6 ì 6 N O O R D
ftorcn op 't wa t e r h o u d e n . De R o e y e r s
zicten op den b o d cm n e d e r , h e b b c n R i e -
mcn di e we d c i z y d s in 'c wa t e r f l a e n , w e r -
dende te mi d d e n g c v a c , 't gc cn cen fnel-
Icn v o o r t g a n k ma e k t j daer k ö n n e n z evc n
o f ' a c h t pc r zoonen in vaeren. De s Wi n t e r s
woonen de z e Ojhakkf ganf ch als o n d e r de
A c i d e , alleen l i o u d c n zy boven een gat
open , t o t l o o z i n g van de r oo k , en daer
d e ingang is : he t gebeiird dan wel des
W i n t e r s als lict veel S n c e u w t , en d a t zy
o m hec v a u r l e g g e n d e te flapen, twe e vi
ger dik be fnc e iuvt zijn , aen de z y d e die
van lict v u u r is a f g e l e g c n , k e c r c n d c z y z i c l i
d : n , voc l ende de k o u d e , mc t de andere
z y d e na he t v u u r t o e . He c
h a r t Vo l k .
Wa n n e e r een Ofltak een zijn "er Wy v e n
van o v c r f p c l v e r d a c h t h o u d , z o o f n y t hy
c c n i g h a a i r v a n cen Be e r e n - h u i t , en b i e d he t
d e V r o u w aen , d i en hy v c r d a c h t h o u d
is zy o n f c h u l d i g , z o o zal zy h e t haa:
e n O O S T
z y h e b b e n geen > of zecr we i n i g V e e ,
'c z y Schaep o f K o e ; en d u s levcn mc d c
'Xc'lHHgufini behoi idens d i e , we l k e d i c h t
aen Nertßnskpy wo o n e n , d o c h zy v c c d e n
veel Ho n d e n , we lke zy gebruiken op de
J a c h t , e n o o k e e t e n , j a o o k om de Sleetjes
te t r e k k e n , da e r v o o r a c h t of ticn d a g c n
levcns o n d e r h o u d op wo r d gelegt als'^zy
v e r r e i z e n ; des na cht s wo r d e n de Sleetjes
o m g e k e e r t , daer de Ho n d e n raet de R e i -
zigers dan o n d c r r u f t e n .
D e z c Vo l k e r e n nemen in getal niet toe>
gelijk wy d e r s Oo f twa e r c s in Siberien h e t
niet zeer is b e v o l k t , t en aenzien van de
w y d g e f t r e k t h e i t d e r L a n d e n , di e b y z o n -
der in Dtaria, z o o ve t en van zicii z e l f
v r u c h t b a cr z i j n , d a t millioenen Me n f c h e a
aldaer z o u d e k ö n n e n b e f t a e n , d o c h in h e t
W e f t Sibirien is h e t a l - o n i t ame l i jk me c
Menfchen beflagen , gelijk de Oe v e r s v a n
de Oby me d e ma t e l i jk zijn b e z e t .
D e yißakßhe Volke '1 ^ y , . . r en z egt m. c n . , g. e -
ontlA.-gcn , z o o zy I c h u l d i g i s , gc cnz ins ^ fproot en te z i j n u i t Permje en Sirenen Landhet
zelve d u r v e n aenvaerden , ma e r a e n - ¡we l k e voo r de z en alle He i d c n f c h zijn gcñ
o n d s f chuld b e k e n n e n , als wanne e r d e z c
hoon a fwo r d g ema e k t , we r d e n d e d e V r o u w
v c c k y d s dan v e r k o f t .
D i e het haair van den Be e r a e n n c cmt ,
en e chr e r f c h u l d h e e f t , gc looven z y , d a t
van cen di e rgc l i jk Di e r i n ' t Bo f c h o v c r v a l -
Jen, en v e r f c h e u r t zai w o r d e n : zy bieden
ook we l Me f f e n , Pyl cn , of By l e n den
z o o d a n i g e n Ma n n e n , b e h a l v e n he t Be e r cnhaair
aen , daer zy g e d a c h t e n van f c h u l d
op h e b b e n . z i e h i n j c e l d e n d e , d a t z o o hy
' t a c n n e c m t , en f c h u l d he e f c , d a t hy me t
diergelijke we r k - t i i i g e n als h y o n t f a n g e n
hceft , zal wo r d e n g e g r i e f t .
H e t O ß a k k a L a n d van de Zec af tot
aen de Vh c t Tom , 't geene de p b e t z e is
z y z i e h o p h o u d e n , is g a n f c h o n b e -
b o u w t , we g e n s de g r o ó t e k o u d e , cn wa f t
daer gc cn Ko o r n of O o f t , alleen vind mc n
daer Ce d e r - n o o t e n . D u s ve r r e uit h e t
mondeÜng b e r i c ht van b o v c n g emd c e R c i
ziger.
D e u^ßakken h e b b e n ccn g ewo o n t e , vai
o p de h u r k e n n e d e r te z i t t cn , 't geen zy
z o n d e r vc rmoe i c te wo r d e n , veel u u r e n
a c h t er een k ö n n e n doen.
D e z e L u i d e n ma k e n h u n k l c d e r e n , z o o
wel van Vi f l c h e vcllen , als van St e r l i t z c n
en St eur en , ge l i jk o o k van v a c h t e n , als
van Rh e e n - v e l l e n , enz . d r a g e n d e des Z o -
mers, de klederen alleen van Vi f ch- ve l l e n
H u n S p y s wo r d g e k o o k c , en mc t braden
gaer g ema c k t , ma e r de Moegalen f p y '
zen raeuw , h a l f g e b r a d e n , of ha lf ge
k o o k t .
D e ^ßakken en veel a n d e r e Siberumen
we t e n ge en of we i n i g o n d e r f c h e i d van t y d
weeft , ma e r hebben z i e h laten Do o p c n
door zekcren v r o ome n Prieftc)- Procopie g e -
naemt j van h em wo r d v e r h a e i t , dac d e -
;e L u i d e n bcvoor ens zy hec Ch r i f t e n d o m
wilde omh e l z e n , een wo n d e r d a e d van of
len h em wi l de zien , om te we t e n of hy
H e i l i g w a s , wa e r na z y d a n de wa e r h e i t
zijns voorftels z o u d e aennemen , dies ziilks
in de Wi n t e r v o o r v a l l e n d e , h a k t en z y o n -
dcrfcheidcne b y t e n in h e t Y s , en t r o k k e n
den Ma n me t een t o uw o m de mi d d e l g e -
daen z i j n d e , d u s van h e t cene g a t t o t h e t
a n d e r ; hy bleef l evendig , en a l zoo h e m
cn zijn wo o r d He i l i g en wa e r a c h t e n d e ,
hebben z i eh des v r ywi l l i g o n d j s rwo r p e n ;
d o ch een gede e i t e h u n n e r b y he t He i d e n -
d om blijvende , zijn g ewe k e n , ve r l a t ende
hun Va d e r l a n d . en hebben z i e h aen de
Vlieten Oby en Irtis , by Surgm, cn Ketskoy
neder g e z e t , cn gebleven by h u n O n -
g c l o o f , wa e r om de naem van ^ f l a k } h e b -
ben b e k ome n , 't geen in de La n d s - f p r a e k
ZOO veel als u i t g ewe k e n e Barbaren b e t e -
k e n t : zy zijn d o r n , cn den Beerten g e l i j k ,
können n o c h Le z e n n o c h S c h r y v e n , ja
hunne Pr i e f t e r s zelven zijn da e r in o n b e -
dreven , hebben ecnige h o u t e l omp ge fne -
dene of g ema e k t e Beeiden , die z y in kleine
h u i s k e n s , behalven in de b y z o n d e r e
Wooningen , Ke r k - Hu i z e n , bovcn g e -
n o e m t , ftellcn , b e h ä n g e n d e die mc t Z a -
bel-vellen . en b i d d c n de zelvc aen , of f e -
r e n de v o o r de zelvc om een i a n g , en g e -
l u k k i g leven ; zy hebben een g ewo o n t e
z o m t y d s ccn Pa e r d tc ofFercn, d o o r ha r c n
Schaman , d a t i s , P r i e f t e r , of To v e n a e r
g e z e g t , aen "t we l k z y d a n een t o uw v a f t
T A R T
inaken , voe r ende hec z o o dr i ema cl om de
wooning van den geenen , die he t OfTer
g e e f t , of v o o r wi en hec wo r d g e d a e n , vol -
gcndc den ^ ß a k en zijn Vr i e n d e n hec z e lve
achter n a , zy kcclen h e cDi e r dan v o o r zijn
d e u r , me twi e n s b l o e d de wo o n i n g d o o r de
P r i e f t e r wo r d b c f p r c n g t , h e t vl e e f ch k o o -
ken z y , cn de Vr i e n d e n da e r op v c r z o c h t ,
w o r d he t als He i l i g e Sp y s in vrol i jkhe i t g e -
n m t i g c : haer levcn als h a c r k e n n i s , is zecr
B e e f t a c h t i g : zy mange l en van de RuiTche
krygs-luiden V i f c h en Wi l d v a n g v o o r
Z o u t , Me e l , cn wa t Sine f che T a b a k ,
Schar gena emt , di e klein gckorven i s , cn
d e v e rwe van Safracn h e c f t ; twa e l f o f v y f -
t i en Stcrlcdcn , die een El l a n g z i jn ,
koopt me n aldaer voo r de wa e r d e van dr i c
ftuivers, v o o r een h a n d v o l Me e l , en een
ftukjc T a b a k van l engt e als cen vierendeel
T a b a k s - p y p , geven zy cen ongelooflijke
menigte Vi f c h , z o o van St eur en , Snoe -
kcn , Sterletten , als ande r en ; d r i e L e n -
den k o f t e n da e r de wa e r d e van cen ftuiver;
d e V r o u w e n r o o k e n z o o we l T a b a k als de
M a n n e n , me n a c h t h u n getal we ! h o n d e r d
d u i z e n d te zijn , en me c r .
H e t ^ ß a k f i h e Vo l k ftrekt z i c h u i t , van
A R Y E. 0 3 7
TrommeUnager v e r t o o n d c , we l k e o p g e -
wonden z i j n d e , als van zelf d c T r o m f l o e g ,
vielen zy daer v o o r nede r , b a d e n hec a e n ,
en riepen u i t , h e t wä r e G o d , z o o als z y
mede v o o r ccn ande r e P o p de den , we l k e
een Be e r v e r t o o n d c , di e d o o r innc r l i jke
wc r k - t u i g c n , he t h o p f t en o o g e n dr a c i -
den , d e z e wa r en Neurenbcrger k o n f t ; zy
baden z e e r , mc n wi l de di e h u n o v e r d o c n ,
cn wa r en gr a cg om zc d u u r te be t a l en.
d e Vl i e t Oby a f , Oo f twa e r t s , t o t omt r e n t
aen de S t a d ^enifea, zijn wel g e v o e d , h o e -
wel d o o r g a e n s a rml i j k e e t c n , als t o t d e v e r -
f c h e Vi f c h , ceten z y g e d r o o g d e Vi f c h in
plaets van Br o o d . T e r linker Oe v e r van
d e Ri v i e r Ket, als me n na ' t Oo f t e n w i l ,
ftonden i n ' t J a e r zeftien h o n d e r d twe e en
n c g c n t i g . in O f t o b e r , a c h t J u r t e n , of
H u t t e n , van d i t Vo l k , in cene van di e
hielt z i e h o p , z eke r kl e in Vo r f t , hun
Landacrd , di e d r i e Wy v c n h a d d e , we l -
k e in d e z e H u c by een zatcn , als z eke i
R e i z i g e r , di e my z u l k s v e r h a c l d e , daci
in t r a t , z ag hy ter r e c h t e r z y d e in eer
hock cen h o u t e Becld , omt r e n t een El l e
l a n g , in een wi e g e l e g g e n , h e t h o o f t w:
met Blik beflagen , we z e n d e he t lichaei
met een o u d Lakens kl e ed o v e r t o g e n , d;
van a lde rhande läppen te z ame n wa s g e -
n a e i t , cn op de vr a eg wa t d i t Bc e ld be t
k e n d c , a n two o r d e n hy , he t wä r e h u m
l e d e r ge z in he e f t cen g ema e k t e Saitan •
o f A f g o d in z i j n h u i s , d i c v a n H o u t , Mc f -
fing , of L o o t is g ema c k t , na da t zy r y k
,zijn ; zy b e h a n g e n h em mec läppen , voe'-
d e r - w e r k , cn z e l f me t Zabelen , als zy
lem zullen ecren , cn v o o r h em k ome n j
n plaets van b i d d c n , p i e p en z y z o o w a t ,
n flaen he t h o o f t voo r h em n c d c r . Z o o
d i kma e l als z ewa c zullen e e t e n , z cWn zy
den Af g o d iets van h u n n e S p y s v o o r , op
zekere t y d e n k ome n zy te z ame n , omt r e n t
de Ke r k - g e v a e r t e n , of ook by de g eme e n e
Beelde-huiskens, daer zy dan e r b a rme l i j k
piepen , h u ü e n , en f c h r e y en , een l ange
w y l , t o t d a t eindelijk ecner a e n v a n g t te
voorzeggen , of zy h o n g e r s n o o d zul l e n
hebben , of zy veel Wi l d , en Vi f c h z u l -
len vangen , cn of zy van Be e r en , of a n -
der g e d i e r t e v e r f l o n d en zullen wo r d e n ,
;lkc v o o r z e g g i n g e n , dac Du i v e l s - k o n f t
f c h y n c t e zijn , zy h o o g l i j k a c h t c n cn g c -
looven. Wa n n e e r i ema n d o n d e r hen cen
'alfche vloek of e ed d o c t , ge looven zy
dat h y h e t J a e r niet over leven , ma e r va n
d e Beeren opgegecen zal wo r d e n .
Als me n van Jenifea na de TunguskA
R i v i e r v a c r t , gact me n v e r f c h c i d c n e D ö r -
pen v o o r b y , di e mec RuiTche Vo l k p l a n -
tingcn z i jn b e z e t .
Zommige dcr^7?.<^;^<woonenook, ( v o l -
gens een ande r k o r t f chr i f t e l i jk b e r i c h t aen
m y gcdacn , ) omt r e n t g r o o t e Wa t e r e n ,
d o c h ZOO vc r mo o g e l i j k is van BofTchen
a fge l egcn, en op groene v l a k k eVe l d e n , d i e
•er e c h t e r we i n i g z i j n , a l z oo z y de geheeie
Zomer ma g t i g geplaegt wo r d e n van de
kleine Vl i e g e n , Moshi g e n a emt , en va n
d e Mu s g e n , d i e ' e r fchrikkelijk veel z i j n .
Schaitan , of G o d : ' t u iTc h en hec V l e k j H a c r fla^cp-plactzcn h e b b e n zy z omt y d s
Surguth cn Makuskio, b e d i e n d me n z i e h ' t u iTc h e n h o o g c Bo ome n , wa e r o n d e r zy
van d e z e Me n f c h e n , v o o r Ar b c i d e r s , me n ' r o o k i n g leggen , om van de Mu g g e n r u f t
moet ze dan v o e d e n , zy zijn l u i , en vc r - te mö g e n hebben. In de Bo fTc h e n , als
wiiTden mec h u n n e J u r t e n of wo o n i n g e n , ook in de Ve l d c n , is 'er by hen een mc n i g -
7omtyds van plaets , h e b b e n b e zwa e r l i j k , te van alderlei gedi e r t e en gevoge l tc , als
d e kof t , w a n t z y z e t t c n h e t Wi l d t r a e g - Zwa n e n , Oy c v a e r s . wi t t e en zwa r i e K r a -
lijk na , en wo r d e n van de v o o r b y r e i z en- j nen , R y g e r s , K r o p - e n alderlei a e r t y a n
d e Me n f c h e n t o t den d i e n f t , en arbeid , Ga n z e n en E e n d e n , en de wa t e r e n k r imvecltyds
g e dwo n g e n . Al s hen in den zelven
J a r e zeftien h o n d e r d twe e en ncgcnt
i g , d o o r zeker Af g e z a n d daer d o o r reimelcn
van Vi f t c h e n . D e z c L u i d e n ,
we t e n de R y k e , h o u d e n d r i e of v i e r
V r o u we n , ja me e r , ma e r een Arme n »
zende , wi e r d v c r t o o n t , een P o p di e een | mo e t z i e h me t een b e h e l p e a ; e!ke V r o u w
L l l l 5 h e e f e
v ;
mm