje
Water zigtbaar was, uit de Therefta-Schacht
te Schemnits in Neder-Hongarie. Van eenen
Amethyst-Kogel , met een groote veelheid
Waters daar in , heb ik bevoorens gewag gemaakt
Dik'
(m) Zie het voorg, I I ,S tuk, blad?. 514.
K r y s t a l l v n e S t e e n e n » 375
Dikwils komen deeze Kryftallen in ander n.
Gefteente voor. Dus heb ik een groot en zeer
fchoon gepolyst Stuk, ten deele Jaspis,
deele Kwarts, ten deele Amethyst, van Dob-
litz in Bohemen. Somtyds gröeijen zy by
beurtlingfe Laagen met witte Kwarts, of hebben
eene trapswyze verbleekingj 't welk mis-
fchien ontftaat uit de‘vlugheid der Kleurende
Stoffe. De Heer S a g e was van denkbeeld ,
dat de Amethyst zyne Kleur had van met Kobalt
vereenigde Zeezout-Zuuren; doch geeft
daar van geen bewys. Ook vindt men zeldzaam
Amethyften by Kobalt: terwyl ’er in
de Korst der Achaatkogelen byna altoos bly-
ken van Yzer-Oker zyn. De bleeke of half
gekleurde Stukken noemen de Franfchen P rime
(Pjdmethyfte of Moer van Amethyst} zynde
een Amethystkleurige Kwarts.
Blaauwachtige Kryftallen noemt men Bas- ^Saphier-
terd - Saphieren 1 of Saphier - Kryftallen (» ) . <riftai
Men vindtze in Bohemen , Silezie, in ’tWur-
tembergfe by Bülach, ais ook in Italië in c
Gebied van Siéna} altoos in Kopermynen,
voornaamelyk daar Koperblaauw breekt, waar
van dit Kryflal blykbaar zyne Kleur heeft.
De-
' Ca) Nitrum Fluor coeruleum. Pfeudo - Sapphirus du-
Entior, Angites. Sijft. Nat. uts. e. Baum. Min. I- p. 231-
Cryftallus coloratacoerulea. Saphirus Occidentalis. Wall.
Sijft- Min. 1. p. 231.
Aa 4.
III. Deel. III. Stuk.