! k f I
9 6 0 N O O R D
Turchiftan , zegc hy , daer de h e d e n -
daegfche Tü r k e n uic g c f p r o o t e n z i j n , wa ;
verdeeld in onderfciieidene V o l k e n , al;
Tobhatenfes, Charchirki, Kaimachiu, Höfareni,
Torchoßiu. Odhcoßiu, Choffiiaciu,
Chalagenfes, Olghart, en Bolghari. DC K
alle wo o n d e n over den Oxus, en niet vei
vaii den Oe v e r de r Ka f p i f c h e Zce , h e b -
bende verfcheiden Go d s d i c n f t e n .
B y boven gemelte Sc h r y v e r wo r d med
e g ewa g gemaeJit van de Sieden en Kö -
ningen d e r Vo l k e n KAimachuen geheti ,
die de h e d e n d a e g f c h e Katmakkt» f c h y n e n
l e zijn , en ha r e afgelegentheit befchre.
Van zekere Ko n i n k de r Kaimachii
zegc hy , dar niec ongelijk aen de groot f t e
Vorßen wa s , i n pr a c iu e n g e t a l d e rOn d c i
danen. H y b a d mec zijn On d c r d a n e n he t
vuur aen. TulTchen z eke r plaets Ta r a , en
daer de Ko n i n k zijn f - I o f hield , is een
cn t a chent ig dagcn r e i z e n s , en dar d o o r
d e VVoeftynen de r Cl i ahc l i i r i f che T u r -
qucflandcrs.
Küimac heef t gehad , volgens zijn g e -
voelen , b ewe f t e n , de Volken Ojaz.algit<e,
cn beooften de Ze e der Du i f t e r h e i r , of de
Kafpifche Ze e , ztjn v e r b l y f . .
I n de z e Zee , gaec hy voor t , zijn b e -
woonde Ei l a n d e n , daer de Koop- luide n
wadende , van 't vafte La n d na toe gaen ,
des nachts zy op de Bo ome n ruften , en
hun Ve e aen de zelve vaft b i n de n. Di t
laetRe h o u d e ik voor een verdichczel
doch e cht e r is wa e r , da t 'er Ei l anden it
d e Ka f pi f che Ze e l e ^ g c n , daer men var
' t vafte La n d aen kan k omc n , i r e t dooi
eenige R.iec-ve!den tc gaen , die z omt y d s
dras leggen.
Alzoo in he t hedenda egf che Kalmakken
land , benoorden en beooften , of ir
't ha r t van 't La n d , g a n f c h geene vafte
Steden zijn , z o o is he t wa e r f chynl i j k
dat de Kalraakfche Ko n i n g e n , we lke g e -
zegt wo r d e n in Steden g ewo o n t te hebben
, in 't Zuide l i jkf t e gedeelte van Kai.
makkl" hebben g ewo o n t , d a e r g e z e g two r d
noch overblyfzcis van Dö r p e n en St ede n
te z i jn.
M i t s de zen S c h r y v e r , behalven de genoemde
plaetzen , noch g ewa g mackt van
veele R y k e n , La n d f e h a p p e n , Steden ,
Rivieren , en Wa t e r e n , de r Landen omt
r e n t , of tulTchen de Ka f p i f c h c Ze e , en
Sin , of Sinn gelegen 5 wa e r van hede n
noch kenni s , n o c h geheugenis i«;: z o o b l y f t
het z e k e r , da t aldaer wo n d e r l i j k e v e r a n -
deringen zijn g e f c h i e d , Steden en Volke n
v e r n i e t i g t , en der overgeblevene namen
v e r ä n d e r t .
B y Schildberger , di e TAmcrL n d c r
en O O S T
oorlog gevolgt h e e f t , Jceft mcn , d a t ' e r
drie deelen van Tarurye , of Ckuaja wa -
ren , JatiM Mugiil ^ tn Keyat. MeC
het wo o r d Karahuy wo r d gehecl Katay
dikmacl verftaen , of wel allecn hec g c .
weft omucntNmcht tnNmlhm, cn h e t
gedeelte van " J ' a r t a r y e , da t by de SinezenÄ>
«, d a t i sGu l d e n - l a n d g c z c g t " , gcnaemt
wi e r d .
Ctngii chan , die zieh in T.irtarje , of
MoegaUa, mc t de dekmant e l .van G o d i -
dienft als Numa Pomp,¡ms had o p g ewo r -
pen , n am de nacm van Chan van Ch.naj,
o f T a r t a r y e n aen ; wc!k w-oord Q ^ a y ,
'iKatay , z o o w y d c i ü d d i j k ' g i n ome n i s ,
dat vecle La n d e n , z o o binnen als buitcn
d e S i n e f c h e Rl i i u r , daer doo r verftaen zijn
[cworden.
Hec La n d f c h a p d e r Katajers , is g e .
•oigelijk in verfcheidene tydcn , van ve r -
fcheidcne iiitgeftrekthei t g ewc e f t : hec
heeft zieh t'ccniger t y d u i t g e z « t o t aen
Wmjaxanes. In andere t y d c n zijn
de Katayfcbe Landf chappcn 111 ve r f che ide -
Komnkryken, Pr i n s d omme n , en H o r -
den verdeeld gewe e f t . De Sinezcn hebben
me d e v o o rma e l s ove r l i a r e -Muur cn g e -
ftapc. en t o t aen Sw^ a / a gehe e r f cht ; g e -
lijk in 'c J a e r veertien honde rd twincig de
Konink Kmi, Malacca b o uwd e , en zijne
Volk-plan tinge op ^kva ove rbr agt .
Daer wi e rd in Europa g e b o f t voOr anderlialve
E e u w , da t aen of omt r c n t de
oorfpronk van de Pvivier àt Ganges, z i e h
een Vo l k onthi e ld , d a t alle Dwe r g c n wa -
ren. De z e Dwe r g e n . mc e n d c mc n . da r
de Pc p e r pl ant eden , cn me t de »Kranen
oorlog voerden.
Mcn ve rdi cht e als toen me d e , da t ter
' h e t z e , , omr r ent daer mcn hcden de Vliec
Jenifea vind . Bo f c h -me n f c h c n wo o n d e n ,
die geen buigingen in hare beenen h a d d e n ,
en als z y gevailcn wa r en , niet op k o n d e n
O p de h o o g t e van v y f en zeftig gr a -
d e n , in T a r t a r y e , of Scythia , en aen
de Oe v e r s van de Zee , wi e rde e e z e g t ,
Chriftelijk e Ke rken gefticht zijn
weeft : als o o k , da t daer veele J o o d e n g c -
vonden z o u d e w o r d e n , welke o v e r b j y f -
;!cn van de tien St ammen z o u d e we z e n ;
i da t dit L'and by de Hebr e en D,cU genaemt
i s , waer van hcden niets te vinden
is.
Zeker Ho o g d u i t f c h L a n d - b e f c h r y v e r .
die in he t J a e r vyf t i en h o n d e r d twr e en
t w i n t i g zljne Kaerten uitgegeven hcefc ;
z e g t , d a t de Samojeden a engcz i chten h e b -
ben als Ap e n , 't geene onwaer te zijn de
ondervindinge ons nii heef t geleert.
U i c de Rc i s - b e f c h r y v i n g van Vincent
Ii
T A R T
U BUnc , gedaen in het J a e r vyf t i en honderd
Zeven en z e f t i g , enz. ziet men . lioe
hec R y k van Bengala , op de Ganges gelegen,
v o o r d r i e h o n d e r d J a e r b y d e nGr o
Cham van Ta r t a r y e ( i k gilTe de Ko n i n k
van wierd v e r o v e r d , daer na wede r
vry g ema c k t , en zederd doo r Pärchen , of
Partanen ingenomen j tot da t eindeiijk
zijn t y d doo r den Gr o o t e n Mogol, die een
Vorft is uic T a r t a r y e ge fproot en , en
Heer over gehecl Indofian, vermccfterc.
I n hec Bo c k de r Wa e r e l d - k a e r t e n , van
Oriclihs, in het J a e r vyf t i en honde rd z e -
v e n t i g , als me d e in den J a r e vyf t i en honderd
twe e en tachentig , ui tgegeven, o p -
volgende de me ening van Pompomus Mela
, welke onde r Kcizer Fejpaßanhs had gel
e e f t , ziet me n , h o e benoorden, over de
V l i e c e n O ^ , enjenifea, benefFens A
Ztmla, g r o o t e Landen zijn geftelt , m
niet te vinden.
Het Me i r ^ I t i n , van ouds het Mei.
Katay g e n a emc , wo r d aidaer in een Kaer
van Enropa veel te No o r d e l i j k ge f t e ld, ei
b y gevolge de Rivi e r Oby veel te kort gemackt
; wa r t die , doo r dit Me i r is heen
fcliietende : hec Meoiifihe Me i r veel ce
grooc , en de vafte No o r d e r Ku f t , omcrent
de Obj, doe t mcn te hoog No o r d e n
op loopen , en hooge r , of imme r s z o o
hoog , als Nova ZemU zelve.
I n een Kaert van Aßa, ma ekt geme l t e
Schryver aen de Ys-zee cwee zeer breede
en hoog op loopende Ho o f d e n , of U i t -
hoeken, coc z event ig en t a chent ig graden
No o r d op gelegen. Hy noemc hec eene
de Kaep Tdyn.-tn hec ander het Sc y t i -
fchc Hoofc. Hy ftcld buitcn Sina de Steden
Ouinfai, cn Gambali*, en mackt een
gehleeeell T: a r t a r i f c h RRy k . 't geene aldus
nooic in de Wa e r c l d is geweeft.
I n een b y z o n d e r e Ka e r t , die ter zelver
t y d van Ta r t a r y e uitgegeven is , wo r d
dat Landf chap geheel anders verbeeld , als
boven aen is geroert.
Ortehus fteld de ve rvoe rde J o o d f c h e
Stammen, waer uit de j^afÄ^c« g e f p r o a -
ten zoude zijn , aen he t Ho o f t Tabjn, en
noemt he t La n d f c h a p Tangut, oiThabor,
ook ^fareth. Hy plaecft aldaer de Danita
cn Nep/jtahu , tuiTclien de z event ig en
tachentig gr aden. E e n Ge z a nc van de
Prins of Konink , in 'c La n d f c h a p Thabor
, da t hy me d e n o emc , z o u d e
in'c Jaer vyf t i en honde rd veercigtoc Alantiia
zijn ve rbr and , om da t een afvalling
tot h e t j o o d e n d om t r a c h t e tc bevorde r enj
doch over de pijccs v.in dit R y k gewifle-;
lijk wo r d gedwacld , alzoo ter plaecze ,,
daer dac aengewczcn i s, men niec b c f p e u - !
r c n k a n , d j c een P r i n s , welke hec J o o - '
A R Y E. Sit
dendom a e n k i c e f d e , ooic he e f t g ewo o n t .
E n wo r d by Ma t i a f e t voorna em J o o d f c h
S c h r y v e r , d i t gevoelengragciijk omhe l f t ,
die g e l o o f t , d a t he t ve r zonnene R y k
Thabor^ na den Berg Thaber doo r de J o o -
den z o u d e zijn benaemt j cn d a t hec
woord Kmay z o u d e a f k omc n van de He «
brecuwfche benaming G<iHthay ^ dat i s ,
C o d e ecr aen doeii : wa e r by z o u d e k o -
mcn , dac de Ta r t a r en in wy s van leven ,
en onchouding , mec de J o o d e n eenige
overcenkomft z o u d e hc-bbenj oordeelcnde
daer by , d a t de g eme l t e verioorene tien
Stammen , uic en door T a r t a i y e in A-mC'
nka waren over gegaen , 't zy ce L a n d e ,
indien de uiterfte ^ßatifche Vhhotkery aen
Amerika vaft zijn , of we j b y ove r f t eking
te Wa t e r . Hy voegd daer by , da t hec
wo o r d Tatar , oiTo/ar, op 'c He b r e c u f c h
o v e r b l y f i c l z o u d e betekenen ; cn dac Tabin
, een ^ßatifihe hoek bcnoord-oof t en ,
mede van den Be r g Thabor, in PaUßitia,
ijn benaming zoude hebben : gelijk hy
het wo o r d Hör da , da t in Ta r t a r y e een
zameling van Me n f c h e n i s , welke o n -
der T e n t e n by een woonen , uit de H e -
breeuwfche Ta e l hacld , d a t z o o veel als
o f ui t f toot ing be t ekent , gelijk
ils o f de J o o d e n t o t daer toe afgegaen
en. En al h o e wcl heden ganfch geene
Jood?n in de z e geweften g c v o n d e n wo r -
den, ZOO kan h e t echter waerheit z i j n , dac
d e J o o d f c h e St ammen , of een gede e l t e
van dien , t o t in Ta r t a r y e , a cht e r de Sin
c f c h c - M u u r , vervocrd zijn g ewe e f t , of
derwaercs me t vrye wil ge toogen ; en da t
opgemelce Schryve r s alicen in d e b y z o n d e -
re p b e t z e dool cn, v o o r z o o veel der zelvcr
lengte en breete b e t r e f t , 6n in hunne benamingen,
en d a t z y nu onde r de Hc i d e n c n
zijn v e rme n g t , en z o o v e r d u i f t e r t . waer varj
met geen zckerheic kan worden ge fproken.
I n een andere Ka e r c , by aengeroerde
OrteÜHs, van Sina , en een gedeelte van
Ta r c a ryc , uitgegeven , ziet mcn bui t c n
de Sinefche M u u r , van den o o r f p r o n k
des Ganges a f , t o t aen de Ze e , omt r e n c
Korea , ove r de z e f t ig bcnamingen van
Steden of Va f t ighcden , die aldaer g e h j k
als op een rcy , en achter malkander z o u -
dcn leggen ; waer van mcn oorde e l enkan,
alzoo daer zekerlijk zoo veel Steden niec
zijn , wanc die Volkeren mccft o m -
•erven , en geen vafte wooningen h e b -
ben, dac hec namen van Ta r t a r i f c h e H o r -
d' di e ter dier t y d aldaer gelegen
hebben; we lke b(
,, fteeds '
iiTdcn , als he t
fte, o fLe i d ^ma i
•eranderen. Hy
' p e r - h o o f t , de O u d -
komt t e f t e r v e n o f t e
t aldaer de Wo e f t y -
ne Zob ofGobe, Dov'ßval, cn AÌHxentHS.
F f f f f f H e t