41. Slypfteenen gebouwen wordt, geheele Droe-
AT .n ' zen voor van roode Yzer-Kley, en, eenige
H o o rn - j^jylen daar van daan , treft men, in een veel
" "L f,.h a rd e r Zandfteen, rooden Jaspis van dergely-
ke Kleur en gedaante aan. In Sardinië is een
roode bruin geaderde Jaspis gevonden, die aan
den éénen hoek nog een weeke roode Yzer-
Kley was. Ook blykt zulks uit het Scheid,
kundig onderzoek, en de menigte van Yzer ,
die in de zelfftandigheid der Jaspis is vervat,
billykt dit vermoeden. Eenige onder-Soorten,
in Hongarie Sinopel genaamd, bevatten
»er zo veel van, dat men wel twaalf of vyftien
Pond Y z e r , ’t welk na het Rooften van den
Magneet aangetrokken wordt, uit het Centeer
haalt. Hier van komt het ook , dat de
Jaspis veel Hgter tot Vloeijing te brengen is ,
m dat hv de Gloeijing heeft doorgeftaan,dan
andere Key-Soorten, behoudende zyne Kleur
zeer lang; hoewel hy gemeenlyk tot een zwart
Glas overgaat. Na het gloeijen geeft hy doorgaans
in *t donker Licht.
G e b ru ik . Uit zyne aart is de Jaspis ondoorfchynende»
maar fomtyds loopen ’er Aders of Streepen
door, van O n y x , Kwarts, Kryftal of Ame-
thvst, die ’er eenigen trap van doorzigtigheid
aan geeven. Somwylen vindt men hem ook
onder den Achaat gemengd , die dan Jasp-
Achaat geheten wordt , als voorheen gezegd
is. Men kan hem, gelyk de overige Key-
Soor-
Soorten, gebruiken , doch niet om wit of helder
Glas te maaken. Overvloedigst wordt h y , V.
i • j Hoofd* daar men hem by zwaare Banken vindt, totSTUK>
Pylaaren , Wanden en Ornamenten der Bouw- gasps.
konst van binnen ; gelyk in de St. Laurens-
Kapel te Florence: als ook tot Wapens, l a -
felbladen, Sehoorftcen - Mantels en Stylen, en
wat dies meeris, gebezigd. Men zaagt,flypt,
polyst hem, ten dien einde, even als den A-
chaat-Steen.
De Jaspis levert ook menigvuldige Verfchei- Vatëfcef*
denheden uit. L i n s ^ cs heeft wel de K eur witte.j
van deeze Soort tot Afchgraauw bepaald^ doch
*t fchynt dat hy daar mede flegts een ruuwe *•
Jaspis , in Sweeden vallende , heeft willen
aanduiden. Deeze ziet uit den Witten^ en is
in Dalekarlie zeer gemeen , gelykende vol-
ftrekt naar verharde Kley. Eene, die geheel
Melkwit i s , vindt men in Silezie, en deeze
wordt voor den GalaBites o f Galaxia van P t i -
fj i u s gehouden. Ook is ’er onder de Antieke
Steenen, in Italië, een witte byna door»-
fchynende Jaspis, met donker roode Vlakken
en Streepen o f Banden bekend, doch zeer
zeldzaam, en een andere met geele o f geelbruine
Vlakken - Panther Jaspis genaamd. Ik
heb een witte met Afchgraauwe Streepen overlangs,
uit eene Steenkolen - Mvn by Dresdpns
als ook een witachtige van Poenig in Saxen met
Violette Banden.
V s- Voorts