i ; í ^
. 3 1 , ,
M ï
7 7 1 N o o R D
Het is byronde r , dat de Papen van dczc
arme Mc n f c h e n , die van ^ßakkfft en Ktrgifeti
aert zijn , gcnoegzaem alie blind zijn,
gclijlc die der ^ßakken zelve medc : zy
zeggen dat zulks gcfchied, om dat zy mee
den Duivel , dat harén Af g o d i s , moctende
fprekcn , en nict waerdig zijn hem
te zien , van 't geziciu worden berooft ,
' t geene zy zeggcn lum zoiiderpyn ope ene
nacht Over k omt ; doch na alle lirliyn, hcc
zelve door aenwcndende middelen wo r d
gedaen , of door de veelheit van rook ,
want in hunne Hu t t e n fchier ccn geduurige
rook word gcvonden , veroorzaekt.
Dcze Papen , gelijk ook de Volken zelve,
zingen Liedjes ter eeren den Di i ive l , brengen
Zabelen hem ten Of F e r , en door hem
gedrager zy zieh ce voorzeggen , ja zelfs
den ilerf-uur der Mcnfchen te können weten
, en flecds met hem tc kouten. 't Is
c n O O S T
word zekcre drank bereid , die deze T a r -
t e r s . of Siberianen , Brage noemen : zy
word geraaekt van Ge r f t , en is n i e t o n -
fmakelijk, zoo dat me n ' e r z i c h dronken in
kan danken .
Men heeft in de Stad Tomsko alderhande
fchoone Vifch , als Steuren , Sterleden
, Wi t . v i f c h , Te imen , witte Lasvifch,
en een aert die bonr i s , Mucbfn»,
en Witte Vi f c h , die een Elle lang i s : eene
andere acrt word geheten Sirka-, welke
VilTchcn alle uit het Me i r r n g h , voort
komen.
De Vliet Tomsko , o£Thom , heeft een
zeer khr c en fteenige grond , men kan de
zelve op v y f vadem diep zien. Aen den
Oever, cn omtrent deze Rivi e r , zijn Dö r -
pen , dacr in zieh Moskovi ten ter woon
neder hebben gefielt.
Door de Stad Tomskfi vliet een Ri v
arm en onnoozel Volk : gevcn Schatting ken , Hnfekk geheten. In 't Taer zeftien
aen de RiiiTen 5 een Kind Cz o omc n b e - honderd cn acht en zeftis , quam daer
r i c h c ) v a n t i e n j a e r , J a e r l i j k s twe e Zabels, een Ge z ant f chap uit Buchar,n-Ur,d, dar
tot dertien J a c r zijns oiiderdoms toe , en, honderd Kamelen by zieh h a d d e , zv.-aer
dertien Jae r oud z i j n d e , drie Zabels, en beladen van alderhandc Sineßhe Wa r e n ,
ZOO opklimmende tot de ouderdom van! als Zy d e , Goiid - Jaken , Zilver in
^vintig Jaren , wanneer zy Jaerlijks tien, Hukskens , een vinger lang , twee b r e e t ,
' ' ' ' ' als mede Katocne Lywa e t .
Zabels opbrengcn , en dit tot d(
driekantig
ouderdom van zeftig Jaren
r na zy
van Schatting vry zijn.
Zekere Btichaerfche Ta r t a r en / die
ouds her niec wyc van Tomskg zieh ter
Als'er een dezer Heidenen fterft, .
hou-; woon neder gezet hebben , leven met de
den de Vrienden een Ga f tma e l , met een' R-uífen
.-—t e en'R-ui r e n , die deze Stad bewoonen , in
Faerd dat zy flachten, en zijn v r o h j k j de groote vriendfchap , en hebben zoo veel
huit en kop wo r d o p g e r e c h t , die zy aen- voorrechten als die zelve 5 allecn geven
b i d d e n , en fchieten daer met Pylen n a , zy den tienden^-, geJijk niede de RulTen
ter eeren den overledenen, en OfFerenvoor zelve , van alle v a n g l l , en gewas • zy
dat opgercchte vel en kop , v u u r en fpys . ' ftaen te recht voor hunnen eigenen M J .
Z y weten niets van de Zaiigheic j geden- f a , of H o o f t ; doch zoo' e r zaken - -
ken te üerven als Ho n d e n , cn aihaerdienft. k ome n , die van hooge gedachten
cn bidden gefchied om tydelijk welvarer -
Z y worden v r y oud.
I n deze Stad Tomsh. . -k omi /eel Ha n -
delaers , gchee! uit Sina , en Bwh^re»
Und-, die daer brengen alderhande Indiaen.
fche en, Perfiaenfche waren : voor weinig
t y d zijn daer op eenmael aengekomen v y f -
tien honderd geladene Kamelen , en Dr o -
medariflen , die daer van KAlmakfchc en
Buchacrfche Koop-luiden wierden gevoerd;
-e fliifing , ftaen zy te recht i^in-
'¡kp , in de Ruifciie geiieimfchr)'-
daer zy zoo goed recht krygen
uifen zelve : zy zijn meeft Ma h o -
'ery<
als de Ruifen
meraenfch van Gc loof : zaeyen T a rw en
Garft.
D e Murfa van deze Ta r t a r en , had in
t Jaer zeftien honderd en vier en zeilig ,
^yf of zes Zoonen. Di t Volk is gierig
aert : woonen in Hui z en : gebruiwelker
VVaren door geheel Ä W « , en '.ken fchiet-gewee r , en kennen "Geld
zelfs tot in Ä i i / W worden vertiert. D e ' d o c h andere
RulTen hebben in deze Stad Ge f c h u t ge- Tomsko, al:
braigt , dat voor h; i- k omf t in dez( gewerten
onbekent
Het is aenmerkenswaerdig, dat in de
Stad Tomsko z eke r eHande l a c r skomen , die
daer Can^e-ludt worden genacmt , dat is
" g« , en f chynt een reis
Volk van d.
van hier na di
zeer zwaer of verre te ziji
>rfpronk des Ganga '
I n deze plaots , en alom
iet|bci
d.
van
omleggende Volkeren .by
g e z e g t , daer van geen ken- .
nis hebben : eenige harer woonen zelve
tot in de Voor - f tad van deze plaets : zijn
den Ru/Fen t r o uw , en verfpieders van de
Kalmakksn : hebben veel Handel in KAImakk"
i-l.ind.
Der Rui f en Wa iwo d a . of Ge z aghebvan
dcze p l a e t s , heeft in gebruik ,
h y op Feeft-dagen de Papen , en r y k -
Tartaren te gaft nood , en
T A R T
vervrolijkt , die hem dan |des and'
daegs gefchenken brengen ; gelijk mede
de Vrouw van de Wa iwo d a , de Tartari
nnen noodigd , ja zelf de Murfa wo r d
dan onthaeld. Om eer in te leggen bj
den Wa iwoda , brengt elk om z'eerl
h e t b e f t e n m e e f t e , z o o L e e f t o g t , als Pelterye
, en anders , en dit is zoo den ftyl
geheel Sihcritn d o o r ; zoo als bovcn
dagen, wanneer de Schatting op word gebragt
, mede is gezegt.
Deze genoemde Tartaren , welke woonen
in de Landftreken van Tomsko , tot
aen de plaets Kufmus, of Kufntcskoy : zijn
goedc Ruirers , cn dienen ^alzoo hunnc
Tzaeifche Majefteiten , en gaen onder de
R.ufll-n te Velde : men vind wel gegoede
en ryke Luiden onder hun : zy hebben
drie of vier Vrouwen.
De Landftreek tulTchen Tomsko, en het
Land ^Ui n , niet verre van het Zuider
eind der Riviere Oby gelegen , is meeft
al Sreep , dat i s , vlak woeft Land , daer
lang Gr a s wa f t , en geen groote Boomen
zijn , doch ZOO hier en daer maer
eenige weinige kleine Boompt-jes. He t
Land tuffchen Tomsko en Tara , dat dicht
aen de Rivier Irtü l e g e , is van gelijke
A R Y E. 7 7 3
huizen : dacr . worden ook mecft in hec
Noorden Ren-diercn g e b r u i k t , behalvcn
dat men daer met kleine Vaertuigen längs
Kreken cn Riviercn , des Zomers voort
rackr. Om recht uit yan Sibcricn na MoskoH
te komen , men op de Rivier V f a het
bequaemfte zoude können aenzctten; d o c h
ter oorzaek van de B^ k i r e n , dar geduur i -
ge ftroopers zijn , woi d die weg g eme i c ,
en trekt met) van Fcrgaiuria op Sodkamskoy^
en zoo voort.
De Oevers van de Rivier Oby zijn d o o r -
gaens te dezer piaers, van bovencn tot beneden
zeer weinig, of fchier niet bewoont ,
gelijk ook niet de mond van de Rivier
Tomsko , Thom , of Tom , die in de Oby
ftort , zoo dat men op v y f cn twi n n g
myl daer längs pas cen Mc n i c h z i e t ; doc h
deMenfchen woonen aen de Rivi e r cn, die
Landewaerts in fchieten , alwaer zy beter
viifchen können , alzoo hunne Nc t -
-n de Oby te
•eel Vi f ch is.
Men gelieve m^ede te weten , dat de Oe -
vers van de Oby zelve niet zoo zeer bewoont
zijn , om dat die , met geen D y -
ken verzien z i j n d e , te vaek overvloeyen,
md fteeds doec
Alle de Siberianen, zoo wel als opgemelte
Bucharen , ftaen in groote zaken by
de Rufien te r e c h t , fchoon zy h a r e o n -
dcrrechters hebben, of vrede-makers, die
kleine gefchillen vereffenen , van hunne
eigene Volkeren; doch als deze malkander
niet verftaen können, of de zack voor hen
in min niet afgedaen wo r d , moetcn de zaken
voor den Rui f chen Re c h t e r ki
ecrft hoort de RufTchc
Amptman , het verfchil
fchillen niet verdragen k a n , k omt de zaek nei
aen de Wa iwo d a , of Bevelhcbbcr , die
een Schryver h e e f t , wd k e hem in het
Rccht-fp'reken behulpelijk is. Me n doet
dcze Inländers kor t R e c h t , en zelvetegen
de Ruifen zeer fcharp , want hunne Ma -
jefteiten hen by Re c h t en goede wil begeeren
te houdcn : waerlijk een pryzclijke
zaek.
De Stad Tomsko legt dan beooften de
Rivier Oby, drie of vier myl de Rivier
Thom op te varen.
Men kan in deze Landen niet recht
uit reizen , om de ongebaentheit der we -
gen , en veclvuldigheit der Woe f tynen :
gelijk men van Vflyga na Tobol mede niet
rccht uit kan reizen , om de quade weg ,
die noch des Zome r s , noch des Wint e r s
gebaent is : daer zijn mcde geeif Podewoden
, of Jammert , dac is beftemde
Vracht-ftcden , of Wa g e n s , of Pof t -
het Nabuuri,
'crdrinken.
I n de Stad Tomsko is het des Wi n t e r s
;cer k o u t , en des Zome r s byzonde r heet.
Hec Land dacr rondsom is zeer v e t , en
•ruchtbaer, zwart als Pek , word nooic
gemeft, z o o , dac van cen Gr a cn wc lve e r -
• • voorkomc. Da e r waft alderhande Koo-
1. Men vind daer zwa r t e Tulpen i n ' c
ild, Knuf look, Ho p , Ael-be{ren,zwarte
B-'flcn , ook An g d i c a , Calmus , en veel
Precafenek , of j Artzeny-kruiden , doch geen Ap p e l s , of
ZOO h y d e v e r - i P e e r c n , maer wel Za l a d c , ' 'Tu r k f c h eBo o -
•yders alderhande Moe s : Ce -
der-boomcn en Mafien zijn daer veel, doc h
daer vak geen Eik. De Binnen- en Vo o r -
ftad is bevolkt met omcrent zcs dui zcnd
M a n , ZOO Ru i f e n , vervoerde, en omge -
doopte Poolen , als andere vrye Inlandfche
Luiden . 't zy T a r t e r s , of Kalmakken.
Zy is in'c Vierkant, met houte Wa l -
len g e f t e r k t ; op ieder hoek ftact ccn zwa -
ren Toor en , en noch twee tuffchen beiden
; in cen v.in deze Toorens hangen
klokkcn, cn in ccn ander is hcc krygs tuighuis.
De Rivi e r de 7hom loopt d a e r b y
längs, aen de ecne zyde . Zy legt op een
hoogte, waerom te ftcrkcr is, doch heeft
geen Gr ä f t en. Buiten deze Vierkante Vc f -
cing, dat eigentlijk de S t a d i s , zijn noc h
wooningen , welke met Scorm-palen , en
eenige houtene Toor ens zijn g e f t e r k t .
echter niet zoo vaft als de Wa l en Toor ens
van de Bi nnen- f t ad > of het Kaf t cel , op
E e e e e $ wiens
, 1 ti
i ' :