iU
H. Geest (g). Andere Kryftallen zyn door min*
Atdeel. der Qp meer 2,yden , o f het Diglmin zeer
Hooïd- kort te hebben en Pieramidaal,.of op andere
STÜ manieren j'daar van verfchülende.
Helderheid.
De helderheid is eene zo onaffcheidelyke
eigenfchap der Kryftallen , dat men. cot een
gemeen Spreekwoord gebruikt , zo klaar ah
Kryftal. Van ouds waren zy deswegen reeds
beroemd. Jo h an n e s zag, voor denThroon
Gods,' een GlazedZêe', naar"Kryftal gely-
kende (h). Ten tyde der Kom‘einen werden
de Kryfta’Iyne Vaten duur betaald en in veel
waarde gehouden. P l j n i zégt , dat ’er
Artfen waren , die, om een, .deel, ygn ’t Men-
fchelyk Xighaam te branden. ■> een Kryftal.
Kogel beten achtten dan Glas. Hy fpreekt ook
omftandig van de gebreken, die, deszelfs helderheid
benadeelen , Wolkigheid , Vlakken ,
Veertjes,H aairtjes., Bar ft en en Spleeten, thans
nog genoegzaam by de Sxeenfnyders bekend.
De geheel zuivere Stukken moeiten zo helder
zyn als het zuiverfte Water en van behoorlyke
zwaarte. Ook merkt hy aan ï dat de Orien-
. taalfche Kryftallen best waren en die, van de
Alpen of Switzerfche zeer goed: ’t welk men
nog hedendaags waarneemt.. Hy leidt der»
zelver Oirfprong van Ys af,, verbeeldende z ig,
...... j met
(g) 'üv.vcv.vi. Beijlrage 1778. p* 96,
(fijj A pocal. IV. vs. é. -
met de Ouden,,dat hetzelve door de Koude
tot Kryftal verhard werde, van welk denkbeeld
de groote B.q e r h a a v e d'e ongegrondheid
aangetoond lreeft (/).
De groeijing der Kryftallen is door de Waar*
neemingen van onzen tycj zeer opgehelderd.
Zeker Switzerfch Autheur verhaalt ,(£) „ dat
„ de groote Kryftallen zig in de hoogfte,
„ altyd met Ys en Sneeuw bedekte Bergen ,
„ de kleinere in tegendeel in de Iaagcre, doch
„ doorgaans in Gang*.of Ader-Bergen voort-
„ teelen. Nooit gebeurt zulks in de Vlot-
„ bergen , die Laagen hebben van Ley en
3, Kalkfteen. Die Bergen, waar in het Kry-
„ ftal groeit, beftaan uit eene Berghof, welke
„ d e Switzers Geisbergerftein noemen, ofBok-
„ ken-Bergfteen, een grove Soort zyndevan
„ Graniet of Porphier , uit ondoorfchynende
„ Melkwitte Kwarts, en Glimmerige deden
„ famengefteld , die door een fyne Kleijige
,, en Kalkige Aarde fchynen verbonden te zyn.
„ De Glimmerige deden zyn grootendeds
„ zwart en groenachtig , doch blaauwachtig
„ in de hoogfte Alpen. In zulk flag van
„ Bergen bevinden zig Kwarts - Aders, meest-
,, al waterpas loopende , met Holligheden,
,, waar
XO Chem. Vol. I, p. 624.
(k) Abhandl. dit Naturforfch. Gezetfchuft in Zurch.
lil. Band. p, 266,
Y 3
11.
ATDErL.
Va . -
H ooïd-
STUK.
KrijftaU
Groei-
jing.