N O O R D
m
i f ^r
a I f
' M '
5 8 4
Wanneer Konink Ha^i Chcrai , gcene
mccrder veilighcic in woon- f tcden , die
längs de Rivi c r e TAnaü wa i f n , v o n d , b r a g t
hy zijncn Zetel na Crim o v e r , en deed
cei) Kaftecl bouwcn , cn hct aelvc Prccope
noemen , wac r na de Pi e copi l chc Ta r t c r s
genoemt zi jn.
Dces Konink v e rkocht hct gsnfche hangend
Ei land , wacr van hy Me e f l e r was ,
aen die gc enen, die zieh aldaer wilden met
de woon tcr nccr zctten , cn tot noch toe
behouden zy den c igendom van het bckomen
b e z i t , door luinne Voor -oudc r en verworvcn
cn bekcmcn.
Men heef t op dir iiaif Ei land van Precope
vier Vef t ingen , ah Our, Ghioßea , Rebiu
, en Teut; cn vier St eden, als Bacchs'
farai, Aki>etß, Chmciuk, en hondcrd
en dcr t ig kleine Dörpen , die buiten
de He e r f chappy e van den Ch an zi jn. De
Zee.ha\'ens zijn CAfa, B.zkuklav.-i, en 6'«-
geußevi, die aen den Groocen He e r behooren.
Hagi Chemi had twae l f Zoonen , die ,
z i jnde noch jong , ten t y d e van zijn ove r -
lijden , een groote verwcr r ing in het R y k
maektcn ; die door de zucht vermeerderd
wierd , de welke veele van hun Namage n
hadden, om , tot hen nadecl te He e r -
fchen.
D e T u r k r c h e Ke i z e r Mehemet, oi M4.
homei de Tweede , k o c h t , om zijn voor -
dcel, door de wanorde van deze Volken ce
zoekcn , de Stad Caffa van de Genue z en,
en zond zijnen Groocen Vi z i c r , Ghedik^
Ahmet Facha , met een fterk ki 'ygs - lcger ,
om zieh mecfter van hct Land te maken.
Maer om dc ze krakecicn te doen ophoiiden
, bef lotcn zy met malkandercn ,
Menchmlli Cherai op d e n T r o o n te ftellen.
D e z e P r i n s , v e rmoedende , dat d'eere,
die zijne Broeders hem acndedcn , een ftrik
w a s , die z y op zijn Icvcn hadden gcfpannen
, en toc g c l e g c , begaf zieh , en vertrok
by Menchins , die in een Gr i ekf che
Stad was. Ma e r wanneer Ghedik. Facha die
belegerd en ingenomen had , verzekcrde
hy z i eh van zijn perzoon , en zond hem
gevangenna/<'(?»/?rf«//»o;.i,/iw,aen d e nGr o o -
ten He e r .
Deze Ke i z e r onthaelde MenchinlU Che.
rai lieel wc l ; l i e fkoosdc en eerde h em, en
hieldhem b y z i c h . Wanneeronder tui rchen
de beroerten in de Cnm gedimr ig aenhielden
, en alle de Princen , Broeders van
McnchiHlli, gef torven wa r en, zonden de
voornaemfte des R y k s , eenen G e z a n t ,
aen Keizer Mehemet de Tweede , om h em,
hun wet t igen V o r f t , weer om te eifchen.
Menchiulli, zieh willende by de goede
g u n f t e , en by de bef chc rming van den
en O O S T
Ottomanfchen Ke i z e r behouden, verzocl j f
van hem een Standaerd . en een Tom^ dat
IS, e e n eVa e n c , of Vaendc l van een'^Paerden
ftacrt, cn g a f hem in Gy z e l i ng of
Borg , eenige van zi jne naeftc Ma g e n , tot
tckcn van zijnc ondc rhoor i ghe i t , en g o e d
ycrftand , dar hy met hem wi lde ondcr -
houdcn, Alaer deze onderhoor ighei t is tot
ZOO verre g c k omcn, dat eindelijk de Chans
van de Crim ^ heden volkoment l i jk den
Turkfchen Kei zer onderdanig zijn , en
dezc verbintenis of dir verbond , die in 't
begin niec cn was , als een zeker ilag van
erkencenisjisin eenheerfchende o f h e e r f c h -
achtige magt veranderd ; zi i lks de O t -
romnnfchc Ke i z e r , den C h a n , na z i jnwe l -
gcvaUen, zec en ai zet ; latende by hen niet
meer als twe e van zijn naefte Ma g e n ; waer
^an d'een Kalga Sultan genaemc wo r d , dac
IS, plaets.beklecder van den Ch a n ; end' an.
der Nuredm Snltan. De andere Bioeder s
als dacr een.ge zijn , hy een zom van v y f
Piliolettcn , des daegs tot hun ondcrhouc
g c e f t , en voegt hen cot inkomf te eenige
Dörpen t o e ; behalven eenige kleine ¡ t .
f chenk en, die h y aen hen van t yd tot t y d
iaet uicreikcn, wanneer op prachtige Fe e f t .
tyden hiilde en manfchap'docn.
Het Ei land Rhodtu is tot een verbl i j f .
plaetze van de afgezet te Chans g e f c h i k t ,
die aldaer , op onkof te van den Gr o o t e n
Heer , g c fpy f t cn onderhoiiden worden ;
zonder Wiens vcriof z y uit die eeilijke e e -
vangenis niet mögen gacn. ^
Wanneer den Gr o o t en Hc e r o o r l o g wi l
icnvangen, doct hy den Chan vc rwi tneen
die zieh eer tyds aldaer niet bcvond
dien den Gr o o t en He e r niet mede t c V e l
de t o o g ; maer hy zond zi jne krygs - rot ten,
onder t bcleit van i^T^/^^ i » / « » , oi Nnr e -
di» Stiltan. Maer heden, voigens deU Croix.
trckt hy mec den Gr o o t en Vi z i c r op.
Den Groot en He e r f c h r e e f , cn zond
op zijn t y d aen hem den Kl,¡che Kaftan
met een Hnt Cherif, dat i s , Kei zer l i jk bei
v e l ; benefFens een Z a b e l , r y k van G o u d ,
en bezaeit met Edele Gef ieentcn , en een
Kleed van koftelijk P e l t -we r k , met vier
duizend Go u d e S e k i n s , o f Du k a t en: waer
.'an hy dc c l g eno o t , twee andere Pr inc en,
:n eenige van zijne voornaemfte Bevelhebbers
mackte , om hen in hunne uicruf t ing
te hulpe te komen. Dae r en bovcn oeef t
den Groot en He e r aen den Ch an alle fareQ
/ y f dui zend Pi a f t c r s , en meer.
D e groot f te inkomf te van deze Pr insbeftaet
in het r e c h t , dat hy van al de Slaven
t r c k t ; waer voor de g c e n e n , die hen gevangen
genomen hebben , tien Ryksda e J -
ders, hoof t voor h o o f t , betalen.
D e Amp t en van den Sultan Kalga^ en
die
R Y E .
Deze Tar t e r s zijn boven maten plomp j
T A R T A
die van den SultanNuredin, beftaen eigentlijk
in het ftuk van wapen o f k r y g s - t u i g ;
en de Chan heeft zijn Grooten V i z i e r , di e
alle zijne zaken gadef laer , en hem daer
rekening doet. Hy volgt den Chan in het
Veld-lcger.
D e verblijf-plaets van den Chan , is
meciltyds tc Bachaßtrai, dat een groot e
onbemuurde Stad is; waer van de Hui ze n
byna gebouwt zijn , als die van Konfiamimfolen^
maer nochve e l flcchter. Dac r f taet
eenoud Ka f t e e l , ganfch verdeigt.
D e gewoonel i jke L i j f -wa c h t van den
Chan van dit Ta r t a r y e , beftaet niet uit zijne
Onderdanen, maer uit Ta r kuf che Zol -
daten , en beloopt omtrent ten gctale van
vier honderd mannen , die ui t de kr y g s -
bezctting des Kafteels van Precope ^cnoman
worden. De r e d e n n u , wa e r omg e eneTa r -
ters het Kafteel bewaren , i s , d ewy l ze
niec ZOO bequaem zijn , om in bef loot e
plaetzen , noch te voet te vechten.
D e Chan eet gewoonel i jk alieen, en by
wyle met den Moufti van Caffa : en wanneer
de Poorte aen heni een perzoon van | vertrekken zy me'Î h u n n e 'wo o n i n g c n ' ' o i
Aenz ien zend , dien doet hy aen zijnen 'de Landen van hunne Tz a e r f che Majef tei -
Tafcl over hem zitten. |ten. Na d a t z y vrede hebben g ema ekt , of
, eeten , hun verdrag gef toten, komen z y wede r op
, — — ^..»....mìS znne hun oude wnnnftpr?/»n
Zufters niet.
en becftachtig ; maer zijn zeer aen de Se -
velen van hun Konink onderworpen.
Niet allecnlijk gchoorzamcn hem d e g e -
ne die op het half Ei land woonen , maer
00k eenige der Nagai f che Ta r t e r s , di e
met hunne omzwe r v ende Hut ten . längs
de Ri v i e r e Tamis hun verbl i j f hebben. Zy
zijn^ omtrent vier duizend Hui sgc z inne n
Z y hebben Hui z en van wie houc , ftaende
op vier räderen, die door Ol fen v o o r t -
p t r o k k e n wo r d e n , werwaer ts hct hen ge-
Deze Nagai f che Tar t e r s verzcllen den
Chan in den oor log , en worden door hunne
byzondere Hopluidcn geboden. Z y g e -
ven aen hem evcnwel deel van hunne r o o f ,
Is zi jne Onde r z a t cn, die in de Cnm zelve
woonen; en betalen aen hem het recht van
SoHgas , dat is , het recht van de Slaven
die z y gevangen kr y g en.
Indien zy e eni gmi sno e g env andenCha n
ontfangen, of tegen hem opftaen , z o o
D e Kalga noch mredin Sdt
nooit by hem aen Ta f e l : desgelijks zijne ' hun oude woonftcdei
~ ifters
'^''-f* j De Sulrtiiis Kahn , en A'
Hyhuuwelijkchaergewoonclijkaeneeni- •
„ .
iki Beigi , Ge z a g - e n Eevel -heb.
bcrs in zijne Heer f chappye ui t , die
KoninJiiijken Eloede zijn gefprooten : waer
van de Heer fchappyen Erf fel i jk zijn. En
a! hqiewel de Chan daer toe geene andere
als wettelijke Er fgenamen ma g noemen ,
ZOO vcrzoekeil zy nochtans zi jne bewiüi.
ging daer over. Zoodanige Heer fchappyen
zijn vecl op hct hal f Ei iand van de Cnm.
D e plaetze , daer de Chan gehoor ver-
Icent, is niet zeer prachtig uitgeftreken.
Het is een Kamer . behangen met kleden,
van Z y d e of van Brokaed , of met Perfiaenfche
Ta p y t e n ; in de we lke een Vo e t -
tapyt is gelegt .
Zi)n Tr o o n , dien zy Kiornes noemen ,
is-als een Prcek-ftocl , bcdekt van koftclijke
ftoffe : met twee kui fens , die , zijnde
gcfteld ter wcde r z yde , een hoek maken
daer de Chan o f Konink zi t .
Wanneer de Kalgt of de A T W , »
b y hem ter gehoor komen , hoewel di e
zeer dikwils zijne Broeders z i jn, z o o fmy -
ten zy hunne bontc mutzen op de Ae r d e ;
want zy dragen geen Tulbanden , en treden
achterwaer ts, na zijn kleed geki i f t te
hebben; en blijven overeindf taen, zoo lang
het den Konink bcl ief t , die hen een kni e n
doe tbr eng en, en een dek-klced . wanneer
hy Wi l , dat z y zullen gaen zitten.
^ j o • - verbl i j -
ven Heeds met ten Ho v e van den Ch an ,
maer hebben hunne byzondere verbl i j f -
plaetzen , vier of v y f uuren van den w e g
der St sd BMc k a f an i afgelegen ; d'een te
Akrmißi, en d'ander in een Do r p .
Z y hebben hunne byzonde re k r y g s - b en.
den . elk van ticn o f twael f dui zend mannen.
Hebben 00k hunne Vi z i e r s , Schat -meefters,
cn Re cht e r s , die over hunne Beuden
het recht van leven o f d o o d , zonder
den Chan daer in bchoeven tekenncn, uit-
Iprekcn.
Wanneer de Tar t e r s ten oor log trekken
, dan zeit de Chan de vergader-plaet -
ze aen. De S«hm, begcven zieh derwacrt s
met iiunne Beuden ; als ook de M i n a , ,
o f Mttrfaes , en byzondere Hopluiden ,
die de Senden van den Chan geleiden ,
welke alieen met zijne Li j f -wa c ' h t k omt .
In hct trcden ui t Prnuf , rechten 2y hun
Veld-leger op. Midl e rwy l e hun Le ge r in
de rang v o o r t t r e k t , dan zwerven zy hier
en daer op hunne Paerden omh e r ; cn begcven
zieh b ywy l e n vier of v y f digen rcizens
van daer , om te rooven , en Slaven
maken.
D e R u i t e r y is boven maten v lug enl i eht .
leit in körten t yd veel wcgs af . De Ru i -
ters voeren geene andere wapencn , als Za -
bei, Bo o g en Pyl , leder Rui t e r hont veel
= Paer -
II i s r -
-
M
- a ï