en de Minahassa.,' van onderscheidene grootte, voor vischvangst
bij dag en bij nacht, m e t' vischlijnen, werpnetten, fuiken, Ja-,
vaanscbe hengels, tweetanden en steekpunten. En van zeetogten
spreken deze modelten eener oude K o r r a -K o r r a en van een
o r emb a a i van nieuwen bouw, beiden van Ambon afkomstig.
Ziehier een niet zeer schitterende, maar niettemin belangrijke
afdeeling der verzameling: een aantal proeven van h o u t s o o r -
t e n , met aanwijzingen. omtrent de waarde en bet gebruik daar-
van, en daarnevens eenige monsters van suiker, koffij, rijst,
zout, cacao, kruiderijen, oliehoudende nooten, boomwol, bars en
dergelijke voortbrengselen, ook eetbare vogelnestjes uit de Minahassa
en een verzameling inlandsche medicijnen en kruiderijen,
als proeven van den natuurlijken rijkdom van Indie.
Tot een kabinet van natuurlijke historie is de verzameling m
het zendelinghuis niet bestemd. De rijke dierenwerelff vindt er
dan ook niet vele vertegenwoordigers, maar wij vinden er, be-
halve enkele andere merkwaardigheden, eenige doosjes met Am-
bonscbe schelpen, ten bewijze van de heerlijkheid, die de zee
verbergt in haar’ schoot, en wij merken enkele door de inlanders
zeer gevreesde slangen op, waaronder de huid eener reus-
achtige patola-slang, in de Minahassa door den zendeling van
der Wal gedood.
Konden wij bij de voorwerpen van weelde en opschik reeds eenigs-
zins een’ blik slaan op de wijze, waarop hoogere behoeften be-
vredigd worden, wij vinden nog andere middelen ter veraange-
naming van het leven, waartoe deze mu z i e k i n s t r ume n t e n
gerekend mögen worden en dit zeer eenvoudig kinderspeelgoed;
niet het minst, hetgeen bij de op Java zoo geliefde w a j a n g
te pas komt. — Betreffende het s -choolwezen vinden wij hier
niet veel, al bekleedt de school eene hooge plaats in den arbeid
van het genootschap. Het voornaamste, daarop betrekkelijk, — de
boeken en kaarten, die gebrnikt worden , de proeven door de
leerlingen in schrijven en teekenen geleverd, — worden afzonderhjk
bewaard en den belangstellende gaarne getoond. Hier treffen wij
alleen enkele voorwerpen aan, hetzij vroeger , hetzij tegenwoprdig
bij het onderwijs gebezigd, benevens eenige schoolschriften,
teekeningen en knipsels, ten bewijze van de vatbaarheid der inlanders
voor net en geduldig werk. Van meer belang voor den
bezoeker zijn de voorwerpen, die met de a f g o d e n d i e n s t in
verband staan of stonden. Wij ontmoeten hier verschillende af-
godsbeelden, meest niet zeer groot, geen van alien eenigszins
indrukwekkend; voorts gewijde steenen, sieraden van priesters
bij de f o s s o ’s, een merkwaardige verzameling potjes van
aardewerk, op het eiland Boano tot bewaarplaatsen voor de zielen
der afgestorvenen bestemd. Herinneringen aan het gruwelijk kop-
p e n s n e l l e n ontbreken hier nie t, en tot deze afdeeling behoort
het sieraad der verzameling, een welligt eenig exemplaar, de
kroon van een’ koppensneller, het zegeteeken voor honderd af-
geslagen hoofden. Het is van vrij groote afmetingen, vervaardigd
van geperst en beschilderd leder, versierd met menschenbeelden,
met verguldsel en Spiegelglas opgepronkt en met prächtige staarten
ven paradijsvogels prijkend. Op de Parijsche tentoonstelling in
1867, waar het in het gebouw van de Zendingen was geplaatst,
trok het merkwaardige voorwerp de algemeene aandacht. En te
belangrijker wordt' het voor h en , die het weten, hoe de man,
die het had verdiend en met fierheid gedragen, ’t persoonlijk
voor een twintigtal jaren aan den zendeling Linemann te Menado
bragt. Thans is het een zegeteeken van anderen aard, de herin-
nering aan de vreedzame overwinning, door het Christendom be-
haald op een bevolking, waar nog in de eerste helft dezer eeuw
de gruwel van het koppensnellen in zwang was, die tegenwoordig,
naar het oordeel van allen die haar kennen, onder de bevolking
onzer Indien uitmunt. Van tijden, die daar althans voorbij zijn,
getuigen ook die k le wa n g ’s, met menschenhaar versierd, en een
s a go - s a g o , die weleer bij het menschenoffer heeft gediend,
terwijl eenige oudheden en wapens de verzameling besluiten, die ,
eenvoudig en weinig aanmatigend als zij is, toch van hoogbelang
mag worden genoemd tot bevordering-van de kennis van den mensch
in die gewesten, waaraan ons vaderland met zooveel banden is ge-
hecht en waar ons Nederland een zoo groote taak heeft te vervullen.