n.M
8 7 0 .N O O R D cn O O S T
g c v c n i cn h e b t e n vervolgens de « I™ 21m hebben he t ¿ r i n g e Reial van d e m S
m e t g e w c U a e n g e g r e p e n . g e f t o rm, , e„ k o v k e r s , z o » h e b b e ^ n / y d , „ „ ? i e " v
. - » d ^ n i ^ b e l e B e S d o e h
t o o n t , alzoo d i t hy me t zijn Vo l k , h j - , h c b b e n de z e l i e niet b e f l omt cnz D u ,
len toevliicbt tot a , d , n eme n d e , z i c h d i p . ' » e r r e dit k ö r t e be r l r l u -
per gewe c r d en zijn van de zijne , b ezfocob cwrmelt Bbcevbeblehne b•b er-s '
als Zoldat en , veele getjuetft , en zeer afgemat
g ewo r d e n . als b e b b e n d e den ge- ^ ,, ,
heelen Z ome r me t ve cht cn cn llaen toc -
V O L G T
^rief welk ¿ffihreviH ü hy
cV Koamfib üetßdijk pcrz^or, , die de
- - tgiimlu Sim/eheioj, en rreJe-hmdel
by h«d
gedagtekem o,.,.,^
de refiing
ipehen , . /Nc r tCn s k o j - .
Ml H E t decl d a t U E. beef t gelieven
rc nemen in mi jn wel we z e n , gccfc
ly boop dat U E. niet qualijk
I V .
I n he t J a e r zcfiien h o n d e r d neL
Mcbcntig , den acbt i ende van He r f f l -
maend , zijn de v o o r f c h r e v e Moega l e n
b e ime l i j k , en ganfch ftille afgetoogen na
bare wooningen j d i e i n d eWo e i l y n e z i j n ,
omtrent cene plaets Vdinck g e n a emt , wel
zeftig Du i t f c b e myl en afgelegen van gemelte
Mo s k o v i f c b e Vc f t i n g ; welke Mo e - . » , j ^ n r
galen zijn a c b t e r r a l g t van de Mo s k o v i - I z d t nemen', i r d i i n ik dezen z e n d e ' i n t he
met de Moega l en b t b b e n g e v o c b t e n , d e ; , i e i r c h e Ta r t a r y e , wacr ik van dk i m
f I Í i ; ' , ' " ' r . Over de voor de tweedcmael ben gezond en &
honderd Ma n d a e r van g e d o o d . e n vee- den Ke i z e rvan J , . . , „m " o o r T o W . h ^ ;
le gevangen genornen me tVr o uwe n , Kin- delen by de Ge z ant en , die h „ n „ e Tz a e r
•fwTli; • " - T - l »" ' '«Ma j e f t e i t en hier gezonden hebben om
t welk de Inboorlingen aldaer z . ende , me t de Sinezen Over Vr e d e te handele» en
2 „ n zy zeer bevreeft geworden , en bel> de Grenszafcen te beflilTen, van de z e b i S
ben z , eh , te zamen «i tmakend e Over de Kroonen in het Cr o o t e í r t , ™ a W
I l i V T T ^ a r T - " " T ^ ' - ' l ' M ' « " « ' " ' » - zoodan g -
ven t o t e enwrge dlenllbaerbeit van hnnne f p r e i d , da t het mee® onde r b,m gebied is;
T z a e r f c h e Ma j e f t e i t en , en >en de zelve ' d e b ewo o n d e r s . we z ende e e n V o l f d me ñ
Schattmg te willen betalen, laelooft. De z e : , „ gemeenlijk p l a g t T a , „ r s te „oe
Moegalen z . jnde T a l e r s hebben e en^men. Hi e r h e b b e n ' z i l b d e 1 e t ä e g e , , " "
g o o t L a n d , maer z,,n verdeeld onde r een Ve f t i n g o p g e b o uwt , ineen L^ n d f c h p
Tarne E-'rf ñ- '''""T" < » » d « l d h e r í
m g e t t i d i g e n twi f t en o„een,gbc,t onde r de RuITen mecfter gemaekt van de l a c h t
ma k a n d e r , ande r zms zoüden zy te zamen der Zabe l s en a n d e r ?Di e r e n welker vd
. X ecn Lege r va„ h o n d e r d dtnz end Ma n len t o t v o e r i . g e g e b r n i i T V o r d t
in t Ve ld können b r e n g e n , en groot e d,n- daer in groot e overvloed gevonden w o i !
gen „ t t r e ebr en. De n twintigllen van den : om de z e „orzaek is i o n S g T e ,
A l g e z a n t , in t La n d gekomen , al omt r e n t voo r de r t ig Taren , d o c h den
Over vecl h o o g e Klippen en Ro t z e n , en, k r y g beef t niet vcel oiS z i h g had w t "
cindclijk i n d e Zctcl-placts cn Ho o f t - f t a d ' d e n Kcizer beeft zieh vergeno gt
Ä - Ä g e n a e m t . ( „ i t de welke de be- plaets allecnig tc belcgeren ,
roemd Vo r f t was gcboorcn. ) T o t den : de Mo s k o v i t e r s hcbiacn van hmn e
deze plaetze is h e , Sme f t h e Lege r te Wa - , z y d e de z e Vc l l ing we d e r om op T c n Z
ter en te L a n d e , a e n g e k ome n , fterk zijn- we n , en (terker te maken als e r t ¡ „ Ï Ï
de de r t ig d u i z e n d Ma n , cn verzien me t
d e r t i g Vu u r -mu y z c r s : welk Le g e r wi e r .
d e geicid van zeven groot e Sincfche H e e -
r e n , onde r de welke men n o emt . 1. De n
Siimagatit, als hebbcndc her gebi ed Over
' t Vo l k van 't H o f des Koninks . i. De n
Tumeha!,, z i jnde de groot f t e Prins a e n d a t
Hof. 5. De s zelfs O o m , Cham g e b y -
naemt. De z e gcmelte He e r en hebben twe c cn zeicle c
mael byecn k omf t , of onde rhande l ing ge- ters, hadd
IS, me t willende hctplaetsjeverlaten, noc h
lyden da t d cOn d c r d a n e n van Sim i n ' t g c -
b e r g t e q o ame n , om te Jagen ; dit heefl
oorzaekt da t deSinez en die plaets belegerde;
en Eoen he t op 't pun t was van z i e h
geven, doo r gebrek van leeftogt en
hulp , quam aen het H o f tot Pekim cen
Afgezant van de Mo s k o v i f c h c Tz a e r en ,
cn z e i d e , dat liunne Majefteiten zijn Mc e -
1 gezonden o p d c C r c n z c n e e n
vol.
âàSii
T A R T A
Volmagtigde Ge z a n t , om de Vr e d e te gen
Üuiten tuiTchen die beide Kroonen , e n d e
Grenzen tuiTchen de beide Ry k e n te r i c h -
ten : noch begeerdc dczen Af g e z a n t dac
tot voorteken van den V r e d e , de bcleger
i n g raogte opgeheven wo r d e n , hcc welke
"^hem is toe geftacn , om dat den Sinefchen
Kc i z e r genegen w a s , de vL-rfchiilen
t c bepalen, in g o e d i g h c t t , en verlangende
r u f t te hebben , van deze z y d e , daer hy
vcrpligt was alcyd cen Lege r t ' o n d e r h o u -
den , om de Moskovi t e r s te verhinderen
van nade r v o o r t te r u k k e n , hc-t weike
z o n de r twy f c l gefchied zoude zijn , indien
geen ha r d e tegenftand gevonden hadden
, want zy al naby he t La n d f c h a p van
Leaotung gekomen wa r e n , en hadden zieh
verfpreid t o t aen de Oricntaelfche Z e e ,
tegcn Over Japan, daer z y al e enigeVolkplanringen
gebr agt h a d d e n , welke door
de Koninkf che krygs -benden gedwonge n
wierden de plaets te verlaten , en zieh te
r ü g te we n d e n . Einde l i jk , wanneer in "t
voorleden J a e r ve rnomen h a d d e , da t de
Mo s k o v i f c h e Ge z a n t a engekomen was
d e Gr e n z e n , en zieh o p h i c l d e b y een St;
genaemt Selinga , omt r e n t vier honde r d
Franfche myl en van Peking, aen de No o r -
der z y d e gelegen ; aldaer v e rwa c h t e d e te
weten jwa e r he tbe l i e fde den Keizer v a n 5 i -
na, da t zijne Ge z a n t e n , me t de Moski
iche Ge z ant te zamen zoude komen ,
deVredens-handelingen te onde rnemen.
be f t emde t •zamen komf t en ; wa e r op den
Keizer goed vond zijne Ge z a n t e n na Selmga
te zenden , meeftendecls om de Mo s -
kovifche Ge z a n t niet me e r te ve rmoeyen
die d o c h al ecne heel wy d e en zwa r e reize
gedaen h a d d e : tot dien c i ndewi e rde r
afgezonden als Ge z a n t e n , twe e van de
voornaemfte He e r e n , van zijn H o f , waer
van de eerfte is te vergelijken b y een Ka -
pitein van de L y f - w a c h t , in 't algemeen,
en den alder eerften Kame r J o n k e r , er
H o o f t van den Ry k s r a e d .
Den tweeden Ge z a n t is een Ge t a r t a r i -
zeerde Sineefch , en gerolleerd in de Ba -
niere de r Ta r t e r s , en des Kcizers volle
Oom , van Mo e d e r s z y d e , boven die
wierden genoemt n o c h veele voorname
M a n d a r y n s , en cen zeer ftatdijk gevolg :
zijne Majcfteit bege e rde ook , da t ik zoude
mede gaen , om voor To l k te handel
e n , alzoo men verftaen h a d d e uit Br i e -
ven in de La t y n f c h c T a e l , dac zy L
den me t zieh h a d d e n , die de T a c l v
ftonden.
'oorgevallen is
;e aenkomfte i
R e i z e n , die
be.
Zijn Ma j c f t e i t bewecs ons vecl gonft
voor ons veitrek , wanr uit genot r e veele
ftukken Z y d e Stof f en, en een Stof f eKl c c d
als de Ma n d a r y n s van de d e r de R a n g dral
l y E. 8 7 Î
een R o k van zijn eigen L y f , mee
lerlen, en den R y k s Dr a ck g e b o r d u n r t ,
die hy aen ons ve r c e rden, liet ons ook van
koft cn voor r aed voorzien , ook Pa e r -
den , Kamelen , en Te n t e n geven j daer
boven belafte hy ons aen zijn O oms t a -
fel tc ecten , de gelieele Re i z e doo r : d e -
,c Re i z e heef t aen 't H o f van Peking zeer
'cel geld g e k o f t , en w y hebben de £ e r e ,
lie men ons aen d e e d , di iur genoeg mo e -
ten betalen , doo r de mocitcns en ongc -
ik , die w y vier Ma enden op onz e R e i -
ze geladen hebben , in de z e Wo e f t y n e :
al het gecne w y geleden hebben uit Eurotot
Peking toc , is macr f p e c k n by d e -
ze Re i z e te vergelijken.
I k zal hier niet meer zeggen aen U E.
acngaende deze R e i z e , van welke alle b y -
zondcrheden zult vernemen , ook van o n -
ze Ha n d e ü n g c n , en al het geene b c t r e f t ,
dit d e e l v a n T a r t a r y e , d o o r een verhael.
ik van die J a e r na Europa zenden zal
door de zekerfte geleid^
í-Imí''-
ik vinden zal,
ijn aenkor
ons a enga cnde , na o n -
I Sind, als van de beide
ik in Ta r t a r y e gedaen hebdie
Voor de reft , arbeiden w y me t o n z c
geheele m a g t , om ons in ftaet te z e t t e n ,
te können geven aen de geleerde Wa e r e l d ,
alle de vergenoeginge di e z y van ons können
verlangen , om de Ge o g r a p h i e volmaekt
tc br engen, z o o dr a als w y me e f t e r
zullen zijn van de Sinefche T a e l , dan z»l -
len w y we z en in ftaet, om te t r ekken alle
de wetenfchappen die men ma g verlangen
'an he t R y k Sina , om de vryhe i t d i e w y
hebben van te gaen zonder f c h r o om al ' e r
wegen , en nemen in acht z o o vcel h e t
ons b e l i e f t : wa t my aengaec, ik a rbe ide -
de in die twe e g r o o t e Re i z en , die ik van
dit voorleden J a e r gedaen h e b b e om mijnJ^'J^^'J^
zelf te o n d e rwy z e n , h e t beft da t ik k o n , ^Wit 3«t
aengacnde het geheelc g r o o t e Oo f t e r T a r - ioirek-"
rye , da t t o t nu toe weinig in Europa i s ^ ' j . ^
bekent geweeft : ik h e b b e eenige Kaerten loften. '
gezien j gemaekt doo r eenige perzoonen>
die d i t gewe f t te La n d e hebben doo r geloopen
, van de zelfde hebbe ik ook ve r -
nomen , doo r wa t Vo l k h e t b ewo o n d i s ,
en zoo dr a ik in Peli'»g z s ' a engekome n
z i j n , zal ik trachten om in 't we r k tc ftel-
!en , alle de we t enf chappen die ik ve rkr e -
• gen h e b b e , om alles me d e te dcelen aen
le geleerde Wa e r e ld : ik hebbe o o k gelegentheit
gehad om m y gcnoegzaem te belichten
van de Ta r t e r s i n ' t b y z o n d e r ,
door degeme enf chap i n ' t reizen me t z ommige
voorname He e r en van 't H o f , en
iik kan verklären dat ik meer ervaren hebbe
. 1
• • !f 1