J
N O O R D
vocril Word : vecle b y haer gaen mede geklecd
in Vifcli-velle-rokken, als van Ro b -
ben, en andere VifTchen. Bidden denDui -
vel aen , die z y Satankei noemen, zeggendc
o f noemcnde hem Bog Satanka, oi Godt •
Satunka , gelijk de Aflakkfn hunrse A f g o -
difche Poppen of Beeiden mede Satankfi
benocmen , als boven is gezegt .
Hec is gez c t en fterk Vo l k , doch zijn
klein van banden cn voccen ; liebben kör -
te beenen j dikke hoofden j doch anderzins
gi-oot van ftal; zijn bruinachtig van verw
dragen her ha a i r op' t hoof tkorcafgefchooren
: zijn grover van lichaemals
ken : phchten onder een Ho o f t te ft
D e vcrwanten en nakomelingen des ouden
Lands-vorl[l, z e g t men , noch by leven
te zi jn.
Z y wooncn meeft verdceld , en niet in
Dörpen : des Zomcr s by cn naeft aen de
Rivieren > cn des Wint e r s meer Landwaert
in Hu t t en, hoewel zommige zieh aL
tüos op de Oe v e r s van de Rivieren hou.
den > cn verwandelen zoo vcrre niet als de
MoegaUn , Kalmakken , en andere Nabuu.
rige Volkeren ; behalven dat de Mannen
Zome r s ter Vi f ch- v ang f t , en des Winter s
op de Zabel - jacht , en die van ander gedierte
uit trekken : des Wint e r s blijft het
Vrouw-volk by iiuis , doch des Zomers
volgen zy de Mannen. Hunne Hut ten of
honte wooningen zijn v r y g e z a k t , of in
de Ae rde gegravcn , voornaem die z y des
Wint e r s gebruiken. Zy worden door vccle
Opper -hoofden van haer Lands-Iuiden
ondcr 'c gezag der Moskovi ten beftiert.
D i t Vo l k ect meeft Vi f c h , zoo verfch
als gedroogd. Da c r valt geen tarn , macr
veei wi ld V e e , behoudens 't gecnc de Moskoviten
daer hebben gebragt.
Taz.iUA is ecn E i h n d , in de Tar tar i fche
Zee gelegen , geplaeft o f bcnoemt meeftna
gilTing, hoewel het ge z ag hebbe van Sinefche
Kaerten , die het zelve brengen ter
plaetze daer ik het hebbe gef tel t ; behalven
dat de Ouden zeiden, 2at men in het
Ei land Tazjita veei Va!ken v o n d , die noch
heden in di t aengewczen Eiland te vinden
zi jn.
O p het Ei land Gansksy , we rde ik onderricht
dat Ceder-boomen war ten; dit
Ei land ligt aen de mond van de Ri v i e r
Jenifea , cn oordeeld den E d d e n Heer
Solticof, we lke het Opper -gezag in
ncn heef t gehad , daer van aen my mondeling
, dat di t het Ei land TazAta , daer
Plinms van fpr e ekt , noch heden z o o benaemtis,
otTaas, dat in de Land-fpraek
een Kom bc t e k ent , gelijk daer een Baey
i s , dus benaemt; daer van het woord Taz,
ata fcl iynt oorfproniiclijk te zijn , dac ik
O O S T
weinig Ooftelijker hebbegeracmt teleggcn.
DeStad M.ingafeia ( z e g t h y , ) dat indui -
zendHuizcn b e l h e t , dat daer omt rentzeer
goede Zabelen vallen, dat het bewooiu is van
Ruften, en dat daer een byzondere Ge z a g -
hcbber is, maer dat deze plaets meer O o -
ftelijk l e g t , als ik die hebbe geplaet f t , en
wel aen de Oof ter-oever van 't Eiland Gamkpy,
aen de mond van de fenifett. Mangafcia
, of Mangafiiskoj , is de oudfte plaets
daer omtrent , doch zecr vervallen.
Men vaert van dacr met Inlandfche
Vaertuigen, die meeft van huiden zijn gemaekt.
volgens berichc van boven gemelte
He e r , na de Ri v i e r Oby , en ook ni
¿ c L e m , hoewel aen zijn E d e l e n i e t b e -
kent wa s , hoc verre de Zee-oever tuftchen
de Vl ieten fenifea cn Oby Noordel i jk op
liepen.
Men kan zijns oordeels van de Vl ict felifea
, de Lern v o o r b y , tot aen de Amur
-aeren, dacr andere, wegens hec vcelvul -
dig Y s , aen twyfelen.
In de Stad /.¡kutskoy worden meer als
duizend Gyzelaer s der omleggende He i -
denen bewa e r t , van veelderhandeVolken,
die grenzen tot aen de Vl i e t A m w , en
het geheele Noorden , en deze betalen
Schatting aen hunne Tzae r f che Maj c f tei -
ten ; cn als de j '^utßhe Ge z a g - h e b b e r
krygs-luiden zend om die Schat t ing, we l -
ke meeft in Pelteryen bef taet , op te halen,
plachten z y wel ecn Jaer uit cc blijven.
Van de Stad Beroßfzegt hy , dat men
twee dagen tot in de Zce kan dryven ,
van Tobol hccf t men wel n o o d i g , dr i e
we c k e n , volgens zijn bericlit ; en zoude
de Zuider Stad Berofoa te vec-1 in mijn
Kaert zijn gelegt , want die de zelfde zi jnde
met het Berofof, by my Noordel i jker
gelegt , en lager na de Zec t o c , zoo zoude
dit Berofoa oi Berofof, te veei van my zijn
geplaetft, 't geen echter voor als nochniec
derve veranderen , maer tot nader onderzoek
late ftaen , om dat deze twee plaetzen
dus gelegen , en dus benoemt , my
van elders mede door ge loof bare berichten
toe gekomen zijn.
Jakutskoy , anders Jakoenskpgo , is de
grootfte vaile plaets aen de Rivier Lena ,
o f iiever een fterkte, daer cen Stad, V l e k ,
o f Stedeken aen l e g t , daer honderd Hu i -
zen in ftaen : hier legt bczct t ing in van
hunne Tzae r f che Majc-fteiccn , en t'ecniger
t y d omtrent twee duizend man , zoo
als op een andere t y d aldaer, maer honderd
en twint ig man de wacht hadden , min en
meer. De z e Zoldaten hebben vecl voorrecht:
het f chyntda thunneTz a e r f cheMa -
jefteiten aen deze mecrdcr vryhei t gegeven
hcefc als aen andere krygs-knechcen , om
de
m
T A R T
de groote afgelegentheit van deplaets: hiin
is toegciaten zelve Zabels te vangen, mits
den tienden voor hunne Tz a e r f che Ma j e ,
íleiren blijvc.
Voigt een acntekeninge der Volkeren ,
die in 't begryp of gebicd van Jakuakoy
zieh bevinden.
JakHti,
Koriaki,
Czjtkfiii,
Chodini,
CzMrani,
Ltiiori,
Bobrovi i
Deze alle hebben hare zonderlijke T a -
len, en verfchillen van malkander, voornaraelijk
die wat ver , de eene van de ander
in afftand leven : haer gewaed , en wy z e
van l e v en, Volk-bef t ier ing en Wa p e n s ,
komen meeft overeen j alleen de zommige
gebruiken Slingers , daer mede zy zecr
w y t c n net können treffen.
A R Y • E.
Van de monddesKiviersAndama, wel -
ke in de L em ftort, over Land te reizen«
tot acnhet/«Wi('ö^oWinter-quartier, i seen
reize van vier wcken. De z e vcrwinterplaets
is gelegen aen de Ri v i e r f a f e , die
in de Ys - z c e uitboezemr.
In de meeft Noorde en Oo f t e r f c h e g e -
decltc van A f a , is by my meerraalen in
de Kaert gezct x hei woord Wint e r -qua r -
tier, in betckening , dat die plaerzen aen
veele der Inwoondcrs aldaer dienen , om
des Winters voor de koudez ich t edckken,
welke Zomers te Velde leven. He t zi j n
Vlekkcn, waer van dc z ommi g e , zoo men
z e g t , te wcten d i e , ahvaer de Mo s k o v i -
fche krygs-kncchten zieh ophoudcn , me -
de omheint cn gefterkt zijn , met Ae rde ,
als anderzints ; want omtrent d e e n
de gcwcften noch mcer Oof t e l i jk , z i j n
plaetzcn, dacrongevaert icn o f twa e l f R u f -
Tchen voor bezetting leggcn , om opz i cht
op de Inbooriingen t enemen, cn de Schat -
ting te vergaderen.
In de Rivieren daer dcze Wint e r -quar -
tieren zijn , komen des Zomers z omt y d s ,
hoewel zelden, Koix,i, of Vae r tuigen, uic
het We f t cn , we lke längs het Land varen*
T o t fnkutskoy waf t geen Koorn , doch j om aldaer te handelen , cn wel byzonde r -
het zelve word d a c r , als ook de Brande- : lijk uit dc Ri v i e r e Lem , of Lefisk.0 , van
w y n , door de Rivieren , van boven , cn j het Kaf tccl en Stedeken fukjttskoy , of fiX-
' Ruf ch- l andg ebr a g t , cn in KAbacken oi / " ' "
Krocgen zecr duur verkoft j behalven dat
n daer zedert tien of twa e l f j a e r op ceni-
O m van Surgut, dat aen de Oby l e i t ,
na f a k ^ t , fAkbnskpgo . of fakntskoy, gclege
plaetzen , voor rekening van hunne ¡ gen aen de Ri v i e r Le»^, te gaen , moec
Tzaerfche Majeñei ten , Brandewyn heeft i men de Oby opvarcn, en zoo na ftnefeiskpy
beginnen te branden. De Menf chcn ge-1 door de Ri v i e r Kct, cn weder die Ri v i e r
bruiken daer wein ig Brood. Eeten meef t femßa neerwaerts, tot in de Vl iet Tmgiu»
V i f c h en Vleef ch. Van Vi f c h makeni e ; die ui gcvarcn moet worden, en zoo komc
Med. Dac r zijn OiTen , Koeyen , Scha- i men tot dicht aen de Rivier Lmí?; en di r ,
pen, en Pacrden, van de Moskovi ten ge- ' om dat de rechte wegen mocraftig en onbragt.
V o g d c n zijn daer by de Zomc r ; bcbaent zijn.
zoo v ed , dat ze met ftokkcn meeft dood [ In 'c bcgin van O d o b e r vangt het aen ,
• gcftagen worden. I op de Ri v i e r Toengoeska te vriezen, en o o g -
Jakjitiksy wi l men, dat wel zeven dui - i getuigen hebben my v e r h a d t , dat zy op
zend Roebels Jaerlijks opbr cngt , i n k o f t c - j d e n zesdcn , het Ys dacr vaft hebben gclijke
Zabe l s , en zwarte Vof l chcn. De ' "
Poolfche Rei z iger , Ntkipera , z e g t , dat
liet ecn hal f Jac r reizens i s , tuffchcn Tobol
cn fakutskoy , niet zoo zccr om de afgelegentheit
, als om dc onbequaemheit der
wegen.
Het is hier zeer k o u t , en des Winter s
weinig dag. De Luiden in' t L a n d , wo o -
nen in holen vande Ae rde . Da c r waftgecn
Moes-kruid, als wat ongeiloten Ko o l , en
G r a s ; doch daer zijn groote BoiTchagicn,
wacr dc Zabels gevangen worden.
T e Lande is hier niet wel tereizcn, om
dc woef thei t , en men reift dacr van Ri v i e r
tot Rivier . Daer zijn v e d Ri v i e r en, cn
Mcircn , meerder als ergens hier omtrent.
zien aen de Oe v e r s , cn hoe het z d v e i
groote hoopen te middcn in d cRi v i e r e o p
de droogten ftond , en dat het daer over
groote k ouw , cn onweder maektc.
D e Stad Irkutshy, die omtrent acht
myl van de Oc v e r des Mci rs legt ^
is voor weinig Jaren g ebouwt , en met
fterke houte Toornen voorzien, de Vo o r -
ftad is zecr g r o o t , Vleef ch en Vi f c h is
dacr ovcrvlocdig te bekomcn ; rondsom
deze Stad , en tot Wcrgolenskp waf t het
Kooin in ovcrvloed , wezende het Land
aldaer zeer vruchtbaer , en hebben zieh
hier vecle Moskovi ten ter neder gez c t .
Te g en over de Stad op de Oo f t z yde , is
ecn brandende k o l k , die voor cenige Jaren
ü 0 0 0 tarne«
1: