324 K w A R T Z I G E OF
II. in ’ t Vuur onveranderd, en verweeren, opk
APDEEt.. njet in LUg t ; maar met de voorgemelde
Hcoïd- Stoffen, zelfs met Kryt en Kalk, in genoeg-
Sr&vartS' zaame veelheid, fmelten zy , even; als het
Zand, tot Glas. De KeizeD Aarde bevatten
zy taamelyk zuiver ; de Kalk - Aarde flegts
toevalliger wyze: maar zeer dikwils zyn ?zy
bezwangerd met Mineraale, inzonderheid Y-
zerdèeltjes, ’t welk ’er dan deeze of geene
Kleur aan geeft. Ook vertoonen zy zig fom-
tyds in Kryftallifche en andere zeer zonder-
linge figuuren, gelyk wy vervolgens zien zullen.
Gebruik. De Kwarts is een van de vocrnaamfte Me-
taalmoeders , en (fchoon de Aders , die zy
maakt, nooit zeer zwaar z y n , ) zeer wen-
fchelyk voor den Bergman. -Niet alleep de
Ertfen van verfcheide Metaalen' en Halfme-
taalen, maar de Metaalen zelf komen ge,dee-
gen daar in voor , byzonderlyk. Zilver en
Goud, en het Goud is ’er dikwils zo fyn inge-
fprengd , dat men het ook met het befte Ver-
v grootglas niet, en alleenlyk door fyn ftampen
en wasfchen daar in ontdekt. Men kan de
Kwarts, met groot voordeel, tot Koper- en
Yzer -Ertfen, waar Kalk-Aarde of' Aarde van
Bitter Zout in is , gebruiken , om door haare
bymenging de Vloeijing der Ertfen te bevorderen.
Zy dient ook, in verbinding met Kley-
Aarden, voortreffelyk tot Vuurbefteridige Vaten,
ten,' tot het maaken van zogenaamd Porfe-
ïein en tot toebereiding van de Smalt. Met vi.
Potafch gefmolten 5 geeft zy een vaster en STuK.
duurzaamer Glas, dan alle andere Glasworden- Kwarts.
de Steenen ; uitgenomen, dat zy n:et tot
Spiegels deugt. Het zo bekende Boheenifche
Glas heeft hier van zyne’ voortreffelykheid.
Tot de laatfte oogmerken moet men zeker
zyn, dat zy geèn Yzerdeeltjes bevatte; het
welk door branden in ’t Vuur, het opgieten
van Sterk Water, enz. te ontdekken is,
Thans gaa ik tot de befchryving der Soorten
over.
( i ) Kwarts, die helder Kryftalhjn doorfchy- quJf'tzum
Vtpnd is Hijcdinum.
P P ts' • Heldere
_ „ , _ Lh Kwarts.
Alle de voorgemelde Eigenfchappen zyn op
deeze toepasfelyk, die geheel doorfchynende
is , zo helder als Kryftal en gemeenlyk zonder
Kleur. Men vindtze echter ook blaauw
en Violet in Sweeden en dof gekleurd op het
-Reuzen-Gebergte, Ik hebze groenachtig of
Aquaf
ï ) Qiiartzum Rupeftre Hyalinum péllucidum. Sijjl.
Wat. XII. Tom. III. Gen. 10. Sp. i. Quartzum Aqueum.
Syfi. Nat. VIII. Sp. x. Q. diaphanum. Wolt. Mm. 14.
• Q. folidum péllucidum. Q.uancum Cryftallinnm. Wall.
' SyJL Min. I. p. 221. Sp. 96. Q. purum diaphanum.
•Cronst. Min. §. 52. Q. informe diaphanum. Carth.
Min. 20.
III. Deel. III. Siuk. X 1