i u J i I M H
ì ; i l
P ^ann
íñ
Í i"
.1 ! : l Ì^S
Ì 7 i N O O R D
brand zeer l i cht 5 cn a eng e f i o k en , doe t
gelicele Ve lden in kör ten ' ^ertceven : v o o r
Paerden v ind mcn daer wor t c l s > di e afge -
waflchen z i j n d e , l iun roc f p y s wo rde f l g c -
gcven , daer me d e men z i eh c cnigz ins kan
behcipen. De Srad is ten deci v o l b o uwt ,
raet piat te Hu i z c n , van ftecn en wi t pl c i -
ftcr, op z i j n o i i d Pe r f i a enf c h , ren deci op
z i jn oi id F r c n k i f c h , z o o als de Stads mi i uren
me d e f c h y n c n van de o u d e C h n f t e n e n
o f F r e n k i , ge l i jk men die aldaer no cmc
w e l k e tot in di e g ewe f t en v o o r vier hon
I
derd J a e r de Standae rd hadden geplant
gefticFit te z i j n g c w e e f t : mcn z i e t ' e r f t c r
k e T o o r c n s , cn o o k eenige zwa r e g ebou.
w e n , b y g eme l t c Chr i f t enen g ema e k t . He t
is op de hedenda e g f che w y z e r o n d s om nu
g e f t e r k t , d o o r verlooc-hcnde Chr i f t cnen ,
cn Slaven , me t een di cp g edo l v cn g r a f t ,
ZOO als o o g - g c t u i g e n my hebben verl iael t .
TulTchcn ni euw Sam^r-i , v o o r Zeven
Jaer g c b o u w t , ol BagcndUJa en Knrgm ,
in de wo e f t e dor r e V c l d e n , di e na de
Crim ftrckken , is de p l a e t s , alwac r v o o r
dczen de Vo l k e r en hebben g e w o o n t , di e
nu de CrirK beflacn , o n tmo e t men in de
V c l d e n , onde r heuve l en , of o p g ewo r p e -
ne ho o g t en , bcgrae f -plae t z en van Me n -
f c h e n , d i e g edi ent hebben v o o r ieder G e -
flacht of Hu i s g c z t n in "t b y z o n d e r . Op
d c z e hoog r en v ind men n o c h ten huldi g e n
d a g e zeer vee] Beeiden , o p g e r e c h t , ge
fneden v an ftcen , di e daer niet ver r c on
der de A e r d e wo r d g e v o n d e n , en l i cht
van ftof is : d e z e Be e iden ve r toonden me t
114t een of 't ande r , dat z y , of in de hand
hebben, of da t b e z y d e n hun ftaet, of daer
ter plaetzc onde r de A e r d c is g edo l v cn ,
hct g e c n c , waer me d e z i e h den bcgravene n
in de Wa e r e l d he e f t b emo e i t ; wa s hy een
R u i t c r , daer is een fteene Pa e r t j e te z i en ;
een Ge e f t e l i jk p c r z o on , z o o z i e t men een
B o e k , cnz . De o u d e k l e eding is aen de z e
Beeiden , hier zeer klaer en nc t te zien :
mcn v ind 'er vecl di e lange baerden dragen,
en hul tzcl s v an V r o u w e n , c e r e r b y z o n d e -
ren aer t : de z ommi g e dezer Be e ide ftaen ,
- - n f — " " "
migc z i jn kof t e l i jk , en g r o o t vc rbeeld ,
andere minde r en kl e indc r , wa e r r d i y n l i j k
na de g r o o t h c i t , of r y k d om d e r v c r i lor -
venen. A l s de L e g e r s d c rMo s k o v i t e n l i ier
hcbben d o o r g e t o g cn . z i jn *er vecle v e r -
broken; he t is b y z o n d e r , da t me n ' e r ge en
Letters by g e f c l i r e v en v i n d . E e n o o g - g e -
t u i g e [leefr m y v e r l i a e l t , dat l i y ecne ticzer
begracrenilTcn d c d e o p e n c n , niaer aldacr
n i c t e n v o n d , als een z e e r n e t g e v l o c l i -
t c Ma n d e van T i e n e n , of d ü n ne B o omtelgen,
di e van ver re moe t en z i jn g e b r a g t ,
\ i im h o n t wa l l in d c z e L a n d - f l r e k c n i e t .
e n O O S T
waer lict L i j k in gelegen hadde , en n o c h
ecnige we i n i g be cnde r en , en v e rbrokenc
o f meef t al vergaene kl edingen , waren te
zien ; f c h y n e n d e dat te di c r t y d e de Mc n -
fchen me t hun g ewo o n e kl cding tcr A e r d c
wierdcn bef tcld , behalven da t hy bui t c n
d e k o r f , Pa c r d e beenen v o n d , wa e r ui t
f c h y n t te b l i j k e n , dat nicn hc t Pa e r d me t
den Mc c f t c r te gel i jk heef t begraven : de
Over g e b l c v cne Me n f c h e beender s wa r e n
v r y g r o o t .
E y de C r imf c h e T a r t e r s wo r d e n z e k e r
flag van Pa e rden g e v o n d c n , wa e r van cene
gezien h c b b e , wi ens g r o o t e , g e f t a l t e , en
m a e k z e l , een g eme en R y - paerd by ons
let zeer ong c l i jk wa s ; z i jn h o o f t en l i cha em
tamelijk rank cn t e d e r , z i jn beenen een
w e i n i g p l o t z i g cn g r o f : in plaets van raaliad
he t zeer fijn h a a i r , qi ial i ,k een
vinger l ang ; men z e i d e , dat di t haair bc -
quaem wa s , om Ka f toor -hoeden daer v a n
tc ma k e n : he t h a d achter de z e manen op
d e mg w e d c r z y d s een r onde piek , een
kleine fpan g r o o t , me t di e r g e l i jke ha a i r b e -
walTen , d o c h vc c l k o r t c r : op de b o v e n f c
lip h a d he t me d e dusdani g en haair , wa t
lankachtig ; cven bov en de klaei iwen w a -
ren de voe t en me d e me t zulk haair omz e t .
O p d e z e g e z c i d e plaet zcn wa s he t Ee e f t
Czoo raen z e i d e ) f a l l en t y d e n me t haai i
verzien ; maer anders wa s liet geheel e
hchaem b y n a kael en z o n d e r haai r : h o e -
w e l ' e r w e l eenigz ins l i a a i r o p g r o e i d e , raaer
zu ks q u am Jaer l i jks in 't V o o r . j a e r ui t te
Valien, en wa s het P a e r d , ui t g enomen op
de v o o r n o emd e plaet zen . g anf c h naekt .
D e l laert was me d e z ond e r haair , ftevig ,
h a r t , c n r o n d , omt r cnt de langte van een
elleboog , by he t l i j f „ i m een d u im d i k ,
loopende tia 't eindc b y n a fpi t s t o e ; cn
z c l d e men , dat he t Pa e rd z o r a t y d s , als
het fne l loope cde wa s , de z e ftaert r e cht
achtcrwaerts ui t fteekt. D i t Pa e rd wa s
bruin a f c h - g r a e uw , een we i n i g na den
blaeuwen ftrekkende.
D e Stad C r m , z e g t z c k e r E n g e l f c h
S c h r y v c r , in 't Jae r zel l ien hondc rd i
andere l i g g c n , cn andere z i t t en : de z om- gen en z eWn t i g , ' 7 o V F » ; ^ 7 i n ' " r F r a " n r c h 11, ,
groot vc rbeeld , g e d r u k t , is van g e b a k k e fleen g e b o uwt ' " ' i ?
Ç, '.>...11 g e u o uwE,
belloten van zwa r c mo u r e n . A l s de T a t - J'AiS
taten op g a n g , of in aentogt z i j n , fpo ede n
z y g r o o t en w e g ; want de mini l e van de
R u i t e r s , een of meer hand-paerden me t
z i e h v o e r d . W a t Pa e rd dat 'er op w c "
komt te ftervcn, z o o w o r d het vl cef ch onder
' r f r IVIIIMV — _ . . „ ' van i
de Ru i t e r s v e r d e e l d , eng e g e t en. Z o m
noch B r o o d C z e g t g eme l t e S c h r y y e r ) o e -
bruikt di t V o l k n i e t , om dat z y v o o r ¿ e -
v e n , da t Zot i t hct g e z i c h t z o u d e k r cnk en ,
en he t B r o o d g r o f v o edz e l g e v en. Zy z i j n
le Pa e r d - r y d e r s , vl iedcn me t l o s g c l a .
T A R T
ten T o o m , richten z i e h op de i lcig- 'acu
gel om h o o g , en fchicten van a cht e r de
rüg , op een vol g enden v y a n d .
D e z e Me n f c h e n zi jn bl anke r , en kor tei
v a n g e d a e n t e . als de ICa imakkcn; en heb.
bcn o o k andere t r e k k en van we z e n .
D e C r imf c h e Ta r t e r s hebben plat te aengezichten
, kleine o o g en , die di cp in het
hooft ftaen , en läge d i k k e f c h o uwd e r s .
Cher/ome , of Toj/etork/w, in het Crim^
f c h e T a r t a r y e , is een oude v e rwo c f t i o g .
In B^ießrat, of Bachafarai, dae r den
Chan z i eh mc c f t t y d s o p h o u t , z i jn omtrent
twe e di i i z cnd hae i t - f t edcn.
£ocz.ol.i, is een D o r p van v y f t i g haert.
fteden , wa e r wc l cer een Ch r i f t e n K e r k
was.
Balnclawa is een Hä v e n v o o r de Ga l e y e i
en S c h c p c n , van den Gr o o t e n He e r ; daer
is een zeer f c h o o n c b e r g i n g , daer de Sehepen
in vei l ighei t Jeggen.
I n de Stad Qt j fa wo o n e n we ini g T a r
t e r s , v e rmi t s hct aen den Gr o o t e n Heei
hoort. Da e r zi jn omt r ent de de r t i g dui '
zcnd Slavcn. Hi e r v a l t g r o o t e K o o pma n -
fchap.
Crimenda is cen St cdc k cn , zeer o u d ,
toehoorende aen den C h a n , waer h ond c r d
H u i z c n z i jn.
Arabat, of Orboteh, > is cen Kaf teel v a n
fteen , me t een T o o r e n , ge l egen op een
ronge L a n d s , dat ui r f teckt in de Ze e . A l -
hicr h o u d de C h a n zi jn Pa e rden, bef taende
wel i n ' t getal van v y f t i g d u i z e n d . Da e r is
T u r k f c h e be z e t t ing .
Van Baluclawa t o t aen Cafa is de Ze e -
kiift Ho o i - l and : he t o v e r i g e is laeg L a n d .
A e n de Ri v i e r Kabath z i jn Wy n g a e r d e n .
Gecrs w o r d veel onde r di t V o l k g e g e -
ten. Zy we t en dranken te kooken , van
G r a e n , e n V l e c f c h - n a t , daer van z y dronken
können wo r d e n .
A l s den C h a n te V c l d t r e k t , ma ckt hy
cen L e g e r u i t . z omt y d s van t a chcnt i g
duizend man ; d o c h wanneer i l e chs een
Mnrß, of V e l d - h e e r , ui t g a e t , is he t
getal omt r ent de he l f t . He t is b y z o n d e r , '
dat 5 f choon of di t L a n d op v y f en v e e r -
t i g of zes en v e e r t i g g i a d e n l e g t , dat e chter
aldaer tot in Lent e -ma cnd Sne euw op
' t V e l d i s , te we t en , in de me c f t No o r -
delijke gedeel te. A l s z y ten k r y g u i t g a e n ,
trekken zy zeer br e e t , hondc rd in een g e -
l i t , o v e r de g root e Ve l d c n . D u s v e r g e -
melte S c h r y v e r .
I l e c C r imf c h e T a r t a r y e w o r d anders
Klein Tartarye gebe t en.
D e St ad Caff^ , we l cer Theodoßa g e -
naemc , wi e r d van o u d s X!phra4 , en we l
eermede Pantkapaum g e h e t e n , wa s g e f l i eht
door de Gr i e k e n , di e aldapr Vo l k - p l a n -
A R Y E. '
tingen hadden g e b r a g t , we l k e nade rhand
: d o o r de Af i a t i f c h e Ta r t a r en v e rdr e v en z i jn;
gelijk mede de v a f t i g h e d e n , we l k e de G e -
nuezcn aldaer g ehad hebben , d o o r de zel -
v e alle z i jn ing enomcn. Hc t voe rd de na em
van Crim , na een St ede k en van di e n a em,
wel eer Cremnos genaemt .
In de Stad Crim wa s we l eer de Z e t e l
der Köning en van Tanrica. A e n he t v a f t e
Land z i jn hier veele wo e f t e Moe r a iTen, en
Vclden.
Taman is een St ede k en , dar den T i i r k
g e h o o r t , in hct CirkaiTen L a n d , niet v e r
van het h a l f Ei l and Cnm gelegen. Da e r is
een flecht Ka f l e e l , alvvaer i n ' t g cme c n d e r -
t i g J ani t z a r en de wa c h t houden ; g e l i j k
mede te Tcmeruk, e cnige T u r k f c h e b c z e r -
t i n g i s , di e de pas van Oczakon, ^fof of
Zouf, dat een plaets van aenzien is , op de
mond van de Tanais bewa e r t .
V o i g t van de C r imf c h e T a r t a r e n , en
van de T a r t a r Hau, of Chan , op we l k e
w y z e zy onde r de T ü r k e n ftaen j v o l g ens
den En g e l f c h en S c h r y v e r Rjkant.
Men m a g , z e g t h y , me t g o e d r e c h t '
zommige Ta r t a r e n we l i n ' t getal de r V o r -
ftcn ftcllen , die de ma g t cn 't R y k de r
O t t o m a n f c h e Kc i z e r s o n d e rwo r p c n z i j n .
B y de Ta r t a r e n , ver f ta ik niet de g e ene n
van A f u , oiEusbek> h o cwe l de l a c f t e
ZOO g r o o t e Ma h omc t a n e n z i j n , dat z y een " " genagt
groene T u l b a n d dragen , en z e g g e n , dat
z y van Mahomec g e f p r o o t e n z i jn. Ze l f s al- 'j»
le de Ta r t a r en van E u r o p a z i jn g e en O n - gtol/Auiderdanen
v a n d e Snlian: e n d e T a r t a r c n v a n
Kalmak wo e f t e Me n f c h e n . ve r f chr ikke l i j l c
•m aen te zien , en de Poon niet ond e r d a -
nig.
Maer men ma g in 't ge tal der onde r -
worpelingen , of ten mi n ß e n de r B o n d -
genooten v an den Gr o o t e n H e e r , de Pr e -
koptifche T a r t a r e n ftdlcn , de we l k en h e t
Taurifch Chcrfonefw , da t men Cnm no emr ,
bewoonen. daer TiiTheodoßA, heden Ca j f a y
de Ho o f t - f t a d i s ; ge l i jk o o k de T a r t a i e n
Nagaenhe * , di e hun woonpl a e t s aen •
d e Poelen , tuiTchen de Vl o e d e n de Toli^a
en de Tanais hebben. De T ü r k be z i t e c h -
ter van de z e plaet zen gc cn g r o o t e Steden ,
dan de St ad C ^ f a , daer af h y v o l k ome n
Meefter i s , en di e hy , ge l i jk ik a c h t ,
•oor een pand van hun g cho o r z a emhe i t en
[ctroiiwheit t o t z i jn dienf t h o u d . Wa n t
loewel de Hau , of de V o r f t van d c z e
Landen v e r k o o z e n w o r d , z o o w o r d hy
echter a l t y d ui t hun g e f l a cht g e n ome n , en
van de Gr o o t e n He e r be v e f t i g t . De Sutta»
heeft o o k van alle t y d e n aen z i e h de ma g t
toegeeigent van de V a d e r a f te z e t t c n , en
de Z o o n , of i emand d e r nacf le Ma g e n in
z i jn pl a e t s te ftellcn, z o o d i kwi l s als hy
C c c c 5 de
1
. 1
' • , f.
mÊâm Ü i
• • » i l