m m
7 9 S N O O R D
de gedaente van hec verfteende merg in
dcze bcendeien.
O p een plaetsaen 't zelfdc Ei l a n d , genacmt
NicojTa , ziet men ecn Bergje dac
geheel uit v c f t c e n d e Oe f t c r s beftacc, geßgen
in iiaer Sclielpen , die mede in fteen
zijn verwandcld, cn nocKiieden alle uiterlijke
gedaente van Oe f i e r s , en hun Schelpen
vei-bcciden.
Verfteende VifTchen men diep in'c gebergte
mede vind tot Tripoli di Sona, zoo als in
de Rei s -bcf chryving van de ß m » is te zien.
Men onderriclit my in "t z e k e r , dat
incn in Chili, op een hoog gebe rgt e , of
tuflciien het zelve in^, gevonden heeft ,
drie Spaenfclie krygs-knechren, o v e r z y d e
gevaJlen tegen de Ae rde aen , die , na dar
ecn gemimen t y d daer gelegen h a d d e n ,
verlteent zijn g ewo r d e n , te weten uiterl
»jk , want als men de fleenige fchors van
't Lichacm dede , vond men onder noch
vleefch , en b l o c d , wie weet of die niet
toegekomcn is door overwaeying van een
l l e c n - f t o f dragende wölk : of miiTchien
heclt een iangduurige r u f t , der deelen , tegen
malkander gelegen, de zelve zoo dicht
aen een g e v o e g d , dar verfteens zijn geworden
, en kan het mede z i j n , dat de
ftapfte, en flenterachtigfte deelen vergaen
zijnde-, d e g r o o t f t e of groffte deelen.door
een langwylige zamen. .voegin^ zijn verhard
, als tot cen Lichaem r e h 'zo'o fteen
gclijk geworden , behoudende de voorige
gedaente.
Men Jeeft in de Bocken van don He e r
Vip": ¡fi ttn* /i«^ in _
Tn de Nabiiurfcliap van het boven ge-
« - u i u i j i i u c n , noe wei meelt onder de _ „
Aerde gcdolren , en veriloven , van een my onbe i r ad. ' e ]
zeer oude Slad , die van Marniere woo- Ta fd-bl ad zelve
ningen , en gcbouwen , opgetooit r d i y n t ' a l s een Spieiel
geweeft te z i j n , verniits menigtc van i ' - ' ' ' • ^
iitgewroclite wit Marniere fiuliken
0 0 S T
nen. hebben Kerken tot Imnnen Co d s -
dimll ; maer andere , die mcer benoorden
, ZOO He r en daer verftrooit woonen ,
hebben geen Kerken , cn plegen hanne
Oodsdienft in het op.en Ve ld.
E y het plaetskcn, o f a o n de Ri v i e r t ; , -
kfl > of Oeti^ , wooncn Vogeliiz.en.
Hier en op andere plietzcn in SiUrm
, valt Kr i f t a l ; doch 't gecn b y s o n -
. ZOO vind men het Krifta! hier Jeggen
in "t gebergte onder de Ae r d e , gelijk
als in lagen, evenwydig „let den Ae r d -
Dodem , daer in andere geweftcn het Kr i -
ftals ichaem gevonden Word , zieh uit te
(Irekken na cm laeg : ,het is harder als dat
in Di i i t r chhnd gevonden wo r d , mj c r zel.
den ZOO groot van ftukken.
Toct.ftecn Word in deze geweften niede
op zoinmige plaetzen gevonden , gdiik bv
my een Toet-Ileene Bak- f c en , i a n daer
toegezonden, Word iiewaert.
Zabel-ftaerten gacn uit voor Geld in Stbei
icM.
De Landen zijn niet Zoo dicht met Boomen
bewallen als in Riisland : men ziet'er
Vlakten , Bergen , en Bof l ihen.
D e Stbmm,n zijn in allen deelen tiiec
onvernnftig Men heeft aen my nit
.k twyfele o f h c t i n T.b,l, o f , „
IS g cma e k t , toegezonden , cen zccr j c r -
dige Ta f e , van een ftuk hoi i t , brect mi m
dr.e . en lang Zeven fpan . - —..j, i^ai,, duaaeerr nniieett aajllleeeein
op IS gemaelt, het ganfche Landfchap
maer 00k her gehcelc Ta r t e r f che g
j - l Oo f t c n, en No o
T Tk ' " " " " " met
platte lyft van drie d u im. de
waer onde r Tulpen , Rooz cn ," en" ande «
elk in haer eigen verw. Di t
" "lad , cn glimmende
— - iChynt dat het zelvc
, beftrclcn is met zckcr Inlands geelachtig
al-, Ve r n i s . t gecn niet ongelijk aen Sinefcli?
ver ikking IS, dat zeer groote guns verw
c k t ; onder die doorfchyncndc blinkende
Vernis, ol Lakking , ziet men de Kiert
van opgemelteLandfchappcnverbeeld, zoo
in tckening al, gcfehrift : daer worden
Bergen , Vi i e t c n , Bolfchagien, Moe r a f -
daer een voet , of anderhalf voet dicp
bcdekt met aerde , cn vccle groote ziiilen,
en uitgefnedene fieen-brokktij gevonden
worden , waer van geoordeeld Word , het
de Stad Leftii geweell te zijn.
In • t S / im/ c i , g e b e r g t e , niet verre van
R u f c T ' ^ f ^ ^ ^ y - ^ - n d i g op vertoont : ^ o a r d e wy z e v.n
R u f e . of xMarien-glas wo r d g e n a cmt , over het Sneeuw en Y s , op platte L T
t welk m gcmcite gebergte groeit. , Winter-fchoenen d.e van h o i i zUn i Z l
De Mahometancn die onder Vfit woo- , te fcluiivcn : als ook de gedaente van W n !
T A R T
tcr-flectjes, met haer l a f t , d a e rHo n d e n ;
of Herten voor gefpannen zijn. He t gebergte
dat door die Landftreke g a e t , i!
aldaer oog- f chynl i jk , en als na "t lever
vertoont, gelijk mcde de zandige Wo e f t y .
nc achter de Sinefche Muur . Vo o r d.
mond des grooten Riviers , ziet
men in Z e e , twee Eilanden , en de vaert
tuíTchen de vafte Tartarifche Kuf t , en de
Eilanden van feß , benoorden Korea , en
JapM. is daer verbeeld j en komt deze
Geogr^phifche houte T a f e l , die ik van
Ceder acht te zijn , mec mijne ontworpene
Land-kaerten , genoegzaem overeeti;
maer is een klein be f t ek, bevat veele Landfchappen:
met weinig benamingen , of
aenwyzingen van Steden , Dörpen , er
verbiyf-plaetzen , ten aenzien van dit on;
Werk : zoo dat de zelve de waerhen
van onzen arbetd beveftigt : lengte , of
breete en is hier riet waergenomen , gelijk
de Menfchen in die zoo woefte gcweften
daer van de minfte kennis niet en hebben
200 als ook de afllanden zccr volmaektelijk
niet waergenomen zijn. Vo o r de Rivier
Ob) , in Z e e , vertoont het een Ei l and
en de Oof t -hoek van Nova Zemla komt in
Zee , tot dicht naby het vafte Land.
Bcooften de Rivier Oby , gelijk mede
voor de verdere monden der OoftelijkeRi
vieren, men Eilandekens in Zee z i e t , en iei
gefchildevd met een witte verw , 't geen
fchotien Ys verbeeld.
De naeft aen woonende Menfchen , beveftigen
dat benoord-weften , en beweften
de Ts-kfep, het altoos in Zee vol Ys i s , en
dat men bezuid-ooften , en beooften, nimmer
Ys en ziet , zoo , dat het water aen
de ecne zyde de warme , en aen de andere
zyde de koude Zee wo r d genaemt. De
namen der plaetzen op dcze T a f e l , als
Steden, Dö r p e n , Verbiyf-plaetzen, Ber.
gen , én Wa t e r en , zijn gefchreven in gebioken
Ru f c h S c h r i f t , en Letters.
Beooften de Rivi e r /««yi«, längs Strand,
of dicht by de Zee , cn ook een ftreek
Landwaert in , het Nc o r d e n om .
de groote Vlict ^mf i r , verbeeiden alie de
wooningen maer Hu t t e n , en Tent e n
men ziet 'er Jagers g e t e k e n t , die de Hö r
den omtrent zieh hebben , en met de
Sneeiiw-fchoencn het Wi l d vcrvolgen
wordende door een P o l s , of lange Stok
daer cen knop aen i s , of wel twee knoppcn,
aen elk end een, van zieh zelven zeei
gezwind voort geftooten ; doch dit geichicd
op vlakten . of nedcrdalcnde Land,
frreeken , want ovcr Bergen , zijn zy genoodzaekt
te gaen : andere ziet men op
cen klein S k e t j e , al hurkende op de kmen,
ofals de Kleermakci's, nederzittcn , daer
R Y E. 7 9 9
cen He r t voor gefpannen i s , dien een z e e l ^
om de hoornen of borf t vaft is g ema e k t ,
dat aen de voorfte knop van het Sleetje
?ehecht is , waer door hec Di e r t r ekt .
De Ma n om het Sleetje te leiden , heeft
Stok of P o l s , tc midden in zijn banden
, om te weder z y d e beft te können
ftieren , zoo als hy met de zelve Stok ,
het He r t mede d r y f t , cn leid , zonder
Toom. Dr i e Eilanden worden vertoont
in het Me i r Baikal , dat byzonder i s ,
en wo r d zulks by my in geene andere
Schriften, of verhalingen bcfpeurd; waerom
ook eiders gezegt hebbe , dat 'er maer
lornaem Eliand in 'c Baikal te vinden
is.
D e Rivi e r ^«¿ r f r«, ne emt z i jnoor fpronk
uit dit Me i r , en looft zieh als bckcnt is ,
in de Ys - z e e , zoo is het dan gcen wonder,
d a tme n z e g t , d a t ' e r Zee-robben aldaer
i n ' t water te vinden zijn.
I n de Rivier Oby , benedewa e r t s , t u f -
fehen de Vlict Iriis. cn de Ze e , zijn eenige
Eilanden gemaelt.
Bczuiden de Vliet ^ m n r , in de Zee,"
:t men aen deze hout e Ta f e l , cen
Eiland , daer de nacm van NiemvlMd
b y gefchreven f t a e t , en recht Oo f t aen ,
ovcr de mond van de Amur f eenige my -
l e n i n Z e e , een Ei l a n d , alwaer het wo o r d
Stetn-klip by gefchrcvcn is, behalven noc h
ecn onbenoemc Eiland , di cht voor de
mond van de Amu r zelve.
Aen de meeft Noor d- oof t e r hoek van
Aßti, wo r d op deze Ta f e l Ys ve rbe e ld,
daer het wo o r d Ys in 't meerdere tal b y
»efchreven ftaet , ten teiken dat aldaer
fteeds een groote ovcrvloed van Ys moec
zijn , en de zelve v r y hoog Noorden op
tc l iggcn, 't geen mede cen betoog f c h y n t
te zijn , dat ten einde dcze Ui t h o e k ,
Water is , en vcrvolgens, daC de zelve
aen Amerika niet vaft i s , hoe wel zeker
Krygs-overftc , welke twi n t i g j a r e n in de
ver afgelegene Oo f t e r Siberifche gcweften,
zieh heeft opgehouden , my wilde vcrzekeren
, dat de zelve tot aen ^merik-t teikte
. maer niet wierde betreden , of geb
r u i k t , wegens koude , en groote Wi U
derniffc.
De Heidenen in Sil>erie», woonen meef t
gelijk als verftrooit , en van malkandcr af,
zonder Dörpen ; doch de Moskovi f che
Chriftencn , die zieh daer neder hebben
, houden zieh by een, in omheininj,
n hoiite'.palen, tot t egcnwe e r ; zeggc
de byzonderc Burgers, welker getal men
op eenige honderd d u i z e n d , behalven Wy f
en Kinderen, rceds acht te z i j n; want des
Keizers krygs-luiden , befluiten zieh in de
Stcrkten cn Kaftclen.
Tot
fmm r
t ' ^ i i i
• r i l
, - . a
m
m
w
I , V-
• i ' . t f H ' . ' ^ s ^