i l Ii .li
7 9 ( 5 N O O R D
iiandelen , welke z o i n t y d s t o t Borna ve r -
fchynen om Go i t d , El p e n b e e n , en Skve n
t e ve rmangc l en, wa c r o p fchynen cevolgcn
die Zwarcen , welke aen Guinea ftooten.
B y Banolinw wo r d verhaeld , hoe
in de Na b u u r f c h ä p van Trifoli zekere Stad
in kör t e wy l t o t een fteenige hardiglieit is
geworden, van wa e r een verftecnt Ki n d in
Vrankryk over is g e b r a g t , en waer van hy
eenig verfleent hou t z egt gezien te liebben,
WCS geme l t e He e r onde r de naem van de
ve r f t c cndc S t a d , d i t La n d f c h a p Angela g e -
wislijk is verftaende.
Men heeft i n ' t j a e r zcftien h o n d e r d
een en n e g e n t i g . d e n negent i endevan Wy n -
maend > uit Farys van de z e verftecning ii
d e ni euwe maeren , aldus gefcliroven :
, , Me n z egt in Af n k f l een Stad t ' e ene -
'„ mael in fteen ve r ande rd , te zijn g e v o n -
j , den , d a t daer uit 9 aen den Konink »
, , Ma n n e n en Vr o uwe n zijn gebragi
„ me n van voornemen te we z e n , daer viin
„ zekcr getal t o t 5ieraed van de Ti i i n e n
„ Ferfulles te iaten a fha l en.
W y l c n den zeorgeleerden Hindrik. Franken
, di e l ange J a r e n t o t Smirm den H e r -
vormden P r e d i k - d i c n f t wa e r n am , aen
m y heef t bericht . da t he t ve r f t e ende
Landfcha p Angela , in di e geweften zeer
berucht i s . en da t hy zeer veel Be ende -
r e n , H o u t , D a d e l s , Miloenen , Ci t r o e -
n e n , ook andere Vr u c h t e n , en verfleende
dingen van da e r over Tunü g e b r a g t , he e f t
gezien.
Van he t Ei l a n d Stmatm , daer de N e -
derlandfche Oo f t - I n d i l c l i e Ma e t f c h a p p y c
b e z i t t i n g h e e f t , is m y toege zonden , een
zwacr fiuk h o i us , "r gecn doo r 't lang
leggen in zeker aldaer Moe r a f f i ge g r o n d ,
t o t fteen veranderd i s ; he t h e e f t de zwa e r -
t e van omt r e n t h o n d e r d p o n d , en f c h y n t
zeer natuurlijk h o u t te zijn ; men ziet 'er
duidelijk aen , d a t h e t onde r af is gekapt
als me t een B y l , en ook n o c h de Bo omquaften
; de v e rw is als E i k e n - h o u t ; de
buite ba f t is wa t gr a euwer als den i n h o u t ,
o f het binnenf t e van de St am ; de Ne r f en
ftrepen van 'r h o u t vertoonen zieh daer klaer
aen ; he e f t Maritier-fteens hardiglieit , en
men kan 'er v u u r op flaen ; de d r a e y i n g ,
beloop, en bocht en van de B o o m , ja eenige
fpleten zijn 'er aen te befpeuren ; d e r d e
h a l f , o f b y n a d r i e voet is de l e n g t e , en de
d i k t e in 't r o n d omt r ent vier ipan ; he t is
behouwen aen twe e z y d e n , d a t i s , onde r
cn aen eene z y d e , we z e n d e anderzins een
ftuk St ams . Ae n fteen en hou t kenders
door my v c r t o o n t , w o r d ' e r van g e t u i g t ,
dat he t alle b l y k e n , zoo binnen als bui t e -
waerts h e e f t , van h o u t te zijn gcweeft.
c n O O S T
openen en kl i even, z o o h e b b e daer binnen
, ftukken en brokken gevonden , die
meer zwa r t zijn , als de buitenfte fchors ,
en veel gelijkheit aen o u d h o u t h e b b e n ;
doch e cht e r in hardiglieit aen fteen gelijk
zijn.
Men heef t my in den J a r e zeventien
h o n d e r d en t w e e , u i t Oof t - I ndi t i n t o e -
gezonden , noch een ftuk hout d a t in ftcen
veranderd i s ; gelijk men alznlke vi nd in
de Rivi e r en van 't bovcn gewc ft t o t Fa l em'
bang. Di t ftuk is r u im zes voecen h o o g ,
en onde r wel v y f fpan dik , in zijn omk
r i n g j me n z i e t ' e r klieven en ge f cheurde
fpaenders aen , we lke me e f t in fteen zijn
veranderd , hoe wel binnewaert s een hont
e gedaente hebben , en ten deele noc h
hout zijn , ja men vind tuiTchen de fteene
fchilfers in , ve rmol z c r ing van h o u t , of
lieververrot h o u t , 't gecn d e v e r a n d e r i n g
fchynt onderhevig heef t können z i j n :
men kan h e t o p veel plactzen fply t en, gelijk
men he t hout gemecnlijk doe t : de ve rw
van he t h o u t is daer noch klaer in" te zien
o p z ommi g e plaetzen is de fteen zoo hard als
een K e y , z o o , da t me n ' e r vuur uit flacn
kan, en op ande re plaetzen is he t verfteende
hou t we k e r , en in v e rw o n d e r f c h e i d e n ;
op z ommi g e p l a e t z e n i s h e t f p i e rwi t . g l im.
mende, op ande re d o f ^wi t , e lde r sbruingeel
, en te mi d d e n in na den zwa r t e n
hellende, ja geheel zwa r t , 't we lk de o u d e
verw van 't hout f c h y n t te zijn , heef t een
zwaerte we inig mi n d e r als a cht h o n d e r d
pond: men kan aen dit groot c ftuk be fpeuren
, d a t ' e r [ l u i t e n om, a en-wa s i s , van zeer
harde fteen, wi t Ma rme r gelijk , " twc l k
zieh behalven de vc r f t e ening. a en h e t o u d e
hout heef t g e z e t , en daer aen vaft is g c -
g r o c i t ; men z i e t ' e r de B o om- b a f t noc h
aen, h o e wel de verw v e r a n d e r d : en is d i t
f t u k om zijne vr emdighe i t he t ge z i cht vau
een opme rkent verftant wa e rdig.
Men vind in "t gebergte van halicn, g e -
:mt Hitffidi, onder 't gebi ed van Tosk^.
nen, z e k e r aert van fteen, dar g e k l i e f two r d
als h o u t , en d a t daer na ook de gelijkcnis
h e e f t , z o o als aen cenigc ftukken d a c r v a n
onder n t y be ruf t ende , kan wo r d e n gezien,
doch miirchicn, en z o o zulks m y wel t o e -
f c h y n t , is het On d c r a e r d s h o u t , da t z o o
h a f d als fteen is g ewo r d e n , gelijkende zeer
wel in ve rw , zwa e r t e , en g e d a e n t e , na
dat h o u t , 't geen in liolUnd op de läge
Moeraifige, of Veenige Landen onder de
Aerde wo r d gevonden , 't wcik de Hü l s -
luiden uit graven , klieven , cn t o t latten
voor dekki n g de r Hu r z e n gebruiken : geli/
k van my me de wo r d bcwa e r t een g e -
! deelte h o u t e - k o o l , 't welk in Iletrurie van
Wanneer ik d i t verfteende houc dede zeer diep onde r de Ae r d e opgedolven is.
I k
' 'I r
f i i l v f •• r !
f ! • I i i , K