112 SPOEDIGE GENEZING
hoogste bergen het uitzicht. Evenmin heb ik iets kunnen merken
van eene bijzondere scherpte der andere zintuigen, terwijl hun orien-
teeringsvermogen slechts daar uitkomt, waar zij gewoon zijn rond
te dwalen. Buiten hun eigen gebied of bniten de gewoonlijk gevolgde
wegen begeven zieh- de Bahau’s zeer ongaarne en voelen zieh dan
zichtbaar ängstig en onzeker.
Tot slot zij eene eigenschap van deze stammen vermeld, welke
mij a priori zeer onwaarschijnlijk voorkwam, maar die ik heb aan-
getroffen bij iederen Dajak, wien ik medieijnen toediende: de bijzon-
der groote gevoeligheid voor geneesmiddelen, wat bij chinine het
duidelijkst uitkomt. Ook bij de hevigste gevallen ben ik slechts zel-
den gedwongen geweest, om meer dan 1 gram chinine per dag en
per keer in te geven en ook sterk chronische malariagevallen luister-
den na een paar dagen volkomen naar deze dosis. Slechts in den
laatsten tijd der hongerperiode van de Bloeöe Kajans kon ik enkele
koortsgevallen niet snel overwinnen, maar later herstelden deze per-
sonen toch. Op mijn eerste reis beperkte ik mij tot | gr. en | gr.,
doch, nooit nadeelige gevolgen bespeurende, werkte ik later bij vol-
wassenen steeds met 1 gram per keer en per dag. Neemt men in
aanmerking, dat voor het verkrijgen van dit effect bij Europeanen
op Lombok zelfs 3 gram per keer niet altijd voldoende was, dan
blijkt hieruit wel, dat de constitutie der Dajaks veel meer hulp
aanbiedt bij het bestrijden der infectie dan die der Europeesche Soldaten
, die mijne patienten op Lombok vormden.
Een dergelijk groot onderscheid bestaat er in de genezing van
wonden; reeds in Sambas kon ik mij daarvan overtuigen bij een
paar Dajaks, die ik daar behandelde. Een van hen genas met een
slechts weinig verkort volkomen bruikbaar been, hoewel ik hem
eerst dagen na het ongeval in behandeling kreeg, dat hem op de
varkensjacht overkomen was. Een dorpsgenoot, die ook op de loer
la g , meende ’s avonds in hem een varken te zien en schoot hem zijn
tibia over een lengte van 4 cM. tot splinters. De geheele groote
wonde was den achtsten dag overgegaan in eene purulente massa,
waarin de versplinterde beenuiteinden staken. Eene hevige phleg-
mone compliceerde het geval en toch genas de man volkomen door
een doeltreffende behandeling,
SPOEDIGE GENEZING 113
Bij mijn aankomst te Poetoes Sibau voor de tweede reis deed ik
onmiddellijk navraag naar een meisje van een twaalf jaar, dat ik bij
mijn vertrek van Tandjong Karang anderhalf jaar vroeger aldaar
had moeten verlaten, met een goed granuleerend ulcus van de knie-
keel, dat oorspronkelijk 10 cM. in doorsnede en wel 2 cM. diep
geweest was. Eene oplossing van joodkali had ik haar voor verder
gebruik achtergelaten en meende haar nu het best aan te duiden als
een meisje met een krom been. Niemand der aanwezige Maleiers
kende echter zoo iemand, en zoo zocht ik haar later uit te vinden
te Tandjong Karang. Tot mijne verbazing liep zij daar rond met een
geheel recht, goed bewegelijk been, hoewel de geheele achterzijde
van de knie door litteekenweefsel was ingenomen, een geheel andere
uitkomst dan bij een Europeesch kind het geval zou zijn geweest.