•i
N O O R D
Inot Zi l v e r , wi e r d i g d r i e gülden en zeftien
ftuivers.
Van Cs,nfiw(y over gekomen Ko o p e r -
ertz , heefc volgens mi jne onde rvindinge
gegevcn he t h o n d e r d p o n d , in Zi lve r , een
cn een half b o t , wa e rdig twe e gülden Zeven
fluivers, en in Ko o p e r , de wa c rd c
van twincig gülden , dies die t e zamen
zoude uicgevcn twe e en twi n t i g gülden en
zeven fluivers.
I n hec J a e r zeflien honde rd negen , is
door J fMk ^Ma f f a uit hec R u f c h vercaelc,
en nict den Dr u k gcme en g ema e k t , zeker
befciiryvingc en o n t d e k k i n g e van Sii!eri<i,
en verhael der We g e n cn Rivi e r en in de
zelve Landf l r cken , zoo als volgt.
Daer wo o n d een Vo l k in Moskovi a ;
die genaemt worden Amcoi^ , of de Kinderen
van Aniconj en zijn van Boerzer
afkomft , gefproocen van een La n dma n
* Aniat genaemt. De z c n Amc,i r y k zijn.
de van L a n d , wo o n d e omt r c n t een Rivi e i
Witfogda gebeten , de welke in de Riviei
Duyna vloeid , di e h o n d e r d myl en van
daer in de Wi t t e Zee valt, by Archangel.
Dezen v o o r f z . Amca dan h a d d e ook
veel Kinde r en , en wa s van G o d t van alles
wel verrien > cn ten vollen g e z e g e n t ; d o c h
mec g r o o t e begeerlijkheit gepr ikke l c , willende
ge erne we t c n , wa t voor La n d e n be.
zaten en b ewo o n d e n de Volke r en d i e j a e r -
üjks in Mo s k o v i a q u ame n Hande i en mei
koflelijke Pe l t e ryen , en veel andere Wa .
ren j ook v r e emt van Spraek , van Kleedinge,
Go d s d i e n f t , en Ze d e n waren : zy
benoemden zieh mec de n a emv a n Samojeden
, cn veelderley andere n ame n. De z e
quamen de Rivi e r Witßgda Jaerlijks afdryven
mct h a c rKo o pma n f c h a p p e n , mangclcnde
mec de Ru f l e n in de Steden Ofoyl
cn Vßaga , op de Dttyna, da t als coen cei
t y d den ftapel was van alles, o o k van Pelteryen.
De z e Amca dan wel denkend«
d a t ' e r g r o o t e r y k d omme n te halen wa r en,
aengezien de f choone Pe l t e ryen , di e ze
Jaerlijks b r a g t e n , g r o o t e Schat bedroegen,
heefc ftilzwygens vriendfchap gema ekt
mct z cmmi g e dezer Vo l k e r e n , en ook ccni-
• Hoc «el der« ontdekkinge van Siheiii tcr eerßet aenzicn
, itiet die van ons boven op hec blid zeven honderd
vyf eo dejtig vetliaelt, ßhynt ic fttyden , zoo können echter
beide dc2c belichten eil gevillenworden oiret een gebnet,
iadieo men oudeclielt, gelijk gebeii[li)k is, du de omdek-
0 0 S T
ge van zijne Slaven en Kn e c h t e n , tot tiefl
af twa e l f toc , me t haer in hiin La n d g e -
ronden , bcvelcnde de zelve , d a t ze alle
'c L a n d da t ze doo r reisden , wel neerftelijk
befpicdcn zoiiden , en ook alle hae
zeden ningen. leven , en gebaerden
et weßeii , en vaji de zyde vanRuslsr
ofmiiTcliien« A.iica eer i bynìem, ofvootnaenidcsgellichts
SttOEsaof , en deie wec vcthilen van de omdoltkinge eenei
gefcRiedeniiTe of daed ; zoo ecliter, dar in geeiie word gezegt
, hoc hec zieh toediceg omirent Tobol. daet kiacht
uieid gebtuil<c, en in deze , boe met 2ichr?innigheit en
liefac in de mecfl wefter Landfchappen «n Sibeiicn, de Volkeren
tot ovcreaefbcnocen wietdcn : of miflcliien fpreken
Cieae beide veililcn van eene en de zelve lefchiedcnke en
died , op eciic ryd , cu in een geiwft vooigevaUen : zoo,
dit in de lieiile afgelaten zyn de kivgs-diden van Jcctnik ,
eo alleea de zachtzimnge m«i4elen /¿a Anica verliaelt.
wel volmaektelijk zouden optekenc
zoo van alles goed vevílag te doen , ais zy
weder t'huis zouden komcn : 't welk cens
gefchied z i j n d e , heefc hy ze , die 'er g e -
weeft wa r en, we l o n t h a c l t , en o o k goede
gimft toegedragc-n ; d o c h heefc haer neerftelijk
bevolen te zwy g e n , cn ook hecft
h y 't by h em gehoiiden , zonde r iemand
daer van te ve rni anenj maer heefc h e t j a e r
daer aen volgende mc c r d e rVo l k daer hc c -
nen ge zonden , ook cenige zijner Vr i e n -
den , me t Ko o pma n f c h a p van kleinder
waerden, als Dui c f che Kr ame r y e , Beilen
, cn diergelijke dingen : deze hebben
•c ook , gelijk als de andere , alles wel
doorfniiffelc en doorzien , en reifden t o t
de Ri v i e r Oiy toe , doo r veele Wo e f t y -
n c n , en verfcheide Rivieren , die daer
vccie z i j n , en maekten me t z ommi g e
mojeden aldaer groot e v r i e n d f c h a p , en vernamen
ook da t de Peltci'yc daer van kleinder
wa e rde w a s , en dac daer r y k d omme n
tc halen wa r en : o o k zagen ze da t z y g e e n
Steden b ewo o n d e n ,ma e r da t zy me c h o o -
pen ZOO by malkandercn leefden , zeer
vr e edz amig. e nwi e r d e n beftierd v a n z ommige
d e r oiidfle onde r haer : waren ook
onrein in haer eeten , en ieefden van he t
Wild da t ze vongen , gcen Koor en noc h
Br o o d kennende : z i j n d e mcefl: al goede
Schutters me t Bo o g c n , de welke z y van
taey hout maekten , en waren daer voor
gedepen ftccnen a e n , ook zommige mec
fcherpe Vi f c h - g r a t e n g e f t e r k t , daer ze
het Wi l d me d c fchooten , d a t daer , in
menigte was. O o k naeiden ze me t
V i f c h - g r a t e n , gebruikende zenuen van
kleine gedierien tot haer d r a d e n , en v o e g -
den z o o de veilen by malkanderen , daer
ze haer me d c bedektcn , des Zome r s he t
bont b u i t e n , en des winters he t bont binnen
dragende : ook dckten ze hare Hu i z e n
met El ands -huiden , en Zee-vcllen , die
b y haer niet ge a cht en waren. In 't k o r t ,
doorzagen 't a l l e s , en quamen mec r y k -
d omme n van Bo n t wede r t ' h u i s , en h e b -
ben ^ n i c a van alles doen verflaen , daer
h y na wenf cht e . Du s dreef hy me t zijne
Vr i enden Ko o pma n f c h a p op die La n d e n ,
eenige Jaren lang ; dies d a t de z e ^«/'ct)«;
hecl magt ig wierden , cn kocht en alom
veel L a n d s , z o o dac haer de Lieden verwonderden
van deze fclirikkelijke r y k -
d omme n , niet wc t e n d e waer zy van daen
quamen. Zy b o uwd e n ook Kerken in
T A R T
zommige harer Dö r p e n ; ja namaels b o uwden
ze ook eenen fchoonen Temp e l in de
Stad Ofiil. op de Rivi e r mtfigda gelegen
, daer zy in woonden ; welken T e m -
pel van de g r o n d op was van klaren Witten
Ar d u i n : z o o da t zy niet wi f t e nwa c r
z y blyven zouden me t hare Go c d e r e n .
N u me rkt en zy ook wel wy f l e l i j k , da t
haer geluk mogelijk eens den rugge bieden
zoude , gelijk gemeenlijk in zulke zaken
g e b e u r d , ziende ha e r a lomme van vreemden
zcer b c n y d , om haer r y k d omme n wil-
Ic , h o e wel zy nooit iemand eenige fpyc
aen deden , en dachten zulks mec groot e
voorzichtigheit voor te komen , om te
blyven op den t r ap daer zy in waren. Zy
haddcn eenen Vriend , de welke in g r o o t
aenzicn ten H o o f was , genaemt Boris-
Goddcnoof, die Zwager was van den Ke i -
zer Fedor Ivanoimtz,, die toen he e r f chte
; cn Borü wo r d na des Keizers d o o d in
zijn plaetze verkooren , als R u f c h Ke i -
z e r , gelijk br e eder verhaeld wo r d in de
b e f c h r y v i n g e de r Mo s k o v i f c h e oorlogen.
Zoo hebben ze dan g e d a c h t dezen Boris
alles te opcnbaren , doende liem eerft
eenige gefchcnken , gelijk z y gewooi
ren , en baden hem , da t hy haer eens
verhooren wi lde , als hebbende een zake
t'cpcnbarcn , die 't R y k veel voordeel
zoude wezen. Boris hier na fuiflerende .
heefc haer vccl meer minnelijkheit bewezcn
, als hy te vooren wel haddcn gedaen,
cn toen ze hem alles verhaeld hadden vai
deze onderzoekingen der Samojefche en Sl
ierifike Landen , ook wa t z c daer geme rkt
en gezien hadden , en ook wa t rykdommen
h e t R y k daer aen genieten zoud«
können , en hem voorts alles voor leggende
, begoll Borii te branden van begeerlijkheit
, cn wilde die onderzoeken , beminde
haer als zijn eigen Kinderei
alle We g e n , Ri v i e r e n , Boifchagien , en
Piaetzen wel op tekenen zouden , o o k de
namen van de z e l ve , op d a t z e wiften alle
goed naricht daer van te doen , als zy
:ouden wede r k ome n ; beval haer ook mi n -
ijk t e handeien , en me t de Volke r en bequaem
verhief haer > gevende haer vrye Brieven
uit des Keizers n a em, dat ze mogt en zonder
tegenfpreken hare Landen die ze bezacen
, eeuwiglijk en erffelijk gebruiken
A R Y E. 8 z 7
mige arme Ede l - I i eden, en die h y g u n f t i g
te trekken mec de geene die de Anicony
haer geven zouden : zy klccden zieh o o k
koftelijk als Ge z ant en : haer wi e rd o o k
mede gegeven eenig k r y g s - v o l k , en ook
gefchenken van kleinder wa e r d e n , om aen
den Volkeren te fchenken , daer ze zouden
befpien , om n ama e l s , zoo 't moge l i j k
maken , tn dat ze imme r s eenige van de
Lieden zouden maken in Mosko» te b r e ngen
ilzoo zijn zy uit Moskoi* gecrokken , wel
.»oorzien van kl e ede r en, g cwe e r , en geld,
ook ge f chenken , en quamen tot Witfigdn,
b y de Anicony, die ook Volk toe ma ekt e n
om me t haer ce t r ekken ; gelijk zelf veel
Kinderen en Vr i ende n
trokken.
na hären wil en believe , z on de r eenige
Schattinge daer van te geven , nu noc h
namaels: hy liet ze ook in zijn Sleede
ren , als zy by Wi n t e r - d a g in Moskau
waren , we z e n d e een groote genade by
den Moskovi t en , voornamelijk by zoo
magtigen Vo r f t als Born w a s , d i e ' t g a n c -
fche Land beflierdc.
Boris die wel beda cht hebbende , heeft
den Keizer alles o n t d e k t , die 't zeer lief
was, en Boris daer door noch meer eerde;
cn ga f h em daer in te doen 't geene hem
belicvcn zoude. Boris hier op niet flaptnd
e , hcefc eenige H o p - l u i d e n , en zom'
daer toe g e b r u i k t , bevelencie haer
k ome n ; en men beval h a e r , d a t z e
om te gaen, een bequame plaets te
daer eenige Stcrkten of Kaftelen te
, ZOO "t eenigzins mogelijk wä r e : en
haer me d e
Daer gekomen z i jnde ,
hebben ze gen
daen na haer wa s bevol en,
hebben d e n
Volke aldaer groot e vriendfchap b ewe z e n ,
onderzoekende neerftelijk wie by haer de
gezienfle waren , cn hebben die Ee r e aengedaen,
en f chonkcn haer veel dingen van
kleinder wa e r d e n , die by haer zeer r y k e -
lijk en koftelijk fcheenen ce we z en; ja ve r -
blyden haer me t grooc juichen en roepen ,
vallende te voet voor de geene d i e ' t haer
ga?en , ziende de zelve zoo koftelijk gckleed
zijnde , 't zelve o n g ewe n t tc zien ,
en mecndcn fchier dat hec Co d e n wa r e n :
maer alzoo de Moskovi t en doo r Ta e l -ma n -
nen Ipraken , 't welk Samojeden waren ,
die eenige Taren hadden gewoonc by de
Moskovifche Boeren op Dö r p e n , en ai-
200 de Spraek geleert hadden , gaven zy
haer ce kennen van hären Ke i z e r , z eggende
, de zelve byna eenen Ae rdf chen G o d
te zijn 5 veel dingen aenroerende, die d e .
irme Me n f c h e n bewogen ce wenf chen,
zuiks te mögen zien : zy ook niet bewenf
chende , namen "c t e r f tond aen j
ja zeiden noch daer by , da t ze eenige
Moskovit ers by haer zoo lange in pancfchap
wilden laten , en ook om de Spr ake
te leeren, zoo dat ze veel Lieden me t d u s -
danigen wy s op de z y d e van de Ri v i e r
Ohy aen haer z y d e kiegen ; die haer d e n
Moskovi f chen Keizer onde rwi e rpen , en
lieten haer ook t e r f l o n d v a n de Mo s k o v i -
ten f cha t t en , beloovende Jaerlijks den
• M m m m m % Mo s -
Ï
i - •
l : .
, Í ^ A