wmm
m
1 M
Z u N o o R D
Körnende omtrent de Menf chen , bewezen
zy haer groote eerbiedinge, en kre.
gen de Samojcdcn en Ta r t e r s zoove e lva r
haer te verftacn , dat ze zieh zelven mec
de Mtnc Tungoef) T\ocmden , en woondt
al längs de groote Ri v i c r , dieze J e n i f a ^
nocmden : zy wezen haer die te fpruiten
uit het Ziiid-ooften ; dan wiftcn haer begin
nicc; en was de Rivicr grooter dan de
Obj. ü o k hadden dczc Lieden groote
kroppcn onder de kinne , klokkende met
haer Sprakc als de Kakueiten. 'x Sebeen
dat de S.imojeden liacr Sprake eenigzi
verftondcn , en z y de Samojeetfche Spi
ke niet beei ongdijk en wa s , maer daer
na zeer beide.
Deze Rivier j ' w j ÍM, veel grooterzijnde
dan de Oby , beefc aen de Oo l l zyde
groote g e b e r g t e , daer onder ook Vu u r -
bergen zijn , die Zwavcl of Zolpher uit
wcrpen 5 maer op deze zyde na het We f -
ten , daer is leege fcboone Landsdouwe ,
zeei- vermaktlijk van alderley Kruiden ,
Boomen , lieffclijke Bioemen , en verícheide
vreemde vr i i cbt enj ook hee] zeitzaem
gcvogelte. Di t leege Land wo r dwe l
by de zeventig mylen weegs overloopi
in de Lcnten van de Kmtr Jenifcea, even
geiijk de Nyl in Egypt en d o e c : en deze
Tungcejy dir wetende , onthouden zieh
Over de andere zyde zoo lange op de gebcrgten
. tot dat de Rivier valt , en komen
dan weder in d e z e f c h o o n e l e e g cLa n -
den met al haer Vee.
DcztTungoefy was minnelijk Vo l k , en
onderworpen liaer ook den Bevelhebbers
die de Samojeden beftierden , en dit a l ,
door dien de Samojeden haer di.er toe bewogen.
Men konde niet merken wat
Codsdienflcn deze Lieden hadden , noch
men heefc het nooit können vcrnemen, al-
ZOO door onachtzaemheit van de Mosko'
viten te d i e r t y d . alle dingen ten naeuwilcn
niec nagefpeurt wierden.
Het verwonderd my ook ganfch niet,
dat Jaerlijks Waygan zoo verñopt is met
Ys in 't Noorden , aengezien de groot e
R¡vieren Oby en JenrfifA , zoo fchrikkelijk
vcel Ys uitrpouwen , en noch meer
ontallijke andere Ri v i e r e n , diens namen
men niet en wc e t , de welke zoo ontallijke
dikte van Ys uit werpen , dat het ongcloofelijk
is i want i n ' t Voor-jaer neemt
het Ys omtrent de Zee-kant zomtydshe e -
le BoiTchen met hcm weg , van wegen
zijn dikre en menigt e , waer door k omt
dat men aen de ftranden vinWitygmzoo
veel hout aizinrs ziet aengedreven ieggen.
Ookzijnde in de engte by Nova ZemU,
de uiterrte koude , zoo is'c geen wonde r ,
dat het daer ophoopt d o o r de engte , en
c n O O S T
ook noch vrieft, en zoo di cht in malkaitderen
zieh z e c , tot dat het de dikte van
zeitig, of ten minften vyf t ig vademen
k r y g t , geiijk dit J a e r hebben afgemeten,
die met een klein Scheepken daer heen ,
wederom van Ifaac U Ahttri waren uitgezonden,
die my daer ook geerne met hun
derwaerts hadde g e h a d , maer ik floeg het
a f , want ik bewyzen wil dat men 'er niec
door kan, en altyd vergeefs zal wezcn wac
zydoen.
Zy hebben ook Over deze Rivier wy d e r
ize aengenomen , maer hieldcn 'c recht
... ' t Oo f t e n . weinig d o r v e n d e n a ' t Zuiden
wenden , en hadden eenige van deze
Tnngoefy met haer , van de welke z y verftonden
, dat 'er Zuidwaerts veel Volkeren
, die haer vreemd waren , wo o n d e n ,
welke ook Kö n i n g e n , na dat zy vei-ftacn
konden , onder haer hadden , die dikmaels
tegen malkandcren ooi'loogden.
Doch niemand vernomen h e b b e n d i ,
n zy wederom gekomen na eenige dagen
r c z e n s , maer hebben de Tu»goefi„,
oiTHHgoeJy bevolen wyde r te zoeken die
't haer beloofden , cn ook vriendfchap
met haer maektcn , latende eenige Mo s -
koviten, ve rknocht e Samojeden, e n T a r -
aien by h a e r , en gaven haer ook eenige
pfchenken: d a n ' t volgende J a e r , z o ^
Jen de 7»»^<. i^Volkvanha e r zyde , Oo f t -
-vaerts o p , noch verder dan zy te vooren
geweeft waren , en trokken mer groote
menigte daer heenen , en hebben tcn laetften
noch een groot e Rivier vernomen ,
die niec wel zoo breet als haer Rivier Je-
-tifcea wa s . maer wcl zoo fnel loopende :
cn daer eenige dagen längs geloopen heböende.
zagen zy ten laetl^en noch eenige
Lieden , die zy achterhaelden , en 20mnige
gevangen kr egen; maer konden haer
-iiec verftaen : dan door wyzen en bedien
hebben ze zoo veel van haer gehoor t , dat
aen de andere z y d e dikmaels gedonder
" " " zeggende , Om- om ; ook dat "er
re gctier en genufch van Menfchen
en wezen op die Ri v i c r , en zeiden
. daer uit de Tungoefen en Ta r t e r s
benooten , dat zy die Ri v i e r z o o noemden
, en uit de woorden Om- om, beilo-
. . .. de Moskoviten , dat het geluit van
klokken moefte wezen. En weder vertrekkende,
namcnze eenige van deze Lieden
me d e , doch ftorven alle onder wegen,
ly van bangigheit of vreeze , of veranringe
des L u c h t s , daer de Tungoe f en,
Samojeden , cn die met haer wa r en, zeer
droevig om waren; want wederom körnende
, zeiden dat 'er kloeke I.icden waren, wel
gefield , kleine oogen hebbende, en platte
aenzichten, bruin zijnde uit dtn geelen.
Eeni.
T A R T A R Y E. 8 3 3
Eenige der Moskoviten in S é m a di t j kcn , de welke mcde genomen zouden
liles gehoort hebbende van de ¿•rf/Wf/f«'«». hebben Tartaren , Samojeden, en Tun-
" jgotfea-land in Sihcrit quamen ,
die uit Tnn
zoeken , begeerendc Volk van den Bevelhebbcr
bcgcerig om noch wydcr te
t die haer 't zelve vergundc , ook
zeli's vccl krygs-liedfn mede . z endende ,
met bevel alles wel te doorzien j ook T u n -
goefen, Samojeden, en Ta r t e r s ; cn zijn
zoo omtrent zeven honderd Mannen heenen
getrokken , over de Rivier Oby, door
der Samojeden en Tungoefen-land , over
de groote Rivier JtnifeH , cn zijn zoo
verder en verder gereift , hebbende tot
voorgangers Tnagoefen , die haer den weg
voordracfdcn , Iure Spyze veerdig onder
wegen vangende, zoo Vogels als Rhc en,
Geiten , cn andere vreemde Dieren ; en
vongen ook VilTchen , al 't Land doorregen
zijnde met veele fchoone Rivieren ,
cn zijn ook tot de voornoemde Rivier Peßda
, of PiAßda gekomen , en hebben by
de zelve Hut t en opgezet, en daer een ty d
k n g gelegen , tot het Voor-jaer toe , om
dat ze die Rivier open zien wouden , en
't was byna in het Voor-jaer als ze daer
quamen; maer over die Rivier en dorften •
z y niet komen, als hoorende 'c geraes dat
H« is «i« haer te vooren gezeit wa s , 't geen zy giften,
l ^ k Ä het gcIuit van klokken wa s : als de wind
hctßciuit ya„ over de Rivier quam , hoorden ze
i^Vook dikraael gedreun van Volk en Paeren
zagen zomtyds ook eenige zei-
Icn die Vierkant Waren, doch weinig, die
S Ö S af liepen, na haer meeninge , de Rivier
^inJ. onderwaerts. Maer geén Menfchen vernomen
hebbende aen die zyde daer ze
waren , bleven daer eenigen ty d , en bevondcn
ook dat de Rivier heel hoogwor d
DekiiiiHcn in't Voor-jacr; dan weiniq te acht
Ä c r J c m a c - l ' c Land aen beide zVdenhc ^
vjüg.fpto- Haer herte verheiigde in' t aenzien van de
»noctcriw-zeer fchoone Landsdouwe, zijnde in Gras.
«n.ofKiienßloey.maend: ook zagen ze veel vrem
z«idc"k de Kruiden , Bloemen , Vrucluen , ei
zekzame Bo ome n , Dieren , en vremde
vier rcfi.'i Vogelen.
zoo in de Zomer zijn ze wederom
7)-.. Ncot. gekomen , reizende langzaem ; want het
ei,Suis was in de Hc r i l l als zy in Siberia quamen,
BTOis Ulf. cn verkondigden alles wat ze daer gezien
cn gehoort hadden , en beveftigde 't zelve
inct harcn Eede .
Alle deze voornoemde dingen re Hov«
in Moskau veihatlt zijnde , hebben der
Keizer, Boris, en alle andere grooteHeeven
haer daer over zeer verwor.dcrd , met
yverige begeerte ontfteken z i jnde , om di
goefen, om te trekken over de Rivier
ßdt, en te vernemen wac daer was , en
ook verbonden tc makcn mec den Kö n i n -
gen en Volkeren aldaer, zoo zy daer iemand
vonden : haer ook bevcl gevende >
alles te doorzien, en op te tckcnen : maer
dit is alles na gebleven, als coen beginnende
in Moskovien de Inlsndfche oorlogen,
geiijk als in de Bcfchryvinge des zelven
oorlogs daer van tc verftaen is.
Dan niet te min hebben de Bevelhebbers
in't b y z o n d e r , geduurende d eMo s -
koviiirhe oorlogen , noch derwaerts eenen
togt lacen docn , daer onder vcel Burgers
vrywillig uit Siberia mede trokken ; cti
körnende in der Tuugoefin-Iand, over de
Rivier Jemfia , zijn ze mceft al te voet:
geloopen , zoo dat 'er door ongemak veel
iliervcn van de geene die gemakkelijk g e -
leeft hadden, en vonden ten laet ften eveu
het zelve 't geene de voorige beveftigt
hadden. Bovcn dat zoo hoorden ze al te
met geluit van volk cn als van klokken :
dan haer van de Tungoefen ontraden zijnde
, dorften haer niet begeven over deze
Rivier. Hebben ook in zommige Bergen,
aldaer gelegen, eenige vlammen uit zicn
fpringen, daer van zy eenig Zolpher br agilies
ten natuwftcn te doen zoeken, meen- ont
de 'c volgende Jaer daer Geznnten heenei
gczcnden tc hebben met veele Gefchen-
Den Bcvclhebber in Sikricn Iiec o o k
eenige Schulten toemakcn dieverdekt wa -
ren > cn bcval haer mec het Voor-jaer t c
va^n tot in de Zc e , uit de Rivier ,
cn gebood datze längs de Zee-kant neffens:,
Land zouden varcn , tot dat ze z o u d e a
komen tot de Rivi e r fenifea want hy
zeide dat ze ook mocft cindigen in de Zce,
en beva! haer daer in tc reizen eenige da -
gen reizens : daer tegens zond hy ook
Volk te Lande , bevclende haer zoo lange
daer tc bly vcn op de kant van de Rivier ,
toc dat zy deze Schuiten vernemen zouden;
en gebood haer, zoo zy die iiiec cn
vernamcn , na een Jaer wederom te kecreh
: hebbende aen die ter Zce voeren ,
bevolen , dat zc alles zouden bezichtigen
wat 'er te zien wäre; cn gaf haer ook eenen
Overftcn mc d e , die g e n a emtwa s ,
den welken hy beva! a!les op te tekencn ,
cn hecft ze zoo heenen gezonden. Zy zijn
ook gekomen in de mond van de voor -
fchrevc Rivier , cn hebben malkandcren
daer o n tmo c t , alzoo die re Lande waren
getrokken, met den af-loop der Rivi c r op
iViottcn en Schuitcn eenige afgezondcn
i hadden , die op de Zee-kant de Schuii
en vonden alies geiijk den B(
velhcbber haer
ce weten , na ;
N n n n n
verhacld h a d d e ,
ijn meeninge. Do c h alzoo
B
•
I ' ' n
maaaatSäm S ä