IP M M
9 1 8 N o o R D
vocrcn. Ma e r t o e n de Lamotkie, of Lamuti,
d i e a e n de Ri v i e r w o o n d e n , z agc n
d a t de RafTen v e r t r o k k c n , b c r o i iwd c n
h e t h a c r , d a t d i e k o f t e l i j k e P e l t e r y c z o o
w e g g e v o e v d w i e r d e n , v r e e z e n d e d o o r d i t
g e r u c l u ha e r L a n d te zuücn vc r l i c z en , oír
dat omt r c n t de R i v i e r Lama de b t l l e Za.
bcls vallen j z o o z i j n zy h c t Va e r t u i g ti
L a n d na g e v o i g t j en h e b b e n de Ru f f e n •
d i e o p e n in ha e r Va e r t u i g ftonden , me i
P y l e n d o o d g e t h o o t e n , en de b u i t w e g
g c v o e r d ; d i t h e b b e n zy ecnige J a r e n daei
n a , a i s ' e r e e n i g c van d i e Me n l c h c n g e v a n -
gen wi e r d e n , be l cdcn.
H c c Ys d r y f c d o o r Nova Zimla h e e n ,
en k o m t by Coflintfirch, oí ConßantinzcM}
u i t . Di i s v e r r e die b e r i c h t .
I n d e n J a r e z e f t i e n h o n d e r d v y f en zev
e n t i g , is Cornelis Pieterfi.. Snobbeger •.
S c h i p p e r v a n riieUnd, op de Wal v iTchv
a n g f t u i t g e r u f t g ewe e f t ; hy h e e f t o p de
Kudr v an Nova Zcmla d r i e Wa l v i l í c h e n .
en z e s h o n d e r d Wa l r i i f l e n g e d o o d > en
z o u d e aldaer wa e t f c h y n l i j k me e r Vi í c l i
gevangen h e b b e n , z o o ais i i y 't J a e r tf
v o o r e n a l d a e r n e g e n VilTchen g e v a n g e n
h a d d e , ma e r te L a n d e k ö r n e n d e , op
t w e e en z e v e n t i g , en t w e e en z e v e n t i g en
een ba lve g r a e d , o n tmo e t e aldaer Be r g e n
van z e k e r fteen, d a t Mi n e r a e l E r t z f c h e e n
t e zijn , en aen de f c h i c t e r e n d e gl ans z i e h
v e r b e e J d e n d e , aldaer Z i l v e r , G o u d , of
eenig a n d e r Me t a l in v e r b o r g e n te
h a k t e n zy u i t h e t g e b e r g t e een g r o o t de e l
van d i e fteen, en bc l adcde a lda e r me d e huí
S c h i p ; h i e r van c e n i g e ñ u k k e n toe my
o v e r g e b r a g t z i j n d e , h e b b e d i e t e r p r o e v t
gebragt , en is uit h c t h o n d e r d p o n d get
r o k k e n , twe e l o o t Z i l v e r , b e t r a g e n d e
d e wa e r d e van d r i e g u l d e n , ' t g e e n e d e
o n k o f t e n om te b ewe r k e n n i e t kan oph
a l e n , en d i e s v a n ge ene wa e r d e : h e t hadd
e een ui t e r l i jke g e d a e n t e v a n N o o r d s Mi .
n e r a e l , en op "t o o g wi e r d hec van den
P r o e f - m e e f t e r g o e d g e k e u r d ; h c t wa s r y k
van Z w a v e l , en b r a n d e fterk, z o o dr a
ais hec í e n v u u r q u am , b r u i n g r a e uw v a n
verwe , m c t ge c l e en wi t t e f c h i t t e r e n d e
d c c l t j e s : d e z e S t e e n - b e r g e n l e g g c n op d r i e
en z e v e n t i g g r a d e n , en d e r t i g mi n u t e n .
E n b e h a l v e n d i r Mi n e r a e l , zijn aen my
van d a e r t o e g e b r a g t v e r f c h e i d e n e ü u k k e n
M a r m e r - f t e e n , de z o m m i g e ros en z w a r t -
v e r w i g , g eme n g t me t wi t t e l agen , a n -
d e r e p i k z w a r t , en w i t , 00k ge e l , en wi r ,
g l i n f t e r e n d me t flippen als Zi l v e r en G o u d ,
cn f c h o o n in ' t a e n z i e n , h a r d en b e q u a em,
o m T a f e k . V l o e r - f t e e n e n , cn a n d e r e
W e r k e n van te ma k e n : c e n i g e d e z e r h e b -
ben een Mi n e r a i i g e a c r d , en b r a n d e n f t e r k j
men k m de Zwa v e l aen d i t g e b e r g t e me t
cn Ü O S T
banden vol v a t t e n , en t cn v u u r g e b r a g t ,
he b ik b e v o n d e n , d a t h o n d e r d p o n d v a n
deze fteen , u i t b r a g t in Zi lve r ecn l o o c ,
w a e r d i g een g ü l d e n en ticn ftuivers, en
dan n o c h aen G o u d , een h a l f J o o t , wa e r -
d i g e l f g i i l d e n en t i en ftuivers, we l k Z i l -
ver e n G o u d da e r u i t g e t i o k k e n , o n d e r m y
is b cwa c r t ; d o c h die en kan de kof t en om
t e v e r w e r k c n , niet a f d r a g e n , a l z c o ' e r h i e r
t e L a n d e omt r c n t d c r c i g gi i lden toe n o o -
d i g i s , e n dies d e z c M y n c n o n s a l d u s , van
g e e n d et wa e r d e . E d o c h hcc v c r d i c n d z i j n
a e n d a c h t , d a t mifTchien d i e p c r m de A e r -
d e k o m e n d c , de M y n e r y k c r z o u d e z i j n .
Men z a g aldaer me d e veel Kr i l i a l t u f -
fchen de k l o o v e n d e r Be r g e n gewolTen ,
ler van p r o e v e n o n d e r m y b e r u f t e n .
Aen de N o o r d - w e f t z y d ' e , z c g g e n my
o o g - g e t u i g e n , d a t de g e h e c l e K u f t v a n
NOVA Zemla , veilig en f c h o o n i s , me c
' e r f c h e i d e Hä v e n s en Ba e y e n .
O p de K u f t van Nova ZemU, b y z o n -
der omt r e n t op twe e cn z e v e n t i g g r a d e n ,
id me n veel Wa l v i f c h , d o c h zy is ' e r
k l e i n d e r in 't g eme e n , als by Croenland,
Spiubtrgen j d e z e VifTchen k omc n aldaer
m de Ba e y e n , wa e r ftil wa t e r is ,
'c ge ene z y b emi ' n n e n , te i i apen , t e g en 't
L a n d aen : v o l g e n s g e t u i g e n van Sc l i ippc r
Snobbegtr de J o n g e , aen m y mo n d e l i n g g e -
d a e n , z o o w a f t d a e r v e c l G r a s , e n a l d e r h a n -
d e g e b i o emt e in o v e r v l o e d : d e z e M a n o o r -
d e e l d m e d e , No yAZ eml a v c xAz zM t e z i j n i n
E i l a n d e n , cn d a t b y Kamh o e k een d o o r g a n g
i s : hy h a d d e twe e E tma c l me c een Sloe p
d e R i v i e r , of Va e i t aldaer o p g e v a r c n , en
k o n d e g e e n e i n d e zien : 't wa t e r wa s wi t
en z o u t , o o k d r a b b i g j hy z a g ' c r a l d e r -
h a n d e g e v o g e l t e in g r o o t e n g e t a l , d i e me n
met de b a n d e n op de ne f t en z i t t e n d e , v a t -
ten k o n d e , en Wa l r u iTc n.
B y Coßintßirch, f c h e i d h e t h o o g e v a n ' t
läge L a n d ; b e n o o r d e n z i j n 't z e e r h o o g e
Bergen , en b e z u i d e n , als de E n g c l f c h e
o f S c h o t f c h e K u f t , 0 0 k z a n d i g cn vlak
L a n d , als d e D u i n e n hi e r te L a n d e .
I n ' c j a e r z e f t i e n h o n d e r d n e g e n en n e -
g e n t i g , hc e f c h e c omc r e n c Nova ZemU
g r o o t e n k o u d c g ema e k c , d a t alles
daer t o e g e v r o o r e n w a s , en d a t h c t mi n -
fte V a e r t u i g , WAigan niec he c f c k ö n n e n
d o o r k ome n , z o o als o o g - g e t u i g e n my
hebiicn d o e n b e r i c h t e n .
D e n A b c Bandrme f p r e e k t v a n Ä'ova
Zemla , in z i j n Geographie ui t g e g e v e n t o t
i r ^ s , i n ' c J a e r z e f t i en h o n d e r d een enA"<fcge-'
t a c ll ii eenntt'i g v e r t a e l.d• , al-s vo-lgi
Nova Zemla is een g r o o t La n d f c l i a p in
Europa , l i g g c n d e d t c h t aen h c t N o o r d e r
g e d c e l t c van Moskpvie, d a c r van a f g e f c h e i .
dcn d o o r de c n g t e ÌVaigats, of de Siraec
N a f .
T A R T A
Najfauw ; h e t l e g t in de Ys - z c e ; me n
geloofc d a t h e t ecn g e d e c i t e i s , v a n ' c o n -
d e r - p o o l f c h e L a n d , d o c h me n we t c niec
zeker of hec v a f t L a n d . d a n e en Ei l a n d
i s , h o e wc-1 hec lactfte g cme e n l i j k w o r d
g e î o o f t ! hec is allcen b c z o c h t , aen de
W c f t e r - o e v e r , dacr n o c h S t a d n o c h D o r p
mijns we t e n s is : h e t is a e nme r k c l i j k d a t
Nova Zemla ccn Ru i T c h e n a cmi s , b e t e k e -
n e n d e Ni e uw- l a n d . E e n i g e n i e u w e S c h r y -
vei-s willen , d a t die L a n d f c h a p een g e -
deelee is v a n 't G r o o t T a r t a r y e , cn aen
het z e lve t e n O o l t e n g e h e c h t te zijn , cn
zulks z o u d e me n ui t de Rc i s - b e f c h i y v i n g e
d e r Ze e - l u i d e n hebben v e r l b e n . D u s v e r -
r e Baudrant.
I n de Straet Davids z i j n de Me n f c h e n
v r y wi l d , nie t o n g e l i j k d e n Samojeden en
N a b u u r e n v a n Nova Zemla, wa e r v a n zy
i n Polus h o o g e e n i e t veel v e r f c h i l l en , g e -
lijk zelcer o o g - g e t u i g e n my h e c f t b e r i c h e .
200 eeten d i e Me n f c h e n de S p y s r a e uw :
l i y h a d d e g e z i e n dae me n in e c n V i f c h ,
ZOO als hy l e v e n d i g u i t Z e e op wa s g e -
haeld , b e e t , en d i e z o o a t , gelijk me d e
d a t als z y me c J a v e l y n e n in Z e e uic h u n -
n c kl e ine S c h u i t j e s z w e m m e n d e voge l s
t r o f f e n , en d i e b e q u i m e n , d a t z y de z e lve
hec ve l a e n f t o n d s af ftroopten , de h u i d
o m tc t o uwe n , en Hemd e n of k l e e d e r s
daer v a n te ma k e n , b ewa e r d e n , cn h e t
vleefch als h u n h o n g e r d e , z o o t e n c e r f t e n
n u t t i g d e n : zy v a r e n t o c negen of n e n
myl t o e , in Z e e , me t kleine Sc h u i t j .
welke om h a e r l y f t o e g e b o n d e n .
z y z o o v e r t ' Z e e z i j n da e r de golven 1"
g a e n , b e d i e n e n zy z i e h
b l a e s , di e ze we c en op te bl a z en .
fluiten , b i n d e n d e de z e l v e b o v e n op ha e r
S c h u i t j e , op d a c . als h c t z e l v e omf l a e t
d o o r de blacs we d e r k e n t e r t , en o p d r y f t
O n d e r d i t Vo l k z i e t me n m e d e , b e h a l v e n
d e kleine Z t e - f c h u i t j c s , n o c h g r o o t e r e
V a e r t u i g e n , we l k e V r o u w e n - f c h u i c c n
w o r d e n g e n a emc , d e z e z i j n b o v e n o p e n
h e b b e n äwe r s - b a l k j e s , en d o f t e n , wc -
z e n d e e c h t e r m e d e v a n u i t g e f p i n n e R o b b e -
vellen g e m a e k t , d e r t i g p e r z o o n e n k ö n n e n
dacr in varen , z y d i e n e n h u n t o t v e r - -
r i n g . ZOO o p Ri v i e r e n , l ängs ftrand
van h e t e ene L a n d op h e t a n d e r , h u n i .
k l e i n e Hu i s r a c d , als Kl e e d e r e n , Sp y;
cn t u i g t o t de T e n t c n . wa n c by de Z o .
mer in T e n t c n wo o n c n , v e r h u i z e n d e —•
den eenen plaets t o t d e n
het me e f t c Ae s v i n d c n
men van d e z e Me n f c h i
z y een d o o d e n a e n g e d r e v e n Wa l v i f c h vii
d e n , d a e r z c t t e n zy z i c h ^ o n d s o m , of
naby , en n u t t i g e n r a e uw , h e t v l e e f c h of
f p e k : d i t Vo l k d r i n k c g c e n Bi e r
R Y F. 919
a c h t B r o o d , veel mi n d a t a i h u n S p y s
;oude be r e iden d o o r h e t v u u r ; wo r d c n d i
zulks i n g e f t o k t als de H o n d c n d o e n , d r i n -
kende wa t e r , cn v o o r I c k k c r n y c , T r a e n :
het h o o f t . h a a i r d r a e g t d i t Vo l k me t b e e n c
Zaegjes a f g c f n e d e n , z e e r k o r c , en als b y
d e k am a f .
A l s ' c r Ko o pma n f c h a p w o r d g e d r e v e n ,
g e f c h i e d z u l k s me e f t d o o r de V r o u w e n ,
d i e me c een h u n n e r o u d f t e Ma n n e n aen
B o o r d van de S c h e p e n k o m c n , en me c
den hani j c l d o e n : zy f c h o o l e n
, mi n en mc e r p e r -
; als
1 g r o o t e
, als
a d a c z y
t d u s ma g
!] f p r e k e n , di
w y z m _
met d e r t i g , vc e r t i
zoonen by ma lkani
h e r om , de v a n g f t d e z e r alle w o r d aen de
T e n t c n g e b r a g t , d a e r d e n o u d f t c n d i e
Lcidsman en G e z a g h e b b c r f c h y n t tc z i j n ,
d e v e r d e e l i n g e v a n d o c t 1 h y b ewa e r d o o k
d e V r o u w e n : by k o u d e t y d houde-n zy
z i c h o p , in Hu i s k e n s van K ü p . f t e e n , by
een g e z e t , d a e r h e t b i n n ewa e r t s d a n z e e r
i rm is.
^ b e is ja , cn Noge ne en in d i e T a e l
gezegt.
Keikfa Nieftow, b e d u i d , n e cmt o p , en
laet z i en.
Koekelmik. is ecn S p e l d , cn Mickkcmik^
:cn Na e l d .
Z e k e r S c h i p p e r h e e f t m y v c r h a c l d , d a t
ils h y in de mo r g e n f t o n d me c een d e z e r
Barbaren g ewa n d c l d q u a m , en een R o e r
o p f c h o u w d e r h e b b e n d e , een Vo g e l me c n -
d e te f c h i e t c n , j u i f t na d i e plaets t o e de
t r o m p w e n d e n d e , d a e r me n de Z o n t e g e n
• g e b e r g t e z a g o p g a e n , d a t d e z e Wi l d e -
man me t w y z e n na d e Z o n t o e , b a d , d a t
h y niec d e rwa e r t s f c h i e t e n z o u d e , h e r h a -
l e n de als h y na de Z o n w e e s , h c t w o o r d
Manuel , of Ernanntet, 't g e e n mi j n Z e c -
man o o r d c c l d c een b e n ami n g e te z i j n v a n
d e o u d c Ch r i f t e n e n o n t l e e n t , en d a t hy
daer m e d e üodt v c r f t o n d , h e t S c h e p z e l
Zon d a e r v o o r a e nme r k e n d e : d e S c h i p -
per lict d a n af d e rwa e r t s t e f c h i e t c n , ' t g e e n
den Wi l d e n a e n g e n a cm f c h e e n te zijn ;
ZOO d a t wa e r f c h y n l i j k d i t Vo l k de Z o n
aen b i d , en d e z e z i j n miíTchien a f z e t t c l i n -
gen v a n de o u d e N o o r w c e g f c h e V o l k -
plantingen d i e a lda e r v o o r v e d e h o n d e r d
J a r e n zijn g e w c e f t , d o c h nu v e r b a f t e r d ,
' v e rmi t s de vaerc d e rwa e r t s is g e f t . i e k t , en
het L a n d als v e r l o o r c n , wa e r d o o r d e n
C h r i f t e n G o d s d i e n f t a l d a e r , gc en v o o r t -
g a n k h e e f t k ö n n e n h e b b e n , en de M e n -
fchen d i e d e z e l v e b e l e d e n , o f v c r f t o r v e n , o f
v e r w i l d e r d z i j n , we l k g e v o c l e n d a e r d o o r
mede o n d e r f c h r a e g t w o r d , dac me n e e n i -
g e wo o r d e n o n d e r d e z e L u i d e n v i n d , d i e
ZOO we l Tslaiidfch als Noordjch z i j n .
H e t is o n z e k e r , h o e wc l wa e r f c h y n l i j k ,
dac d e z e Me n f c h e n me t de g c n o emd e
V r o u -
y ,
« lüü