t
m
'i • 1
. i
7 ^ 8 N O O R D en O O S T
by"r
Heidens Volk dracgt dacr gcen hcmdcn ,
maer de pelzen op hec blootc L y f : de R k n -
fchen Icggen des nachts naekc rondsom her
vuur , Vrouwen cn Mannen onder cen als
Beeilen, cn zulks onder de Vilte J ui cen * ; * Tenwn,
als't vuurui rgebr andi s , dckkcn z y ' t b o v e n
toe. De Brati en Aioegalen , die onder liec
RuiTchc gczag zijn : zoo zy cen gevangcn
krygcn , of iets anders goeds uirrccluen ,
worden zy begiftigt van den Moskovifchc
Gc z a g h e b b e r . mcc een fchael Brandewyn
. cn een ll:ukje Ti n , daer zy oor -
hangzels voor de Vrouwen , af maken.
T o : JeniJctsk^y is hec des Wi n t e r s vr y
k o u c , cn meerder als mcn van een plaets
op die hoogt e gelegen, zoude ve rwa cht en,
gehjk ook in de aidaer omieggende plaeczen.
By Jmfeiskpy zijn Zo u t Ziederyen :
hier en tot Surgut worden de befte J u c h t e n
bereid , gelijk mede zecr goed Zool-leder
en Laerzen daer gemackt wo r d e n , die dun
zijn , doch zecr fterk in 'c dragen , en als
z e d r o o g z i j n , zecr hard : daer vaie Yz e r ,
en Staci weet mcn daer te makcn dac byfìer
goed !s: daer wo r d goede Zc c p , zoo witce
[ als graeuwe gcmaekt.
I Vo o r weinig Jaren , was tot Irkniskoy
( Opper-gezagii ebber Ivan Petromts G^ga.
! Op de Rivier Angara word vcel Vi f c h
mec Angels gevangen , welker veele acn
een balk gedaen worden , die de Viflchers
dus längs de ftroom doen dryven , en gevangen
z i jnde , wo r d zy mede aen Bo omtakkcn
, of Tienen ge regen , cn zoo levendig
in "t water gehouden, aen de Re i -
zigers vcrkoft.
TulTchen Rtebemkoy, Irkitnkoy, cn Oeßi.
hemskpy-, ofOeß,tim4, mtK wy t van't Me i r
I Ba ikd gelegen , door de WilderniiTen, cn
groote Sneeuw, die daer gemeenlijk v a l t ,
' geeft het zelden gocde Wi n t e r -we g j wor-
' dende in die Woc i tynen gecn levens-middelen
gevonden, als die mcn niedebrengt.
i Binnen Irkrttskoy zijn gemeenlijk v y f
;[ionderd kryg5-luiden ter bezetting, doc h
deze zijn zelden alle t e g e nwo o r d i g, om
dat zy by gedeelten rondsom uitgezonden
' worden.
I On d e r IrkMtshy valt vcel Maricn-glas :
de Schapen daer omtrentgeven zeer fchoon
e W o l , g l imme n t . git-zwart , in kleine
krullen , die meer na Haair als Wo ! gelijken
, gelijk ik daer van fchoone bonte
Rokken hebbegezien. He t Volk in Irkuts.
koy dr inkt veel T h e , met Me lk en ßocer,
in placts van Bier.
In Irkmskoyy daer Ta rw cn Rogge valt,
heeft voor een Jacr o f v i e r , de p o e d eRo g .
gc cen fluiver gckoft , acht ftuivers cen
Schaep,
tcn te zijn , 't gecn my tc minder hoope
geeft , om dat kollelijke Metal aidaer tc
vinden , alzoo de ondervindinge aen my ,
en anderen hceft g e l e e r t , dat de Landilreken
, alwaer Metallen in de Acrde zijn
verborgen , zeer onvruchtbaer zijn , en
dat , zonder Lovcr of gewas. Mc n wil
daer omtrent , mede noch oude Zilverniynen
te we z e n . die bearbeid zoude zijn
gewecft , daer ik aen twy f d c .
D e Krygs-bevclhebbers die wegenshunne
Tz a e r f che Majcfteiten , op zommige
plaetzcn in Siberien z i j n , houden de Zoldaten
tot den Zabcl-jacht , waer van de
winft Word verdeeid.
Daer zijn Vaertuigen op de Ri
wfia , Ilim , en andere omieggen
ten, ZOO wel als op de Vblgd, lang tachen.
t ig v a d em, die dus lang worden gemaekt,
en zeer ondiep gaende , om te gemakkc -
lijker Over droogtens te gerakcn.
Jenifeiskpy legt vry verre van de Zee ,
gelijk in de Kacrte kan worden ge z i en,
)ch Mangafe, of Mang/ifeof, lager gele-
;n. is cen matelijk groote St ad, bewoont
y Ru f l e h e Volk-plantingen : in de eerfte
plaets worden de Vaertuigen g c b o uwt , en
uitgcruft , die o^ Ac JenifcA ^ en längs de i
Oevers van de Ze e , aidaer varen. j
De Stad yiniß,sko h tamelijk groot e n '
bevolkt} daer is een Ve f t i n g , die matelijk
fterk is , rondsom ontmoet men onde r -
fcheidene Dörpen , en Kloofters. De
Landeryen zijn daer omtrent toc den Ak -
ker-bouw tamelijk bequaem : daer is veel
Gevogelte, en Wi l t - v a n g f t ; doch O o f t ,
o f eenige Bo om- v r u c h t e n , hecft men daer
n i e t , macr wel AelbeiTcn , zv/arte Befien,
en Aerdbezien. NTnngoifen , die omtrent
fenifeisko woonen , gcven Schatting
van elk Boog , dat h , Ma n cn Vr o uw, 1
in Pelterye , aen den Gezaghebber di e r '
plaets.
Aen fenifeiskoy zijn hooge Storm-palen,'
rondsom woont vcel Vo l k , zoo binnen als
buiten de Stad ; d o c h ' t Volk vertrekt nu
veel na /rkursi^oy, om dat daer b e t e rBo uwland
is. Moeraflig is het by fcwfeiskpy ,
daer zijn omtrent cwee hondcrd Huizen ,
daer in is cen Precaes , of Re c h t - h u i s ,
Kcrk , en Ge z aghebbe r s -hui s , heeft zecr
groote Sloboden , of Voor - f t eden: rondsom
Irkmskoy vallen veel wilde Verkens, die
liard Spek geven. en goed zijn ; de wilde
Schapen zijn daer mage r a cht ig, doch hebben
anders goed Vleefch : daer vallen Ce -
dere-nooten , en alderhande Beflen, Ae r d -
bezien , Aelbezien , Hin-be f l en , maer
gcen Appelen , of No o t e n : al dat men
IxDuwt is daer van Ce d e r - h o u t ; als men 't
wafi , of nat ma e k t , ruikt het zecr : het
J
mm m
T A K T
Schaep , een Os of Ko e y , een of ander
half Roebel. He t bismeen , dat is twee
en een h a l f p o n d OiTe-vleefch , ge ldeda er
dric polmke , wezende de waerde van vier
ftuivers, of k.opek,es; zes ftuivers gold het
poede van 't befte Ta rwe Meel.
Ophamß Bdito» , Pruifch Ede lman ,
die omtrenc vyf t ig Jaer in de Sibtrifche
Ballingfchap zijn leven heeft verfteten , nu
Gezaghebber in Irkufikoy, eerdcr in
koyy en htvoortnsin^Ibaßa-, heeft die laetfte
plaets zoo loflijk tegen den Sineefih befchermt
, dat hy de zelve hi e l t , wanncer
noch maer twaelf gezonde Mannen hadde,
met welk getal hy tot verwondering ook
uitgetogen is ; het Gefchut wift hy met
die weinige perzoonen gaende te houden ,
en zoodanigen gcbaerce te maken , als of
'er veel Volks binnen wa s : hy is daerom
begunftigt met het woord Wifs achter zijn
naem te mögen fchryven , welk een merk
van Eeren onder de Moskovifche Volken
is, behalven dat hem in zijn tegenwoordig
Gezaghebberfchap , het recht gegeven is j
een Zoldact uit eigen hoofde te hangen,
en te knocten Zijn Volk was,
vcrmits zy als onder de Ae rde , en in de
vochtigheit zieh moeften ophouden , va
het Sciieurbuik , of verftorven , of ziek
de Sinez,en ftormde ni e t , en haer Ge f c h u t
hadde geen kracht op zijne Ve f t i n g , om
dat zeker Zolda c t , die in Chegryn gelegei
hadde , aidaer geleerd had Wallen te ma
ken mer K!ey-aerde en Boom-wor t e l e i
duor malkandcr geklenft , en gearbeid
' t gecn zoo hart als fteen wierd , en on
doorbooilijk wa s , cn dit gefchiede ter
lactfte mael als Mbaßn van de Sinezjn omcingeld
wa s . en even voor 't verdrag dat
gcftootcn wie rd, wacr op hy uit toog , en
de plaets wierd gefloopt.
Väi>iskoy legt aen de Vliet Vdm, di
vedderhandc Vifch uit l eve r t , Snoek
Baersy Pofi, Omeli, Kreefte» , Gründels
Smerling, enz. men f p y f t daer veel R y s
die uit Sina word gebr agt , als mede Sari,
m , dat wortels zijn die men ftampt
d r o o g t , cn dan tot een meei ma c k t , di
zoo zoet is als Zuiker.
In Vdinskoy is Velgens bericlit van zeker
Balling , die zieh aidaer eenige Jaren had
moeten ophouden , aen my monde
figgclacnd
daen. In Wiede-maend en Hooy- i
macr een uur n a c h t , en zier men d.
1 noch
de Zon meeft altoos ganfch rood ;
het is
een kleine plaets, op een hoogt e , v;
I houi
Vierkant, met vier Toorens , heeft eene
groote Poor t , en dacr op een To o r e n , al
lesvan hout , mec dubbclde wanden, on
daer aerde tuflchen beide te werpen :
daer is noch cen kleine uitval-poort , om
A R Y E. 7 6 9
water te Halen , tot aen de R i v i e r , door
:en Steen-klip gearbeid. De Zoldaten
houden de wacht in 't S l o t , macr wo o -
alle in de Sloboda , of in 'c Vo o r - f t e -
deken , meeft tyds drie honderd Ma n
fterk : de SUboda heeft vier of v y f h o n -
derd Huizen , waer onder maer vier of
'yf voor vrye Bu r g e r s , dat Koop-luiden
ijn , de andere zijn Ar b e i d e r s , en gemeene
Lu i d e n : acht ftuivers koft hier een
Ton R o g : men heefc hier veel aenftooc
de Moegalen, die des Zomers h e tVe e
fteelen, doch des Wint e r s können zy niet
komen wegens de Sneeuw.
Mcn vind in het Daurin-land, omt r ent
de Steden Vdmskoy en SeUngitiskoy , zeker
aert van kleine Ap p e l t j e s , die acn k o r t -
ftamde Boomen waifen , niet grooter als
een Kinde rStui t -knikke r , of g r o o t cNo o t ;
deze zijn de eene helit rood , en de andere
helft geel-wit, zeer zoec van fmaek :
Knuflook en Look waft daer i n ' t wi l d , en
men vind 'er alderhande Peul- en Ae rd -
vruchten, zoo dat in dien de r e c h t eLa n d -
bouwcrs en Tuiniers daer zieh o e f e n d e ,
alles van die grond te hoopen was.
De Stad Vdinskoy is van Fador ^Uxeivits
Golmfin op doen bouwen , of verfterken
, mc t h o u t cVe f t i n g e n .
In Jenifeiskoy , aen de Vliet Jexifea geigen
, woonden noch onlangs gecne vry-
'illige Burge r s , of Ko o p - l u i d e n ; als
eenige Ruf l ehe Koop- luiden die daer wa .
of noch miflchion zijn , worden aidaer
uit Tobot, Tomsko , en Fergatuna ,
leggers , of Bewint s - luiden gezondcn.
Vorders tot J a k t t , een Stad aen
de Ltna , worden geheel geen RulTche
Koop-luiden , zoo men berichc , toegelaten
: die van daer iets hebben wil, of derwaerts
voeren , moet het zelvc door de
Ruflehe Zoldaten beftellen.
De Stad femfea , oi femfeishy , gelegen
op de Vliet van de zelvc naem , is zoo
groot omtrent als de Stad ^ I kma e r , in
Holltnd , heeft een flechte houte Vefting,
der gedaente als de oude Vefting te Tobel.
Bratskoy, aen de gelegen ,
is een klein VIek. Irkurskoy , wac meer
bezuiden , is omtrent zoo gioot als Jenifetskoy,
doch van beter, en netter gebouw,
gelijk mede aidaer meerder Ko o p - h a n d e l
i s , cn betcr Zabels vallen. He t water
vliet rondsom deze plaets. B.ilag/tnskoy ,
in de Nabuur f chap , is ook een Vlek dat
onder /rk.ftskoy gehoort j aidaer heeft een
Amptman het gezag : dacr omt r ent in
de Rivier , is een ondicptc , gcnaemc
' Pogmely , dat is g e z e g t , Ho o f t -Ve e d e ,
en een andere gebeten Pyan , en ook een
derde, Podnna ^en^em: als mede een e e -
E e e e e he -
i'
I
. V. n r i ?
r - B a i ^ i i i ä r w i f f f K r i l l H J T J ^