14 NAAR SINTANG
rechte smalle zoom längs het watervlak, maar niet licht zal ik den
indruk vergeten, dien de vorige reis mij daarvan opleverde. Een
wat oud gediende der gouvernementsstoomers bracht mij toen naar
boven ; een der machinestangen brak van de inspanning, zoodat
wij dicht bij den oever moesten blijven liggen en met een kleine
smidse, die aan boord was, de breuk trachtten te hersteilen. Daar-
voor bracht men de smidse naar den wal onder het geboomte en
het was wonderlijk, om te zien, welk een anderen indruk dit toen
met zijne werkelijk grootsche afmetingen maakte, vergeleken met de
daaronder werkende smeden. 't Was voor mij een nuttige les in
het beoordeelen van de natuur der tropen, voor welke men spoedig
den waren maatstaf dreigt te verliezen.
Wanneer men niet te veel onder den indruk is van de tropische
zon, begint het tooneel dikwijls veel Europeesch over zieh te krijgen ;
met de nipah was het Indisch element, de palmen, verdwenen uit
den plantengroei, want deze, die in den Indischen archipel zoo’n
groote rol vervullen onder de nuttige vertegenwoordigers van het
plantenrijk, vertoonen zieh in Borneo’s équatoriale bosschen met
enkele uitzonderingen slechts daar, waar de mensch ze bracht.
Gewoonlijk ziet men aan hunne gevederde pluimen, waar menschen
wonen of voor niet al te langen tijd gewoond hebben. Van uit de
verte zijn het alle loofboomen, die men op eenigen afstand van
boven en van ter zijde van een tropisch bosch ziet; dichtbij echter
verdwijnt dit Europeesch uiterlijk, dan lost het eenkleurig kleed
zieh op in eene oneindige afwisseling van groene tinten naar de
groote verscheidenheid in soorten, die hier naast, o p , over en door
elkaar heengroeien.
Voor een kijkje op deze bijzonderheden gaf de boot ons echter
geen gelegenheid, slechts een enkele oude reus stak zijn met epi-
phyten beladen stam tusschen de overige boomen en struiken uit,
zoo te raden gevende, wat achter het groene bladerenkleed nog wel
verborgen zat.
Gedurende de vaart naar Sintang, die bijna tweemaal 24 uur
duurde, veranderde het tooneel weinig; in den beginne wordt de
stroom breeder en breeder, tot bij Tajan, de standplaats van een
contrôleur, de oevers het verst van elkaar verwijderd zijn en men
<
NAAR SINTANG 15
de boomen aan de eene zijde van de andere moeilijk kan onder-
scheiden. De stoomboot hield niet op, om den functionaris eenige
berichten van de buitenwereld te doen toekomen, welke hem anders
wat afwisseling brengen in zijn sedentair bestaan als eenig Europeesch
vertegenwoordiger van het gouvernement, in eene oppervlakte,
ongeveer zoo groot als een provincie van zijn vaderland, maar met
slechts hier en daar eene nederzetting van Dajaks en Maleiers
onder den panembahan- van Meliau.
Verderop naderden eenige heuvelrijen de oevers en brachten door
hare grillige vormen eenige afwisseling in het tooneel; zij waren
echter niet hoog genoeg, om de majestueuze watervlakte te over-
heerschen en hielden de belangstelling daarom niet lang gaande.
Den eersten nacht passeerden wij Sanggau, maar stoomden door,
om zoo spoedig mogelijk Sintang te bereiken, waar ik ’s morgens
9 Maart ontwaakte'; om de nachtrust der bewoners niet te stören
had de stoomfluit ’s nachts geen waarschuwing doen hooren.
Op een vrij spitse landtong gelegen tusschen den Kapoewas en
den Melawi heeft Sintang als alle grootere Maleische vestingen
de beste strategische ligging, om door het beheerschen van den
handel een grooten invloed uit te oefenen op de aan beide samen-
vloeiende rivieren wonende Dajaks, d. w. z. volgens Maleische op-
vatting, hen zooveel mogelijk schatting te. doen opbrengen. Aan dit
verheven streven der Maleische vorsten is nn door het Indisch gouvernement
paal en perk gesteld, maar een flinke benteng met eene
bezetting van 150 man heeft de panembahan voor zijne oogen noodig,
om zieh in die beperking te schikken.
Trouwens de vele moeilijkheden in vroeger jaren alhier onder-
vonden, getuigen van den weerzin in den nieuwen toestand. Vooral
sedert de Tebikah-expeditie in 1891 kan er echter van verzet van
den vorst geen sprake meer wezen, doch op andere wijze veroor-
zaakt hij nog last genoeg. De regeering heeft met de voogdijschap
over de Maleische vorsten aan dit gedeelte en hooger op aan den
Kapoewas door contracten de verplichtiug op zieh genomen, om hen
in hunne rechten te handhaven, welke soms op zeer problematische
grondslagen berusten; vandaar de moeilijkheden, die op dat oogen-
bik den Boven-Melawi in rep en roer brachten.