I f
^'40 N O O R D
Scad Mu z ^ l , achte ik , met Ma f w en
^ r t e h u s , de zeîvige te zijn , die van ouds
genaemt wicrd Selum , (en in Flinm Selenita
Parthomm ) cn dat om deze redenen
: ten deele, om dat Selmia , na de
getuigcni liTcvan Strabo, de Hoof t - f t ad wa
yzT\ ui^yrien, gelijk men zegt, ¿U MhzmI
ook is ; en ten deele ook , om dat ik vinde
, dat het Kerkelijke gebied van die geweften
. door de Ou d - v a d e r s van het
Concilium te Nicenen , den Biflchop van
SeleHtia toevcrtroiiwt i s , hem met eenen
den naem van Catholifch loe-eigenende, en
in hare Concilien, de naefte plaets aen den
BifTchop van Jerusalem hem vergiinnende
j welke naem en gezag den BifTchop
van ^ » i ^ / n u aWaerbekleed. O f , in geval
Seleutia een ander Stad wäre , nu verwoeft,
gelijk my . om zekere redenen ,
veel eer toe f ch ynt , zoo is niet te min de
Patriarchiale Stoel , ten minften vervoert
geweefl; van Sckutut tot Aiuz^l; want de
meining van Scuhger is, als dat Selentia
toen een en het zelfde was, dat nu ter tyd
"Baided of nieuw Babjlon genaemt word .
doch willen zulks mijne aenmerkingen, in
de Geographie cn Hiftorie , niet iijden ,
voor goed te keuren. Te n ecrften, om
dat Strabo gedenkt , dat Selentia drie honenderd
ftadien , C zeven en dertig mylen
' en vyf en twintig of vyftig treden ) Plinins
zegt vry veel me e r , van Babylon gelegen
is , daer Bagded dicht by des zelfs
puin geflieht'is. Te n tweeden , om dat
ik in "Prolomiw vinde , dat SeleHtia twee
derden deel van een graed meer ten Noor -
den legt , dan Babylon , daer Bagded meer
r a 't Zuiden helt. Ten derden, om dat in
Dion , en andere g e d e n k - f c h r y v e r s , Se-
Uutia de naem draegtvan een Scad vmMefipotamu
, 't welk Bagded niet cn is , maer
in het Landfchap van Babylon , als zijnde
bencden de t'zamen-loop van de Rivieren
Tygris-tn Euphi-ates.
Den BifTchop dan van Mitz-d, is de
Patriarch van de Neftorianen. Do c h evenvvel
tegenwoordig , indien de vertellingen
van deze tyd te gelooven z i jn, z o o i s ' e r
een fcheuringe onder die Z e f t e , 't welk
omtrent t'zeftig Jaren herwaerts haer aen.
vang nam , ten tyde van Paus Jiilm de
derde. De Neftorianen in 't Noorden van
Mefopotamia , (omt r ent de Stad Caramii)
haer onderwerpende onder een ander Patriarch
, dien de Paus geftelc hadde, hebbende
eerft gehoorzaemheit bewezen aen
de Stoel van Romea; m welke gehoorzaemheit
, ZOO men z e g t , die Neftorianen omtrent
Caramit noch volharden.
Wat nu belangt debyzonderheden van deze
Neftorifche Godsdienft, zoo geloovc zy.
c n O O S T
Ten eerften : Dat 'er z,oo -¡vel tivee perdonen
in onzj Zaligmakfr z,ijn , als twee natHuren
doch beltjden evemnel, dat Chrißm
van het eerße begmz^l zjjner ontfangenijfe ,
geweefi is volkomen God en volkomen Aienßh.
Ten tweeden : Dat de H.Maget niet en
behoorde genoemt te worden S-SCTÖXI^ , dat
is, een bacr-moeder van Cod j doch du temperen
x^y nu eemger mate , belijdende haer
wel te z,ijn de Moeder van Gods Zoen , echter
evenwel en willen zy haer niet noemen de
Moeder Gods.
Ten derden : Dat Nefiorius , die in de
derde en Vierde algemeine Conctlien ver'uicz.
en wierd , en Diodorus Tarfenfis , e»
Theodoras Mopfueftenfis , welkf mede in
het vyfde Conciltum wierden veroordeelt, om
Neftory gcvoelen , Heilige Mannen waren}
om hären 't willen verwerpende het derde aU
gemein Concilium tot Ephefus¿e¿<j«í¿f», mits
alle andere Concillen na die tyd, en inz^onderheit
verfoeyende (de hamer van het Nefiorijche
Geloof) Cyrillum van Alexandria.
Ten Vierden : Dat z.y het Nachtmael onderhouden
met geheven Brood.
Ten vyfden : Dat zy op beide manieren
Communicere».
Ten zefden : Bet biechten en gebruikers
xy niet.
Ten zevenden : Noch de beveßiginge.
Ten achtften : Zy troieiven in het tweede
lid van bloed-verwantjchap.
Ten negenden : Hare Prießers, na het
afßerven van haer eerße VroHiv , hebben de
vry heit om een tweede, derde,enz. te troHwen.
Ten tienden : Zy en dragen het beeld van
krtfctßx niet aen haerkrHicen. Dus verre uit
de BeTchryvinge van Purchas.
Van Georgia fpreekt de Ridde r Üjardja
aldus :
Georgia ("k meen al het Land aldus gcheeten,
't geen onder Perfien ftaet) grenft
tegenwoordig, ten Ooften , aen Cirkafj
fien en Moskovien , ten We f t en aen Klein
Armenien-, ten Zuiden aen Groot Armenien^
en ten Noorden aen de Zwarte Z e e , en
aen dat gedeelte van ColchU , 't geen men
Imiretti n o emt ; en dit i s , na mijn gevoelen
, a] het Land , 't welk d'ouden Iberien
noemden. Georgia ftrekte zieh eertyds van
TaHYHS en Erz^rum a f , tot aen de Tanais,
en heete Albanien. He t is ingekrompen ,
gelijk men ziet. He t is een Land , daer
veel geboomte en gebergte i s , 't geen een
menigte van fchoone en lange vlaktens,
maer die niet breet zijn, befluit. He t midden
van Georgia is geüjkeren effener als 't
overige. De Vliet Kur , dien de meefte
Land-befchryvers Q w noemen, loopt'er
midden door. Hy heeft zijn oorfpronk in
't gebergte Caukaßis, anderhalve dag reizens
T A R T
zens van Acalzike , en werpt zieh in de
Kafpifche Zee.
Ik heb oudePerfiaenfcheLand-befchryvingen
gezien , Georgia in Groot Armenien
ftelien. De hedendaegfche makcn 'er
een byzondere Landfchap af, het we ikz y
Gfirgißan noemen , en in vier deelen verdeelen
; als, Imiretti-, 't Land van (jw/V/,
waer onder men begrypt het geen in 't gebied
van ^caUike gelegen is; het Koninkryk
van Kaket, 't welk zieh zeer ver in
het gebergte Caukafits uitftrekt, en eigcntlijk
het oude Iberien is 5 cn Karthuel, 't geen
Oo^-Georgia i s , en van d'oiide Land-befchryvers
Albania Afiatica gehcten wierd.
Het Koninkryk van Kaket cn Kmhuel zijn
in het Ry k van Periicn gelegen, 't Is het
geen , 't welk de Perfianen Gurgißan noemen.
De Georgiers geven zieh geen anderen
naem , als dien van Karthueli. Deze
naem is niet nieuw: me n v i n d z e , hoewi
een weinig bedurven , in de Schriften va
verfcheidene oude Schryvers , inzondei
hcic in S.EpiphaniHf, die van deze Volkeren
fprekende , hen altyd Kardiers noemt.
Men z e g t , dat de Grieken hen dien'van
Georgiers gegeven hebben; van hetwoord
Georgoi, 't geen in hun Tael een Landbouwer
betekent. Andere willen, dat deze
naem van S. Joris k omt , de grooten
Heilig van alle de Chriftenen der Gr i ekfche
Godsdienft.
Ganfeh Georgia heeft weinig Steden,
't Koninkryk van Kaket heeft 'er eertyds
verfcheidene gehad ; doch tegenwoordig
zijn ze altemael verwoeft , uitgezondert
een , insgelijks Kaket gebeten : en ik heb,
te Teßis zijnde , hooren zeggen , dat deze
Steden groot en prachtig gefticht waren
, voor zoo veel men 'er af oordeelen
kan , zoo uit het geen , 't welk niet t'eenemael
verwoefi is, als uit de puinhoopen
zelven. He t zijn de NoorderVolkercnvan
»t gebergte Caukaßt!, als Alaanen , Sua;
nen, Hu
, Hunnen,, en andere,, die , wegens
hun kracht en moed vermaerd zijn geweeft
; en , volgens het verhael van veele
luiden , zoude ook een Natie van Amazoonen,
door de welken dit klein Koninkryk
van Kaket verwoeft is geworden , hier
omtrent gelegen hebben ; want dit Land
der Amazoonen zoude 'er dicht aen, hoog
e r o p , aen de Noordzyde leggen. d 'Ou -
de en Nieuwe Landbefchryvingen komen
daer in over een. 7'iö/öK?i,«plaefthunLand
in het Aßatifch Sarmatien , 't geen tegenwoordig
Tartarye genaemt word , ten
Weften van de rolga, tufTchen dezen Vloet
en de Bergen Hippiques ; en dat is te verftaen
met het Noorder deel van't Koninkryk
Kakft. OhintHs Cmins zegt in een zel-
A R Y E. 5-41
ven zin , dat het Koninkryk van Taleflrii
dicht by den Vloet Phaßs gelegen was.
Strabo is van het zelve gevoelen , fprekende
van de krygs-tochten van Pompejus en
Cannidius. Men toonde my , zegt Chardjn,
j y den Vorft een groot Vrouwen-kleed ,
van een groove Wolle ftof, en van cen
ganfch byzonder maekzel. 't geen men zei
gedragen geweeft te zijn door een Ama -
zoon , welke, geduurende de oorlogen ,
by Kaket verllagen was. Wy zullen wel
haeft tyding van deze vermaerde krygsheldinnen
können hebben; want de Kapucynen
van Teßis zeiden my , dat 'er in de DcAmaro-
Lente twee GeeftelijkeZcndelingen na hiin "it'Iji'c^^n
Land zouden ga en, hebbende de Rcomf che b«i"ouiinks
Stoel verordcnd dat men 'er zou ftiiiiren. ^yndirüu
"k Ha d hier over cens een lange redenvoe- «^i"-
-ing met den Zoon des Vorft van Georgia. f / w Ä
H y zeide my onder andere dingen, dat 'er
boven 'Kaket . v y f dag-reizen wegs na 'c Ä o T
Noorden , een groot Volk wa s , 't geen
men byna niet en kende , het welk gefta- Mocgien?
dig oorlog Voerde tegens de Tarters , die t m S l
Kalmak bygenaemt worden ( ' t z i j n d e g e e - "«'i« ten
nen, welken wy KalmoH^ues heeten ; ) dat kS® ond«
alle de verfcheidene Volkeren, die het ge- • "
bergte Cankafus bewoonen, altyd te zamen
m oorlog zijn ; en dat men niets en vord
e r t , met vrede of verdraggen met hen
te maken , vermits het wilde Volkeren
zijn , die noch Godsdienft , noch Zeden,
noch We t t en hebben. De geenen , welke
het naeft aen Kaket leggen, komen daer
dikwils ftrooperyen aenrechten. Di t verplicht
den On d e r - k o n i nk , die d'oudftc
Zoon des Vorfts van Georgia is, zieh daer
altyd te houden om deze Barbaren t e r u g
te dryven.
Terwyl ik dezen jongen Prins onderrechte,
wegenshet geen, 'twelk d eGr i e k -
fche cn RomeinfcheGedenk-fchriften van
de Amazoonen verbalen, cn na eenigen
tyd over dit ontwerp te zamen gefproken
te hebben, was zijn gevoelen, dat het een
Volk van dwalende Scythen moeft wezen ,
als de Turkomannen en d'Ar abi e r s , welke
de Heerfchappy aen Vroinven opdroegen
, gelijk d'Achinooizen doen ; en dat
deze Koninginnen zieh door peizoonen van
hun geftacht deden dienen , die hen overal
•olgdcn. Wy bcgrepcn lichtelijk , dat ze
te pacrd moeilen ryden , a!s Mannen, en
dat ze gewapent moeilen wezen ; vermits
in 't Ooften alle de Vroiiwen te paerd r y -
den, gelijk de Mannen, en dat zelfs eeni.
gen al zoo wel ryden. cn vermits de PrinceiTen
den Ponjaerd op de zy dragen :
maer belangende de verminking aen den
Boezem . en andere byzondcrheden, welken
men van d'Amazoonen veriiaelt ; wy
Y y y i fteli
s
j ! J
M