i i
i i
, • 1 1
f ?
(i?
J l '
N 0 0 R D
D e Go d s d i e n f t d c z e r Volke t i is in na em
C l i r i f t c l i jk , maer in der da cd vol van one indige
dwa ü n g e n , o v e r g e l o o f , en mi s b r u i k ,
ZOO da t zy t e n o p z i c h t e v a n v e r f c h e i d e omftandigheden,
z i e h b y n a tot Af g o d e n - d i e -
naers liebben g ema e k t j voornamc l i j k j ^ b a -
^»i. Ha r e g ewo o n l i j k e levens wy z e n zijn
B a r b a r i f c h , z o n d e r c enige k o n f t e n , als den
L a n d b o u w , en z o n d e r vccl G e l d ; bcftacn.
d e ha r e be f t e Ha n t e e r i n g in 't ftccien var
jonge Kn e c h t k e n s , en INlaegdekcns: ftroopendc
van he t cene L a n d in 't a n d e r e , om
Slaven te ma k e n . Z o o d a t den Ha n d e l onder
hae r niet veilig is : zy ruilen mc t L a -
ken , Wa p e n e n , L e d e r , en ande r e haer
noodige Wa r e n . De Vo l k e n van hi e r ,
helpcnveel om Konflantimpekn te bevolken .
C I R. K A S S I A.
fE t L a n d de r C/r^ij!/^», d i c h t aen
de Ka f p i f c h e Ze e g e l e g e n , hceft
voor zijn No o r d e r Ge b u u r v o i k e n
d e Af t r a k a n f c h c Na g a e y e n , ten Z u i d e n
d e Da g e f t a n f c h e en T a r k u f c h e T a r t e r s , en
ten We r t e n de AbaiTen en Mengve e l iche
Volkeren.
Wel eer he t Cirk/^ffche Vo l k zeer ma g c i g
was , wa n n e e r zy eendrachcig tc z ame n
hielden , en gevoegde r k r a c h t , een v y a n d
hec h o o f t b o d e n ; d o c h wanne e r zy z i e h
van ma l k a n d e r deilden j en geen een Li j n
t r o k k e n , zi jn z y o n d e r d a n i g g ema e k r .
D i t CirkaiTen-land is f c h o o n , g o e d , en
zecr v e rma k d i j k ; h e e f t Va l e y e n , Vc l d e n ;
en Bo f f c h e n , benelFcns f c h o o n e Font e incn.
Men v i n d ' e r f r a e y e Bi o eme n , v o o r n a e m
T u l p e n , i n ' t w i l d ; beneffens een aerc van
fchoone Ae r d - b e z i c n , me t k ö r t e iieelen
ook Ka r z e n , Ap p e l e n , Peeren , N o o -
tcn , enz . De Ae r d e is z e e r v r u c h t b a e r :
men heefc 'er geen ande r e T u i n c n als h e t
V e l d . De r y k d om de r I nwo o n d e r s beilaet
in Vc e , Pa e r d e n , en v o o r n a em in
fchoone W o l , di e h u n de Schapen geven.
O l f e n zijn dae r maer tamelijk g r o o t . Da e r
valt g o e d Ha r t e -vJ e e f ch , H o e n d e r s , en
ander gevöge l t . Me n zaeit 'er op een plaets
geen twe ema e l a cht e r een. Zy we t en de
H a r t e n te p a e r d z o o te v e imo e d e n , me t
d e zclve te v o l g e n , da t zy z i e h o v e r mo e -
ten geven.
D e I nwo o n d e r s we t e n z e k e r e d r a n k te
bereiden, v a n G e e r s , d i e f t e r k i s a l sWy n .
D i Ci rka i f en o r a t r e n t de Ka f p i f c h e Ze e ,
bezitten n o c h St e d e n n o c h St e rkt en , en
d e Lu i d e n wo o n e n aldaer alleen in Dö r p e n ,
en o p e n e plaetzen. Ha e r G e l o o f , zoo Ta-^ .. .
vermer d r y f t , l:eftaet uit lout e r e o v e r g e - w o r d ' e r een ande r g e k o o r e n o m ' t v . . _ .
loovigheden. Le v e n v r y ( z e g t h y ) d o c h f chr ev e Bo e k tc b ewa r e n : wa t 'er in ftaec,
ond«r b y z o n d e r e H o o f d e n . De o u d f t e v a n j is d u i f t e r i d o c h d i t is z e k e r , d a t z y da e r
medc
en O O S T
het ge f l a cht in h e t D o r p , is raeefttyds
M e e l k r cn Vo r f t van de p l a e t s , en z i jn
omtrek. Zi jn goed van aert. H u n v o o r -
naemfte Fe e f t g e f c h i ed in de H e r f i t , wa n -
neer de dr i e o u d f t e van 't D o r p de pl e chtelijkheden
doen : z y flachten dan een Ge i c
o f Sc h a e p , o n d e r hec d o e n van z eke r e g e -
beden : het Be t f t wo r d g c k o o k t , en z o o
o p een T a f e l g e l e g t , in de open l u c h t ,
daer de geheclc Bu u r t r o n d i om k omt ftaen :
men verdecld d a n liet Vl e c f c h , en c c t h e t ,
onder vecl gebaeiten cn u i r c r l i j k h e d e n .
Den He e r e van 't D o r p wo r d een gcde c l t e
o p g e d r a g e n , o n d e r vecle dwa z e He i d e n -
fche omf t a n d i g h e d e n : hy eec o v e r e n d
ftaende , cn me n b c d r y f r 'er vecl y d e l h e -
den me e r . In 't Vo o r - j a e r w o r d by iedcr
Huisgezin een B o k , S c h a e p o f L a m , d o c h
meeftentyds een Bo k ge f l a cht j of di t d o e n
mede we l ve r f che iden e Hu i s g e z i n n e n te
zamen. L e n e de z e r ge f l a cht e Beeften t r e k -
ken zy dan biiiten ' t D o r p : fteken het v e l ,
h o o f c , en voetcn opge fpannen , aen een
ftok , wa e r v o o r zy zeer laege eerbiedinge
doen. H e t vl c e f ch wo r d gegc t en. De
D o r p s - h e e r , o f O p p e r f l e , deeld z i eh he t
toe. Al s dan d n ' n k e n zy d c n g a n f c h e n d a g ,
van een t o e g ema c k t e d r a n k , Bafa g e n a emt j
cn b r e n g e n d e z e i v e d o o r m e t d a n z e n , fluiten
, en fpr ingen. Na d i t Fe c f t beginnen
z y de Ae r d e te boi iwen.
Behalven d e z e . is by hen Jaerlijks een
plechtelijkheit binnens hui s als wanne e r
d e Va d e r des Hu i s g e z i n s een h o u t e n k r u i s
m ' t hiiis o p r i c h t , da e r i t d e r van 't H u i s .
gczin dan een a enge f token kners aen h e c h t ;
uit welkers b r a n d e n o f iiitgaen , zy wo n -
derlijke bedui t z e l cn fpeilen , van lang te
leven , te ftervcn , ge f lool en te wo r d e n ,
te vlicden z o o ' t een S l a e f i s , enz . He c
ecne D o r p o n d e r hen , befleelt he t a n d e r j
en me n he e f t v o o r n i ema n d a f f chr ik om
hem te fteclcn, alleen de He e r e n Ri n d e r e n
o f Edeiliiiden wo r d e n v e r f c h o o n r .
Als hec d o r d c r d , zijn zy vr e i igdig ,
komen al d a n z e n d e te v o o r f c h y n : \ v i e n s
H u i z e n da e r van geraekt wo r d e n , a c h t e n
z y g c l u k k i g , en al zulke br engen 'c J a e r
met v j o l i j k h c i t d o o r : di e da e r van g e f l a -
gen wo r d , is o n d e r hen ge e e r t voor een-
Heilig. Ee n wi t t e Bo k wo r d g e z o c h t , als.
'er ergens de Do n d e r in een D o r p is gevaldan
w o r d da t Di len e r g e e e r t ; z y valleii
'oor h em ter ne e r , voercn h cm om , me t
een kaers aen den hals g e h a n g e n. O n d e r
hen is een ecnig Bo c k , 't g e e n e by een
der o u d f t e wo r d b ewa e r t , en b y n i ema n d
anders gezien ma g wo r d e n : als h y flierfc ,
T A R T
mede veele ove rge loovighedc n b e d r y v e n ,
van ziekten tc willen genezcn , en ande r -
zins. Vr o uwe n geven zieh by h u n u i t ,
om He e l - c n Gences-mccfl:creflen t " zijn.
Z y hebben een g ewo o n t e van op Elitu dag,
in Ho o i -ma c n d , jonge Bokskens om h o o g
te we r p e n : da t op zijn voeten n e d e r k o m t ,
cn blijft flaen , wo r d he t vel a f g e i l r o o p t ,
en aengebeden 't ganf che J a c r .
D i e o n d e r de Ci rka f f en , we l k e aen de
K a f p i f c h e Z e e w o o n e n , t r o uwc n wH, k o o p t
zieh een V r o u w van de Ou d c r s of Vr i c n -
den , v o o r M e d , Ve e , of icts a n d e r s ,
en de Aenz i enl i jkí l e geven een ge f chenk j
waer ná men Brui loi t h o u d , me t danzen
en f p r i n g e n , en hier op de by- f la ep ge -
f c h i e d , cn dus is de T r o u w volbr agt .
Ais 'er geen Kinde r en k omc n . neemc de
Man een ande r e Vr o uw. Al s de Ma n ve r -
fchil mc t de V r o u w h e e f t , en z y i n ' t o n -
gelijk is g e r t e l t , wo r d z e d o o r de He e r v a n
' t D o r p v e r k o f t . De Vr o uwe n zijn naerftig,
en doen veel w e r k ; Bo r d u u r e n zeer
aerdig , Klederen , Z a d e l s , P y ! - k o k e r s ,
enz. Als de Bu u r e n k y v e n en twi f t e n ,
word het ve r f chi l by de Do r p s - h e e r of
Vorfl:, d i e ' e r ve r f che idene zijn , ter neer
gelegt; d o c h di e in 't ongelijk r a e k t , wa n -
neer het g ewi c h t i g e zaken z i j n , w o r d ve r -
kof t , om ui t den I . a n d e gevoe r c ce wo r -
den , v o o r Slacf. D i e de Ac n z i e n l i j k f t e
onder hen z i j n , bearbeiden hec L a n d n i e t ,
maer b emo e y e n z i e h mec kleine h o o p e n
Volks te verzameleii , cn b y n a c h t op den
roof van Me n f c h e n cn Ve e ui t te t r ekken,
z o o wel op v r i e n d als v y a n d ; wa n t fteclen
is den ingeboorcner! acrt van die Vo l k . In
die L a n d wa f t geen W y n , cn zy wo r d 'er
ook n i e t , of zeer zelden , g e b r a g t : me n
d r i n k t ' e r o o k z e l d e n , of geen T a b a k . De
Arme Lu i d e n zijn gelijk als Slaven v o o r de
R y k e n . Sc h o o n 't aldaer tamelijk k o u d is,
zoo zijn zy e cht e r niet zwa c r gekl e ed :
ftooken nachc en d a g g r o o t e v u u r e n . L e -
ven me c f t t y d s z o n d e r Bu i t e n - l a n d f c h e
kryg.
D e Pe t i g o r f c h e Cirkaifen k ome n zeldcn
o p de vl akke Vc l d e n , wa n t zijn Be r g - i u i -
dcn , cn wo r d e n me d c gena cmt Ci r k a i f e n
van v y f Be rgen ; cn als zy da e r v e r v o l g t
w o r d e n , r u k k e n zy na ontoeganke l i jke
hoogtens , daer de wegen zeer e n g zijn ,
zoo dat zy den o p k ome n d e n v y a n d k ö n -
nen ve rpl e t t c r en.
D e Pe t i g o r f c h e Vr o uwe n z i jn wel v r y
kuis , ma e r d i e f a c h t i g .
D e Cirkaifen zijn in haer omg a n g zeer
gelijk aen de Na g a e y e n , we l k e naeft by
^ßrakflf} z i e h o p h o u d e n ; d o c h d e z e wo o -
nen in d e Bo i f c h a g i e n , en op 't Ge b e r g t c ,
en die op de opene Ve l d e n . Daei- z i j n ' e r
A R Y E. SS3
onder hen van de Ma h ome t a e n f c h e G o d s -
dienft ; d o c h z o o vervallen , d a t t 'hans
r he t mc e r endc c l Hc i d c n f c h zijn g e -
worden , gelijk ande r e t'ecnemael H c i d e -
n e n z i j n . Zy en h c b b e n o n z e swe t e n s , g c c n
¡penbarc ge i chr cve We t t e n .
O n d e r deze Lu i d e n w o r d g e a c h c , a l s b y
de Ge o r g i e r s , de f c h o o n f t e Me n f c h e n t e r
w a e r e l d t e z i j n . Zi j n zecr ga f t : - vr y, v e r f t a n -
d i g , cn belecft. Wo o n e n in het dichtfl: van
d e Bo i f c h a g i e n , daer zy h u n n e Do r p s k e n s
vcrhakken, om van de Ta r t a r e n ni e cbe t r apc
t c wo r d e n , di e a l d a e r d i kma e l i n v a l l e n d o e n ,
verlokt op d c n b u i t van f c h o o n e Me n f c h e n .
Z y zijn g o e d e R u i t e r s , gcbruikcn P y l cn
Boog, beneifcns L a n c e n , cn We r p f c h i c h -
ten. De mi s d a c d van d i e v e r y wo r d by
haer niet g c f t r a f r , of zeer we inig en zeld
e n , j a , z o o h e t me t a e rdighe i t g e f c h i e d ,
• gcpr e z en . Zy dr inken , in plaets v a n
u i t g l a z c n , ui t Ko e y e n hoor ens . Zi j n ni e t
zeer gencgen tot den d r o n k : hae r g emc e -
ne d r a n k is Wa t e r , me t H o n i n g g eme n g t .
Men ziet o n d e r ha e r gehe i l igde plaetzen ,
waer Bo o g e n , Pyl en , cn a n d e r tiiig aen
d e Bo ome n o p g e h a n g c n i s , aldaer g e b r a g t ,
na eenige geloftcn d i e ' e r zijn g e d a e n ; we l -
k e plaetzen z o o heilig zijn , dac zclve de
Roovers de o p g e h a n g c n e cn g ewc i d e g o e -
deren niet d u r v e n roe r cn.
Als 'er een Li j k t e r Ae r d e beftelt zal
worden, k r y t e n die g e e n e , welke he t z e l -
begelciden , zecr g ewe i d i g : de v e r -
wanten flaen z i e h zelven , que c z en cn be -
krabben het a enge z i cht , en t r eur en z o o
lange , t o t da t de wo n d c gene z en is. De
Priefter fpr c ekc o v e r hec G r a f eenige
woorden. Da e r wo r d ecten cn dr inken o p -
gezet. Slaven van de z e Na t i e zi jn zeer
d u u r .
D e Ci rka i f en v e rma k c n z i eh veel me t
den D a n s , en we t e n z i e h da e r a e r d i g in
ce q u y t e n ; ik hebbe in d e n -Jare zcftien
honderd zeven en n e g e n t i g , wa n n e e r t o t
Amflerditm , d o o r zi jn T z a e r f c h e Ma j e -
ilcit Peter ^lexewits, ter ma c l t y d wa s v e r -
z o c h t , en Ke i z e r h j k wi e r d e o n t h a t l c , t e r
oorzaek de r g t o o t e o v e rwi n n i n g , di e zi jn
T z a e r f c h e Ma j e f l e i t s wapenen t e g e n d e n
T ü r k en T a r t e r , omt r c n t de mo n d d e r
R i v i c re Don h a d d c n b e h a c k , cwee d c z e r
Luiden zien d a n z e n , r u im a n d e r half u u r
lang, de f p r o n g e n en g e zwi n d c b u i g i n g e n
des L i c h a ems , d i e zy ma ekt en , zijn nicc
ce b e f c h r y v e n : zy v e r c o o n d e al f p r i n g e n -
d e de u i t v o e r i n g van een doodc l i jke flraf,
van 't h o o f t , a rmen en beenen af te flaen,
•c ge en in de r da ed e e n o n fma k e l i j k g e z i c h t
zoude h e b b e n in z i e h zelven ; e d o c h de
aerdige f p r o n g e n , b u i g i n g e n , en d u i z e r d
gczwindc b ewe g i n g e n de s L i c h a cms , op ' t
A a a ge