IP
• l ' i l i , - -
8 7 4 N O O R D
1690.
Omfing.n.
V O L G T
DuhMt van ukfr andtre Brief, uit Peking
den achtßen vm Herß-maend, x.efiie>.
konderdacht en tachentig henuaerts aengefehreven,
welkf i» de metme Maeren bekern
ü gemaekf, die hier inlaffcht, m
dut daer in gnvag ivord gemacht van
re Trede-handel, en oorlogs opogt, die de
Sintfche Tartaren om banden had
De Koninginne , Groot-moedcr
van den Keizer van Sina, overleed
den zeven en rwintigften vai
Louw-maend Jaetftleden; de Lyk-pJiclr
ten wierden eerft eenige dagcn , over een
körnende mec de pracht der Sinezen,
houden. De Schoon-vader van den
z e r , de welke 00k zijn Oom i s , vergezelfchapce,
gevolgc van zeven andere perzoonen
van aenzien in de Lyk-pl ichc: men
heefc een Plakkaec uit gegeven , by de
welke den Jezuitcn wel uitdriikkeiijken
Word gelaf t , haer met geen andere dingen
, als die de Wis-konf t aengaen , te
moeyen } en dat geen deel in de Heidenfche
plechtigheden , omtrent de verkiezingen
van de Mandaryns , enz. gebrui
Icelijk, zullen hebben. De Jczuiten hebben
in dit Groot e Keizerryk verfcheide
nieuwe Kerken g e b o uwt , alzoo den Keizer
haer toegeiaeen heeft al 'er wegen in
zijn gebied , Kerken te mögen fliehten ,
en hunne Godsdienft te prediken. Den
dertienden van Gr a s -ma end, benoemde
men twee Afgezanten, om op de Grenzen
van Moskovicn te gaen , en een traktaet
van Vrede , met die Volkeren te maken.
Z y vercrokken den dertigften van Bloeymaend,
en waren alrede tot twee honderd
en v y f t i g mylen aen geene zyde van de
Muur, die dit R y k van Tartarye fclieid,
gekomen, wanneer ze verftonden dat den
oorlog tiiffchen twee Tartarifche Vorftcn
was ontftoken , het geen haer noodzaekte
wederom te keeren. Velgens de l a f ldi e
z y dien aengaende hadden van den Keizer
, die den elfde van de zdve Ma end,
in perzoon was aen 't hoof t van een magtig
Leger van Voet - en Paeide-volk, beftaende
voor 't meerendeel uit Musquetten
en Ge l chut j en nam zijn we g na Groot
Tartarye , alwaer hy wel gekomen is ;
men verwacht de uitflag vandezconderneming,
waer na men de Vrede-handel met
de Moskoviters zal hervatteu. Du s verre
gcmelte Brief.
e n 0 0 S T
Sinefchen Keiijer, ontflaen was. voor s.00
veel de FUders fet.Mittn tot Peking , d^r
mede gemostd iJjn gnveefl , geUjk^ z.ulks
Hit bare Brieven , nu Komen gejchrevsn,
getogen is.
i belangende bet voorgmallene
omtrent cenig verfchil, dat tuf.
fehen hunne Tí^erfibe Majefleiten, en den
DEn twaelfden van Slacht-maend ,
zeflien horderd zes en tachent íg,
heeft den Keizer des morgens
vroeg , tot zicii doen roepen de Vaders
Jezuiten , om een Br i e f , gefchreven in
de Latynfche , en Moskovifche Taeie ,
te lezen. De Moskoviters die tot Peking
woonden, wanhoopte de zelve getrouwelijk
over te können zetten , des wierd den
Keizer aengediend, dat de Jczuiten allcen
dezen Br ief konde vertalen , de welke aen
haer, terwylcn zy in "t naefle vertrek het
liddagmael hielJen , de Eere hecfc geda^
n ». Schotelen met Spyze van
zijn eigen Taf el toe te zenden, en haer
in de aengeflelde Vergadering te doen zi t -
fn, bovcn de mede Rcchters van de O p -
erile Vierfchaer. Den Inhoud van den
I r i e fwa s , een becuiginge dat den Gr o o -
ten He r t o g , Cverftaet zijn Tzaerfche Ma -
jefteit.) wenfte na onderJingeVrede, Eendragt.
en Handel ; doch fcheenook te
eifchen te grooten uitbreidinge van zijne
Land-palen. Den volgende dag gingen de
Vaders Jezuiten, tot bevorderinge van de
Vrede , den Keizer opwachten.
Den Ruifchen Ge z a n t , die in Peking
aengekomen wa s , ziende dat de weg tot
het fluiten der Vrede gebacnd wierd , ontdekte
dat hy zcl f niet de Opper-gezant
was, maer hem onderhoorig, en voor
af gezonden. om te verncmen, of de weg
toc de Vrede zoude geopent worden : dac
den Opper -gezant , met het overige van
zijn g e vol g , was geWeven op de Grenzen
, en het R y k niet konde i r t rekken,
ZOO niet alvoorens een ftilfiant van wapenen
wierde afgekondigt.
Den Keizer heeft ge i i e f t , een wapenfchorzinge
te bewilligen , en dien\'olgens
een fnelle Boode afgezonden , met bevel
om de belegering van Tucca welke door.Aib^fio.
de Ruifen befchermt wierd , op te breken
. niet tegenftaende de plaetze reeds
t d e uiterfle benaeuwtheit was gebragt.
Den vier en twintigflen van Slachtmaend
, kcerde den Moskovifchcn Af -
gezant weder na Rusland , met Brieven
van Ke i z e r , gefchreven in de
Wanneer Ik den Afgezant bezochte
hebbe van hemverftaen, dat vandezeStadva^Kj "
tot aen den overvaert van de R i - ^ K ' " '
een weg i s , door onbebouw-r''<'"g
alwaer de Tartiren nu en d a n^™"
hare
viere Oby,
de Landen
T A R T A R Y E . 8 7 ^
hare Tentcn opflaende , geen vafle woon-; Tartarye aldaer fcheenen t'zamen gebragt
plaetzen hebben , maer gedadig verrei- te zijn. De Godsdienft dezer Menfchen
zende , We ide zoeken , voor haer Vee. ; beftaet byna gehcelijk in de aenbiddinge
En dit ts dclevens-wyze van de meefte van den Af g o d Fa r , welkers Priefteren ,
Tarters, niet veel verfchillende van 't le- • gezegt Lama * , by haer in groote achven
der Oi id-vaderen in Pdefiina. De tinge zijn. Zy gdooven dat de Zielen
Reizigers, indien weinige in gerale, cn vcrhuizen van 'c cene Lichaem ia 't anvreedzaem
zijn , ontfangen zy met alle d e r , erger of beter , na mate van ieders
bclceftheit in hare Tenten , cn aen hare gocd of quacd doen.
Tafels , voor niet , haer opdiiTchende Dcn negende van Wy n -ma e n d , des
Vleefch , dat half gaer is , mct verfchei- Jaers zeftien honderd acht en tachentig ,
dcne aert van ZuiveI , of Melk- fpyze ; • zijn de Vaders Ambonm Pereira, en foanwant
weinige zijn 'er die 't Land bou- «« Gerhillon toc Peking weder aengekowen
, z o o , dat zy weinig R y s , o f T a r - men, uit Tartarye , derwaerts z y gercift
we hebben. ' waren , ter oorzaek , en van wcgen den
Dit geheel groote , en zoo wy d uit- kryg , die oncftaen was tufichen de Vo r -
geflrektc Landfchap , van de Vloed O- flen Ehth en Halka. De Afgezantcn zijn
by . en de Kafpifche Zec a f , tot aen de, ook weg gegacn , en de Vrede-handelin-
Muur van Sina , beflaet onder veele Ko- ' ge is uitgeft'elc, tot het naeftvolgendeJaer.
ninkskens . die ieder hare afgezonder-. De zelve zal gchouden worden in 't Go -
de Landpalen hebben : twee en veertig ' fter-deel van Tar tarye . by de Stad rmv?,
van deze zijn begrepen onder het gebied • toebehoorende dcn RulTcn , daer men bedes
Sinefchcn Keizers ; maer na de kant I quamdijk na toc kan rcizen ; zoo zal het
van het Ooi ien , daer Tartarye van de dan noodzakelijk z i jn, dat de Vaders in
pekinfche middelyn zich Ooftwaerts uic-, 't volgcnde Jaer de reize na Tartarye we -
ftrekt , is het gebied des Keizers , ge- j der aen nemen.
jviflelijk veel langer , als in de Landkaertcn
is afgebeeld. Als men van deze
Stad reift na de Vloed Oby , de welke
de Ruifen gewoon zijn over te varen :
niet verre van Tobol, de Hoof t - f tad van
Siherie, ontmoet men t'elkens Hordens ,
of Benden des Tarters , gelijk beweegbare
Steden : weinige zijn 'er die op
De Keizer ftaet haefl na Peking weder
te keeren , te gelijk met de uitgetrokkene
Benden, weinige, die daer gebleven zi jn,
uitgczonderd. Dezen oorlog , welke van
dit R y k zelf gevreeft wierd , is van geen
gevaer , dewyle men kennis he e f t , dat
het getal van 't krygs-volk van den overinnenden
Vor f t Elntb zeer klein is. De
plaetze ftil blyven. T e r plaetze daer de 1 Vaders hebben op de Rei ze veel geleden
Reizigers van de nacht worden overvallen,
ilaen zy hare Tencen op , en maken
vuur : de tufichen komende Rivieren
gaen zy over met zwemmen , of met
hout-vlottcn , en des Winters op het Ys .
D e Mcnfchen van die Landen zijn eenvoudig
, en leven zonder bekommeringe
, van de Aerd-vruchten di e ' t Land
zonder bouwen voor tbrengt , als ook van
Boter, Ka e s , de Jacht , cn haer Ve e .
cn Die tot dit § gebied behooren, komcn
'I'- in Sina hare Waren verkoopen, waer onder
zijn menigte van Paerden , Bontvellen
, Herten , Hazen , Phazanten ;
waer van zy in de Winter - tyd groote
hoopen in de flraten van Peking te koop
flellen ; zoo dat de viervoetige en gevleugelde
Dieren , uit alle de BoiTchen van
¡ in Sina als Taitaiye zyn ,
....ieDbJfletics'hcbbtn, i»«, »Kt vw de een,
Ui t .
TOOi acu, gelegen is, en de andcc in de midden, zyn de grootfl«:
xoodanig een H-ooickians uil het niidden van Moegilen-UDd
die ondei byiondeie hindelinsen vooikomcn , in Afiatifch
voornamentlijk ia de Woef tyne Xama.
Men was bckommert dac de Ruifen door
den Vo r f l Elnth^ tot den oorlog aenge-joitfchySt
zocht, zich met hc-n zoude hebben gcvoegt,
macr deze den k r y g hebbende af-ijn'pa'nJ"
gewezcn , zocken met al haer kracht, de^'j'"'^'^
Vrede, en ondcrlingen Handel met dit
R y k uit te werken , en fchynen zulks te
zuilen verkrygen , op zeer goede voorwaerden.
Folgt dtihbeh van een Brief, by de Vaders
fexjiiten in Sina , na dornen gefchreven.
Peking, den veertienden van
Hcrfil-maend , zeftien honderd
negen en tachentig. Na de wcderkomile
HC,
nec<
des Kei zer s , in Gras-maend ,
heeft
eeu'ied en zebjcite , hebben ruim de ¿cooie van een Knik-
Bcelden cn vertooiiiogeii, die zedie , en Af-
1 tc zien ,iyn 700 klein, (6t bkuivl'en
konft ils'dat in Moesalen limi gemaekt loüde »eien,
naeiom ik gilTe du aldier uic Sina gekomen zyn , cn dus loc
my hcrwuiES over gebtagt: de Zyde Ketting daet dit ze«
koftelyk , aeidig «n konftig Sny-wetk aen geiegeo is, woii
genooien van een Elpenbuocn ßift.
Sssss Z
Í . r^m;
m
1]