I1 Pi :IiIt
wm
N O O R D
2 01
merkelijk
dacr vcel nieiiwe plaet;
ijn zederc twa c l f j a e i
ingcftichi
Als men van de VJiec Kama na Vergaturia
reift , ontmoet men eerft Boich , dan
Bergen, daer Yz e r en Magneet-fteen va l t ,
en daer na vruchcbaer vlak Land.
De Ballingen in Siherte» en hebben geene
quade dagen , doch zy trekkcn weinig
loon , behalven levens onderhoud.
^ D e Stbertanen weten Boter temaken van
Koe-beeften. Hec Land is daer op veel
plaetzen z o o v e t , da tbe t e rongeme f tvrucht
draegc, ais gemeft. Zy gebriiiken geen
Slaven van luin eigen VoJk, behalven eenigc
die om misdaed worden v e r k o f t , maer
wel van Kalmakken , of eenig ander Ui t -
heemfch geflacin.
Zoo iiier en daer in Siheritn, vind men
noch Vorften van oude ftam , dien het
en O O S T
reldüjk vermaek na dir Leven , als dar zy
vecl Ve e zullen hebben , overvloed van
fpys en d r a n k , enz.
De Oudc r s leeren hunne Kindercn rnet
Pyl en Boog om te gaen , op dat zy het
Wild vroeg zoude leeren fchicten in de
BolTchen , di e ' e r veel z i j n , vanalderhande
aerc van h o u t , hoe wel nict zoo dik of
veeivuld.g ah in Ki i s l and, daer hec geboomte
meeft eenderley hout i s , te we t en,
Spar- en Mail-boomen : zy onde rwyz e n
die ook fteeds cen körte Piek tcn k r y g te
gebruiken,
Veele der Merifchc Landen worden van
hunne Tzaerfche Majcfteiten Volken behecrfcht
, gelijk de Nederlanders in I n -
dien hunne bezittinge behouden , te we -
ten , mct v e l d a d e n , en vrees voor zware
ftraf als z y misdoen.
hals-recht gelaten is , welke zy met Pylen Men heefc in Siberie een ftraf, dat men
, doenoe f encn. Deze zijn in achcing onder 'aen Schelmen de banden uic"breekt of
hunne Lands-liiiden, bedienen 't r e c h t , en vcrlemt , en br andme rke , als ook neus en
voercn eenig gczag , doch onder het o p - ' "" "
zieht der Kuflclie Bevelhebbers.
De Mahometaenfche Ta r t e r s in de 5/-
berifche Landftreeke , tuiTchen yergaturU
en Turnen, die gemengt onder de Heidenfche
Inwoonders woonen , fpreken mec de
Tarters van ^{hal-an genoegzaem een
T a e l , volgens bericht van den Rc i z i g e r ,
Nik'perA.
D e Ma n in een Sibtriaeitfche Hu i s h o u -
ding, gaet ter J a c h t , en ter Vi f ch-vangf t ,
maekt Pyl en Boog , en flacht het V e e ,
o f de vangft. De Vrouw befteld de Po t ,
en bereid de S p y s : als zy heeft gebaert ,
weet zy van geen lang leggen , maer is ii
i f f n y d .
Gelijk de Moegalen den Dieven of R o -
ts , mede brandmerken j zoo ook die
;t Pylen fchieten , om iemand te gric-
1. Om Ve e , of andere Roovc ry e ,
D i e f . f t a l , Word by hen niemand ter
dood geftraft , maer in een boete van eenige
Paerden , of Hoorn-bceften na dat het
qiucd groot i s : en volgens de gewoonc
Wetten , moet het gcftoolene drie voudig
worden vergoed.
Men acht EurepAVän ^ f i i t e f c h e i d e n .
eer men in Siberien t r e e d , aen de Vlieten
Sufoiva en Vtka.
. . . - , De SHfcw^ , of Tfufivaia ftroomt dik-
Nveinig ty d herfteld. Zy weten van geen | mael zoo over , dat in' t Jaer zeftien h o n .
Bedden of Bedfteden; flapen flechts tegen derd iwe e en negentig, den zeftiende van
de vloer op Banken , of op de Ovens. Bloey-maend, Reirigers aldaer over Land,
en over de toppen der Boomen zijn ge '
Orfitrent de Oevers van de Oby , in Siherie
, en in SAfnojeden-hnd, zegt men dat
djkmael Reuze . of z c e rgroot e Menfchebeenen
ontdolven worden.
B y d e p l a c t s 5 ' ^ w 4 r i % , oi SAmwarok
fam , daer de Rivier Irtii in de Oby valt.
Men drinkt in Siberie ult houte Beekers,
die van berderen , of kleine plankjes zijn
gemaekt, hebbende b o v e n a e n , eenhandvatzcl,
by een der d u i g e n , welke hooger
uitfteekt als de anderen. Me n maekt daer
mede ovcrglaesde potten , die gebruik
worden om in te kooken.
D e Huizcn zijn gedekt met Kley , en
ook met Ho u t : de h a e r t , die te midden
i n f t a e t , is weinig uit gegraven ; gelijk de
Huizen zelve ook iets neerwaerts treden in
de grond , en hebben eene verdieping.
De zommige bewoonen Hut t en , daer
woonen veel Voer-iuiden,
DeMenfchen in Siberie» weten vangeen
Scheur-buik , en weintg ziekte.
In de R ivier Tobol valt veel Vi f c h , hoe
, , wel mecr in di 0 ¿ v , als groote Steurei.,
in een klein h a c r t ; e j s , des Wint e r s rond- Brazems, Baerzen, groote Snoeken. doch
achtig gevormt; doch des Zome r sni akenzy , daer zijn geen Belocgi in dcze Vliet, maer
die weinig groot e r , cn vierkant. Hec Volk ( wel in de Vlieten ?emfia , in de ^ « « ^ ^ r « ,
onder V f a heeft wooningen van tamelijk ¡ in de Toe»goeska , in de ¿ « 4 , en hec meeft
goede gedaente, en de befte in dit geweft. lin'c Me i r Baikal.
Van het eeuwige Leven hebben de Si- ' To c in Tobol komcn niet allecn Perßfche,
Heidenen geen kennis 5 doch; maer ook/«¿ /»/ ¿ i Handelaers, c n z e l f v a n
de zommige beuzelen cchter van cen wae-¡5«7?».
Men
T A R T
Men heeft nu goet g e v o n d c n , de Steden
Te^c/, yirgaim-ia, Twww, en andere,
daer goede gelegentheit van fteen, cn kalk
i s , mec diiurzame muuren op te bouwen ,
en dacr in mede van fteen, Kooren-fchuuren
, en andere Pak-huiz cn te fliehten ,
waer toe ecnige honderden Me n f c h e n , zoo
na Siberien, Jaerlijks in ongenade verzonden
worden , aen 'c we rk ftaen gefteld ce
worden.
De To o r e n s , cn Muuren te Tobol, van
de kleine Stad , of het Sloc , hebben zoo
men z e g c , over de vyftien duizcnd Ro e -
bels gekoft . en zijn onlangs , na da
maer twee of drie Jaren hadden geflaen
verbrand geworden , alzoo dar in twintig iier die Stad twcemacl is verdorven door
ec v u u r , behalven dat lioute Veftingen.
mccft in vyftien Jaer vcrrot z i jn; leggcnde
Tobol van dertig tot vyf t ig vadem hoog
op een Berg.
De oude Stberifihe St eden, voor dai
hunne Tz a e r f che Majefteiten daer b<
ting h a d d e , zijn nu meeft woeft
woonc geen Volk ii
A R Y F. 803
i n . Barabientße •, is een Volk , vcr-»'«'^'yop'
menge uit de Ta r t e r s en Kalmakken. » ^ X X '
i V . NiemOßeki, zonder Schr i i t ,
crcnt ticn diüzend fterk, maer ftecht Vülk,eenig«in:^
zijn Afgodcn-dienaers.
V. Berejofke Samojtden,zonAsiSc\miu
zijn Afgoticn-dienaers.
V I . Wergnie Ofieki , zonder Schrift ,
leven van Vifch , zijn Afgoden-ditnacrs ,
hebben haer eigen Ta e l , die met de Niejr,i
Ofieki niet over cen komt.
V I I . TJoelkmski Toners, die aen zijn
Tzaerfche Majeftcit Schatting betalen, en
de Kirgi/che Ta r t a r en zijn Af g o d e n - d i c -
naers; doch met dcMahomc t anen in veele
deelcn over cen komcnde ; zonder Schr i f t ;
men zoude hen baftcrt Mahomccancn können
nocmen.
V I I I . ylloormToengoeß, een ftrydbaer
V o l k , ryden op Elandcn , hsbben geen
S c h r i f t , zijn Aigocien-dienaers, een gc -
flacht heel groot in Sibcpen , tot aen de
Sinefche Grenzen uirgcftrckc, hebben een
daer^Spraek op haer zelven , fchicten met Py l
Boog door een yzere p l a r
Als de Ballingen uit Swlandm Siberien i half duim dik ; dat zijn Ho o g Edele ter
verzonden worden , zoo worden zy op t y d van zijn Gezant f chap , zelf heeft ge-
Sleeden met de Wint e r -we g na Tobol ver- I zien : .woonen maer by drie of viei; Hui s -
v o y d , reizende nacht en dag t tot gezinnen by malkanderen , zijn wy t en
komendc, worden de ongetrouwden in ; zyds verftrooid iu de BoiTchen.
Toorens opgeflooten , doch die Wy v e n ; I X . » een grooc g e f l a c h t , zijn
cn Hinderen hebben , by de Ingezetenen, i Afgodcn-dicnaers. hebben geen Schrift ,
ter huis-vcfting geplieclt: als dan de Zo-Iwoo'^":" roiidsom de Rivier Lena., hebben
mer-tyd i s , worden zy verdecld , en a f - ' haer eigen Vorf t , of Voi f t en.
"czonden , iedcr werwaercs hy is befteld, X. Brati, de Sprack komt wat over een
na mate van zijn misdaed, in een goede o f ' met de Kalmakken, woonen rondsom hec
quade plaets : die tot Boere-werk word Meir BmV/4, zijn Afgoden-di ena e r s ,hcbg'ebruikc
, geeft men v y f Ro e b c i s , een
Koey met een Paerd : wezende daer zoo
vccl Land te krygen als men begeerd te
bouwen , uitgezondert in de Noorde r gewcften
: andere B.illingen worden tot den
krygs-dienft gebruikt .
Als men na Siberien reift moet men te
Kaigorodok, zijn Pas vertoonen , wordende
anderzins niemand door gelaten.
Siberien , byzonder ten Zuidcn , wo r d
geacht cen van de meeft gezegende Landfchappen
geen Schrift.
X I . Sajoti, de Spraek is vermengt met
die der Ta r t a r e n , zijn Af g o d e i i - d i e n a e n j
zonder Schrift.
X I I . MongaeU zijn Afgoden-dienaers :
dcze hebben Schrift.
X I I I . Konnte Joengocß, zijn Afgodendienaers
, zonder Schrift , ftrydbaer.
X I V. Kalmoekie, zijn Af g o d e n - d i e -
naers.
XV. B.tskieriß, Mahomet anen, leggen
der Wa e r e ld te zijn : de Velden by Turneen
. . . ^ . >f Lopari, by de Lenat
zijn vol V e e ; de BolTchen vol Di e r en, en^ Uferi,
overvloedig van de ' en Lopevi by het Mongafeie Mc i r , die Af -
zijn.
Vogels; de Rivi ^
fchoonfte Vi f ch. Igoden-dien
De Volkeren die d e nHo o gEd c l e nHc e r i X V H . Kirgiß, Mahometaenfch c
G r a e f , F^dor .^lexe^Dits Golowin , zijn, Kalmaks Ge l o o f , hebben geen Schr i f t .
Tzaerfche Majcfteits Grootcn Ge z a n t , o p ! X V I I I . Tulfchen de Lena en Amur
zijn reize na de Sinefibe Grenzen ontmoet Joeteri, en een ander geflacht fdatebi, hebh
e e f t , zijn volgens eigen bericht 5 : ben verfcheide Sprack , en zijn Afgodeniki,
ebbed« I. Wagoeliiß\ een klein Volk , hebben dienaers.
f ' ^ S n haer eigen T a e l , en geen Schrift, zijn Af - ; De Zee-oevers omtrent de Ohj , cn de
Scftcidtc I I . Mahometaenfche Ta t
I Eilanden aldaer, zijn woef t.
I Moní^afeiíko , cen plaetsker
Ti i i i a
in Siberie ,
heeft
fíH
l à,: ií
i
li
i
• ^
'fe