gedreven. Daarenboven verzamelt men plantaardig voedsel zonder eigenlijk landbouw
te drijven, zelfs ook thans nog weinig. Bij de woningen der Haidi vindt men een
aardappelveld. Vroeger werden de spijzen verwarmd met verbitte steenen. Tabak
rooken is bij hen zeer geliefd; hars en suikerriet bouwt men gaarne tot tijdverdrijf.
* 4* *
De bogen en pijlen, bij deze volken in gebraik, en de
jachtmethode verdienen een körte beschrijving.
De boog is een bewonderenswaardig voorbeeld van
onbeschaafde kunst en moet het resultaat van langdurige
ondervinding zijn. Hij is vier voet drie : centimeter lang
en uit een stuk hout vervaardigd. In vorm komt hn
overeen met den boog der Andamanen, ofschoon niet
van zulke reusachtige afmetingem In het midden loopt
het hout rond en vormt een handvatsel van bijna vier
centimeter omtrek. Van het handvatsel tot de einden
wordt het hout allengs platter en breeder tot ongeveer
veertien centimeter verder, waar hij juist. twee centimeter
breed is. Van dit punt af neemt hij langzamer-
hand weder af tot de einden, die rond en iets dikker
zijn, om de keep voor het koord te ontvangen.
Zelfs in dezen eenvoudigen toestand is de boog een
krachtig wapen, maar het eenvoudige hout is den maker
niet voldoende geweest: hij heeft hem daarom versterkt
met een saämgestelden toestel van koorden, uit gedraaide
pezen vervaardigd. In het afgebeelde exemplaar zijn
meer dan vijftig dezer koorden, die längs den boog
gelegd en zoo sterk en netjes ineengestrengeld zijn, dat
de behendigste matroos het niet zou kunnen verbeteren.
Elk dezer koorden is dubbel en, tegen het licht gezien,
volkomen doorschijnend.
Zij worden op de volgende wijze op den boog gelegd.
Aan elk uiteinde van den boog worden twee kepen,
evenwijdig met de lijn van den boog, gemaakt; deze
kepen moeten tot twee verschillende dbeleinden dienen:
vooreerst tot het opnemen der boogkoorden en vervolgens
van de koorden, die tot versterking van den boog moeten
dienen. Acht dezer koorden, ongeveer elf voet lang,
worden dubbel genomen, de lus om de punt van den
boog geslagen en de koorden längs den rug in de keep
naar de andere punt geleid en naar het midden terug-
gebracht. Deze koorden Iiggen evenwijdig aan elkaar
en vormen een platten gordel van het eene einde van
den boog naar het andere. Ongeyeer een centimeter van
de punt af zijn op genoegzaam dezelfde wijze drie andere
stellen koorden bevestigd, zoodat vier afzonderlijke lagen
koorden längs den rug van het wapen loopen.
Maar zelfs deze zijn den vervaardiger nog niet genoeg
geweest; hij heeft er nog zes lagen bijgevoegd, uitgaande
van het breedste en platste gedeelte van den boog, zoodat
nagenoeg drie voet van het midden door niet
B00G minder dan tw a a lf- lagen peeskoorden versterkt zijn.
Uit de afbeelding kan men de vernuftige wijze be-
wonderen, waarop de koorden längs den boog gelegd zijn, zoodat, hetzij het
wapen gespannen of ontspannen is, zij alle hun plaatsen bewaren. Zoo vast zijn
zij aan den boog verbonden, dat zelfs, wanneer hij ontspannen is, alle zoo strak zitten
als harpsnaren.
Het koord van den boog is van dezelfde stof vervaardigd als die op den rug ; het
kan wegens de groote sterkte van het materiaal veel dünner zijn dan het koord van
een gewonen boog.
De afbeelding op pag. 50 geeft ons een goed denkbeeid van dit vernuftige wapen.
Fig. 1 vertoont den boog gespannen, fig. 3 is een doorsnede van het hout, fig. 2 een
vergroote voorstelling van het eene einde van den boog, waaruit de wijze te zien is,
waarop de verschillende stellen van koorden bevestigd zijn. Aan het bovenste gedeelte
zijn de koorden te zien, die de eerste laag vormen, over het uiteinde van den boog
gaande en de keep opvullende, waarin zij liggen. Even onder de punt komen de
tweede en derde stellen, die, längs den boog loopende, oütmoet worden door en
ineengestrengeld zijn met de overblijvende koorden.
Er zijn verschillende soorten van pijlen, naar het doel, waarvoor zij bestemd zijn.
Die voor gewone gelegenheden is te zien op de bovenste figuür van onderstaande
afbeelding. Hij is twee voet drie centimeter lang en heeft een beenen punt.
Deze pijlen zijn vooral merkwaardig wegens de wijze, waarop de vederen aan het
ondereinde der schacht bevestigd zijn. Er werd namelijk eenigen tijd geleden een
patent verleend voor een pijl met spiraalsgewijze geplaatste vederen, waardoor zij een
snel ronddraaiende beweging in hun vlucht verkrijgen. Het is juist hetzelfde beginsel
als dat van de schroef, op de stoombooten toegepast; zij, die den pijl gebruiken
moeten, erkennen, dat de spirale plaatsing der vederen niet alleen de vlucht der pijlen
versnelt, maar ook den boogschutter in Staat stelt, zijn pijl gemakkelijker en zekerder
door den wind voort te drijven dan den op de gewone wijze gevederden pijl. De
oude spreuk, dat er niets nieuws onder de zon is, geldt ook hier, want eeuwen geleden
was reedsTbrj de wilden van Noord-Amerika dezelfde methode in zwang. De vederen
worden spiraalsgewijze aan hun pijlen bevestigd met een Sterke kromming en er is
werkelijk geen ander verschil tusschen het wapen van den wilde en het speeltuig
der beschaving, dan alleen de nettere en zorgvuldiger bewerking van dit laatste.
De twee benedenste figuren stellen den pijl voor, die gebruikt werd, om visch te
dooden. Aan dit wapen is de punt ook van been, maar veel längeren dubbel, terwijl de
twee helften sterk vaneen wijken en aan de binnenzijde van weerhaken voorzien zijn.
Zij zijn stevig aan de schacht gebonden en hun vaneen wijking wordt bewerkstelligd
door twee pennetjes, die tusschen de schacht en twee gedeelten van de punt gedreven
worden. "Wanneer een visch door dit vernuftige wapen getroffen wordt, kan
hij met geen mogelijkheid ontsnappen, daar de veerkrachtige punten zieh sterk
samentrekken en den visch vasthouden.
Bij sommige exemplaren is de punt los aan de schacht bevestigd met een touw,
dat er spiraalsgewijze om gewonden wordt; wordt nu de visch getroffen, dan wordt
de punt van de schacht afgesehud, die dan dient en om den visch op het droge te
halen, en als een boei, waardoor zijn aanwezigheid kan aangetoond worden.
De vernuftigste dezer pijlen is die, waarvan de flguur op de volgende bladzijde is
afgebeeld. Hij wordt gebruikt, om zeerobben en grootere visschen te schieten, en is
zeerr saamgesteld van maaksel. Hij is vier . voet drie centimeter lang en verdient
meer den naam van harpoen dan dien van pijl.
De schacht is van zeer licht hout en bijna zoo dik als een mans vinger. Aan het
ondereind is hij op de gewone _wijze gevederd en loopt aan het andere eind uit in