H te B K g blijkt, dat in gemiddelden
... de . i , 1 ■ Bntanme, Nederland en de Vereenigde Staten bovlnaan staan
* * *
peSonen" vtreeTigen B i UH K lilnden zich voortdurend
tevreden yün , Ü economische toestanden in hun vaderland niet
bonden moest aanleidin^eeven veSpf ekln,&' der so.cjale vraagstukken tot mächtige
middelen u geven, bonden, die van tijd tot tijd door strikes en andere
» Ä Ä A p - 1 1 1 1
vele de Engelsche trades union?’ “ nt I m a rbeiders-vereenigmgen, waarvan
het Amprito ' »waaes unions mt voorbeeld namen, met dit onderscheid dat in
minder soort van werk .verschil word!; gemaakt tusschen „skilled labor” en
waarvan rl« if . S B hchamen vereenigden zieh weder tot allerlei verbonden
T d Canada” ”J ederatlon organized trades and labor Unions of the u S States
S f « . H I M « I mm|
« ■ ■ 1 1 1 1 1 1 1 M B B B M
gebied der Ve^Pn?”/ Ass“C‘ation”’ die sedert 1866 baar a g ita tie o v e rh e t
uren arbeid, acht u re ^ s la ap L h T S v o n * 11 ket., kef P sel ProPagandeerde: „acht
dit ideaal niet verwezenbifc w o l ontwikkehng en genot.” Natuurlijk kon
swuiilkleenr,- htonnrg-Le,r snood obrernegenn Lm f di unizei n!de^n . )hu^isg' e z®memnegne, weeni nid°ee mspeonosrcwheeng,- , aolsl iez-ij
zelden aanleidino- mächtiger zijn dan de vorsten in Europa, geeft niet
AI is er meer kapitaa? aU s i contraste.n> ,tot gegronde grieven en ontevredenheid.
p M p , « s p M I B i l ■ H H - ffjfBP m W M M 1 1
naar aanleiding van zijn bezoek aan Amerika, een
het volgende: toestand. Hij zegt m „De Standaard” van 6 Februari 1899
in "^merlka ongeme??e0wyze ^bevmder?6^ ^ 6 ontwikkelinS van de lagere standen
lezen iT e r^ Jö n Z6-+S ldatten lande, die in het spoor zijn blad of tijdschrift zit te
hhaenidd ^noanrdbeeri d^T lne ve? Z V ^ a f tT adaaar roomm l nm” AA m1e1ri1ka anlloegd amagestc hm vzeirjsnc hsitjonfsfeell.i ikWe ibee zviagn-
eerst eert Hip •. arbeiden met de hand wordt niets verlagends gezien, maar dan
B i a §W $M m kM t I r » * d°» ■ Ü
hij mag £ i kt’ te heerschen- Hij mag er niet in opgaan,
den blik van bet on J f • de hand moet geoefendheid en kracht, maar ook uit
hem onderwerpt g “ “ Zm “ W1‘ Spreken’ die de materie «jn ambacht aan i a H M B i w M i
i o“ : . der s i “
breede straten slechts aan te zien en uw blik te laten gaan over den drom van
werklieden, gelijk ze op schafttijd uit de fabriek komen, om u aanstonds te over-
tuigen, dat ge hier met een hooger soort sociale existentie te doen hebt. Vlak bij
Pullman-city ligt Roseland, een dorp, in hoofdzaak door werklieden uit Holland
gestiebt, en nu behoeft ge u slechts van den levenstrant in zulk een dorp op de
hoogte te stellen, om als met een oogopslag het verschil te meten, dat tusschen het
leven van önze werklieden in de achterbuurten en het leven van den Amerikaanschen
werkman bestaat.
Ze zijn minder afgesloofd. Ze zien er physiek beter uit. Hun oog is intelligenter,
hun houding fierder en vrijer. Ze stellen belang in alle hoogere vraagstukken. Ze
zijn op de hoogte van de sociale en politieke vraagstukken van den dag, en weten
er te r dege goed over mee te spreken, veel beter zelfs dan de gewone burgerman,
die in Holland achter de toonbank Staat. Thuis hebben ze meer ruimte, en in
vrouw en kinderen beter gezelschap. Want niet alleen, dat ze meer vertrekken ter
beschikking hebben, en dat die vertrekken beter gemeubileerd, en hun vrouw en
kinderen beter gekleed zijn, maar ook hun vrouwen weten van meer af, en zien er
minder unweiblich uit dan zoo menige afgebeulde en uitgeteerde vrouw u it den
werkenden stand ten onzent. Degelijk gesprek is in zulke gezinnen geen Utopie meer.
Meer dan eens is het schrijver dezes dan ook voorgekomen, dat juist uit den werk-
mansstand de vraag tot hem kwam, waarom hij niet nog dieper op zijn onderwerp
was ingegaan, en of hij dan niet wist, dat de werkman in Amerika even goed op
de hoogte der quaestien was. als andere hoorders.”
* * *
Nog een enkel woord over de politiek der Vereenigde Staten naar buiten.
De groote Republiek was er altijd trotscb op, dat het leger zoo geringe uitgaven
vereischte. Een Staat met 63 millioen inwoners met slechts een leger van 25,000
manschappen en 2,169 officieren (bij oorlog van 123,913 man en 11,053 officieren),
dit is werkelijk een eenig verschijnsel in onze negentiende eeuw. Door geen grooten
Staat in zijn nabijheid bedreigd, had Amerika het voordeel, bijna uitsluitend voor
binnenlandsche rust zorg te moeten dragen. ‘
Ten opzichte der buitenlandsche politiek heeft de Unie over ’t geheel een onzijdig
standpunt ingenomen. De groote beroeringen in Europa, Azie en Afrika heeft de
Unie zien afspelen, zonder er in betrokken te zijn. Ten opzichte van Amerika
evenwel is door Monroe een stelsel uitgesproken, dat telkens weder herhaald is, met
meer of minder beslistheid. In 1823 toch sprak Monroe het grondbeginsel uit, „dat
geen inmenging van Europeesche machten in de binnenlandsche aangelegenheden
van Amerikaansche Staten geduld zou worden.”
Dit Monroe-stelsel was herhaaldelijk de grond voor een optreden der Unie in
Amerika, al had het geen groote gevolgen.
In den laatsten tijd echter heeft Amerika zijn staatkundig isolement meer en meer
vaarwel gezegd en zijn hand uitgestrekt naar den Grooten Oceaan. De eerste pogingen
daartoe betroffen de Hawaii. Deze eilanden, in 1893 na verdrijving der koningin
een Republiek geworden, hebben onderhandelingen met de Unie gevoerd, die geleid
hebben tot annexatie in 1898.
Verder heeft de Unie in de toestanden op Cuba de hand gehad. Toen dat. eiland
tegen Spanje in opstand was, trad Amerika op en eischte herstelling der orde. Een
körte, maar hevige oorlog in 1899 bracht Spanje. den genadeslag toe als oorlog-
voerende mogendheid, en deed, den invloed der Unie ook naar buiten werken. Thans
is de Unie bezitster geworden van de Philippijnen, die als het wäre de brug zullen
vormen van het Amerikaansche naar het Aziatische continent. Al verzet de bevolking
der Philippijnen zich nog tegen de Amerikaansche heerschappij, na korter .of langer
worsteling zal die zeker tot stand komen.
Dit optreden naar buiten, dat verkrijgen van kolonien en die nadering van het
Aziatisch continent zullen den toeätand in de Unie veränderen, Leger en oorlogs-
vloot zullen meer uitgaven vorderen, Amerika zal nader bij vele vraagpunten betrokken
worden, vooral bij die van Oost-Azie. Tot de openstelling van Japan heeft de Unie
veel bijgedragen, zooals wij in deel II zagen. De handelsbetrekkingen der Unie zullen