i
I:
i
518 N O O R D
der Pr inc en van die Na t i e met k r y g sma g t
derwaerts g e zonden , om dac La n d f c h a p
mede onder zi jne He e r f chappy e te brengen.
' t G e v o l g leere den t y d .
Ctxmron den eerflen Mei j
1690.
Delix Valle z e g c , in zi jn Re i s -be f cUr y -
ving , dat de Gc o r g i a n c n , die e c r t yds alle
Chr i f t encn zi jn g ewc e f t , nu , v o o r een
groot gedecice , hec Ma h ome t a e n s d o m
hebt en acngenomen : dat z y boos en g o d -
loos zi jn , we l iuf t ig > over fpec l ig , en tot
de vui l f t e zonden zecr genegen } z o o dat
h y bare zonden t o e f c h r y f c , het g ewe l d
dat z y gelcden liebbcn , om het Ge l o o f te
doen ver zaken , en de v e rwoe f t ing e van
hun Landen , en ve rhui z inge , of v e r voe -
ringe hiinner pe r zooncn.
D e opgemel te S chr y v e r verliaeld omftandelijk,
veel van de Vo r f l cn in Georgux
hären t o c lhnc , hoe zy vcrdeel t zi jn , ii
veele He e r f c h a p p y c n , de z ommi g e onder
den T ü r k , andere onderdenPer f iacnf taen,
andere aen beide Schat t ing g e v e n d e , er
andere op z i eh zel f s zi jn. Hy fpreekt van
CQnan Biifcinciuk, d a t i s , g ede kc ho o f t gez
e g c , genaemt ; wiens Landf chap Imereti
oi Emeretii \ en wiens L a n d een gedeelte
van Iberia of Colchis ui t maekte.
H y verhaeh wy d e r s , hoe Teimonras Chan,
Georgiers Chr i f t en- v o r f t , z i eh in de befcherming
der T ü r k e n b e g a f , alzoo Schach
^ b a s , Ko n i n k van Pe r f i e n , zi jn Gema l i
ten W y v e begec rde ; wa e rom hy hem den
oorlogaen dede , zi jne Landen verwoef tc:
en Inwo onde r s w e g voe rde , ja Kinderen
dede lubben ; 'c geene alles in z i jne t y d ,
t e we t en , het twint i g f t e Jaer van d e z e a f -
getredene Ee i iw is gewc e f t , was gebcurd.
E n fpreekt wy d e r s van de gelegentheit der
Georgiers , z o o in 't volgendo is te zien.
O p Z o n d a g , den twi n t i g f t e v a nHe r f l t -
maend , wa s een ui t de voornaemf te der
Georgiers, onze v r i end , Mehrab genaemt ,
b y ons in de K e r k der Bar revoet f che Ka r -
mel i ten. D c z e Ede lman had zijn J eug d
over gebragt in de di enf tvan Simeon, V o r f t
der Ge o r g i e r s , die te KonßMtinopolen in
de gevankeni s ftierf, daer de tegenfpoedcn
van zi jn Me c f t e r hem nict konden bewe -
gen zi jn He e r te ver laten. H y , z e d e r t t o t
ccn hooger o u d e r d om g e k ome n , behielt
a k y d de zel fde get roinvhei t , en ont rok
z i eh nooi t ui t de dienl t cn gehoor zaembei c
van de V o r f t Luarx^ah, erfgenaem en Kinds
Kind van dc ze Simeon , die in Perfien g e -
vangcn wierd g ehoudcn. Al l e de ftaten
van dc z e V o r f t waren toen onder de ma g t
des Konink s van Perfien , die in di t V o r -
ilendom een Ne e f van d c z e V o r f t LitariuAl;
en O O S T
had ge f t ek , niet om het z e l fde als Op p e f -
vorit te bezi t ten , maer in ftaet van Chivt,
en St edehoudc r j die hem onde rworpe n
w a s , gel i jk alle de andere ChMs van Pe r -
fien., De z e N e e f was e e nMa h ome t a c n , en
de Zo on van een V a d e r , die 't Ch n f t e l i j k
Ge l o o f , in 't welk hy opg c v o ed wa s , ve r -
lier, om de dwal ingen van Mahomet t ' omhelzen
: iiivoegen dat de L a n d v o o g d y van
die ftaet toen in de handen der IVkhome -
t a n e nwa s , hoewel de z e Ede lman Mehrab
altyd me t een o n b e zwe k e g emo c d de C h r i f -
teiijkeGodsdienft aenkleefde. H y was e chter
we l gezien by de Ko n i nk van Perf ien ,
die hem in zijn He e r f cha p p y b e h i e l t , en
00k met g ebi ed in het L e g e r , over de
Chriftelijke k r y g s o rdcning der gewef ten
van Teßiz. en Gort, 't we lk zi jn g eboor t e -
land was . Ik o n d e r v r a e g d e h emn a e uwk e u -
riglijk na de zaken der Ge o r g i e r s j daer op
h y my al 't geen openbaerde , dat hy 'er
af wi f t . Ik kreeg 00k van hem be r i cht v a n
de Zoonen v a n d e z e a n d e r e V o r f t d e rGe o r -
giers , TeimoHras g e n a emt , welker ftaten
geheellijk door de Ko n i n k van Perf ien ve r -
deigt wierden , die hem dwo n g zi jn toe -
vlucht tot de Ti i r k en te nemen , de we l -
ken hem ont f ingen , en zeder t een klei n
ftuk L a n d s , tot zijn onde rhouding , aea
hem g a v en. Ma e r zi jn Mo e d e r , mec
zijn Ki n d e r e n , na Perf ien g e t r o k k en, om
van vrede cn v e rdr ag te handelen , wi e rd ,
tegen het recht der V o l k e n , van den P e r -
fiaen gevangen gehouden , zonde r dat z y
weder na huis mö g t keeren. T o e n
ik in mi jn vragen naeuwkeur igl i jk v o o r t -
v o e r , bevef t igde dc z e Ede lman my een
zack, daer af ik te vooren hadhoor en fpreken
, en die wae r acht ig w a s , namelijk ,
datmen d e Z o o n c n y iZiTe imour a s ,dk mec
de Mo c d e r van hem vaf t gehouden wi e rden,
en in de Stad van Scirax,, in Perfien wa -
ren , door een ui t g edruk t bcvel des K o -
ninks g e iub t had , die , zonder g r o o t e r
wreedheit aen hcn te toonen , ( d e w y l hy
hen niet het leven wi lde benemen )' z i e h
vernocgde met hen van di rde e l des l ichaems
te b e r o o v en, 't welk namacls in de p e r z o -
van hun Nakome l ing en , c eni gqi i a e d
bedenken in hem veroor zaken k o n. E e n
daed, die onde r ons wr e ed en onmenf chc -
lijk g e a cht z o u worden j maer d i e , ui t inichten
van ftaet, by de z e Vo l k e n toc -
gelacen wo r d . Hy verhaelde o o k aen my ,
dat de z e Kinde r en , d o o r hun woorden ,
hun g e voe l van dir ongeluk haddcn be tui g t .
Zijn wy dan , zeiden z y , aen 't mi s d r y f
f c h u l d i g , 't we lk onz c Va d e r 'mi f l chi e n
tegen de Ko n i nk van Perfien bedreven
' c e f t : maer hun veront f chuldigingen en
gebcdcn k o adcn hen niet van die g e w e k
bc-
T A R T
bcfchut ten. De Mo e d e r van Teimom-as,'
die , beneffens ve e l ande r en, te Sctraz. gevangen
wi e rd g ehouden , en die men Keteaan
Pe^«/««/noemde, dat i s , de Koningin
Keteuan, om dat de Ge o r g i e r s hun
Vo r f t e n met de naem van Koningen e e r en,
•wift noch n i e t , toen de z e Ede lman de z e
dingen aen my vcr telde , dac haer Z o o n s
Zoonen g e iubt wa r en, om dat me n , f choon
z y in een zel fde Stad waren , niet aen hcn
toe liet by malkander te k ome n ; en bov e n
al hield men dc z e twe e jonge Vo r f t en uit
het g e z e l f c h a p , en ui t de t e g enwo o rdi g -
heit van hun Gr o o t -mo c d e r , ui t vrees van
dat dc z e door lucht ige Vo r f t in , die me t
een onverwinncl i jkc ftantvaftigheit openbare
bclijdenis van de Chr i f t e l i j k eGodsdi enf t
dede , hen de l iefde van 't G e l o o f hunner
Voor-vaders z o u poogen te behouden :
daci- d e Ko n i n k p o o g d e hen van af te breng
e n , d ewy l hy hen in Ma h ome t s Go d s -
dienft dede opvoeden. De z e He e r zeide
•wyders t ot m y , dat de Ko n i nk van Pei
fien onlangs twe e Zuf t e r s van Chr i f t e l i jke
Vo r f t e n ui t g ehuuwt had , de een van Teimourtti,
en de ander van Luar^uib, na dat
h y hen lange t y d in zi jn Haram had be -
w a e r t , van de welken hy d'een bef teed
had aen ¿s. Chan Giihnge, diens L a n d
niet ver re van Georgia af gelegen i s , en
d'ander aen zeker Sultan , die zi jn gebied
ook daer omt r ent had , beide Ma h ome t a -
nen van a f k omf t . De Chan van Ghienge
was v an een oud en zeer E d e l ge f lacht onder
de Chis^ilbajß; en Snltan van een geflacht,
dat zeder t k ö r t e t y d d o o r des K o -
ninks gunf t verhcvenen groot g ema ekt wa s .
H y zeide o o k , dat de Konink van Perf ien
b e v o l e n h a d , dat alle de L a n d e n , die certyds
aen Timonras behoorden , onder dez
A R Y E.
heit wa e rnemend e , daer hun w o o n i n g g c -
-eft haddcn. Ma e r de Per f iaen, die begeer
ig wa s om v r e edz a em be z i t t er daer af te
z i j n , en het z e l fde bewo ont tc ma k e n , om
dat het L a n d zeer vruchcbae r i s , en da t
van Perfien ver re o v e r t r e f t , we l we t ende
dat de Mahome cancn zulks niet konden
doen, cn dat de Ge o r g i e r s z i eh niet g a e r -
ne onder de gehoor zaemhei t der v r e emde -
lingen van een ander L a n d b e g e v e n , en
niet lang onder hun He e r f cha p py können
blijven , v o n d de z e midde l : van twe e
Vorftinnen aen hen te geven , die l i cht e -
l i jk van 't V o l k aengenomen zouden w o r -
den , d ewy l zy van 't Koninkl i jk H u i s ,
en van 't Bl o e d der Ge o r g i f c h e Vo r f t e n
waren , die h y echter aen g eboor e Ma l i o -
metanen had g e h u u w t , op d a t , z o o z y
heimclijk het G e l o o f van hun V o o r - o u d c r s
behielden, hun Kinde r en ten minf ten Ma -
hometanen z ouden zi jn , en op dat in de -
zer v o e g en deze ftaten allenks onder de
magt van Vo r f t e n zouden geraken , die ,
onder de He e r f c h a p p y der Koningen van
Perfien , openbare bclijdenis van Ma h o -
mets W e t zouden doen : d ewy l te ve r -
mocdcn wa s dat de z e twe e Vo r f t innen ,
Kinderen by hun Ma n n e n k r y g e n d e , me e r
tot de z e l f d e n , f choon Mahome t anen z i jnd
e beide gedeeld zouden wo r d e n ; en dat
de Ge o r g i e r s , die in zi jn Land wo o n d e n ,
weer derwaer ts zouden mö g en k e e r en, het
zelven bewoonen , en daer onder de g e -
hoorzaemheit van dc z e twe e Ma h ome t a e n -
fche Vo r f t e n leven. De Landen van Te
monras , en voornamel i jk her Landf cha p
Lachet , daer af Gnen de Ho o f t - f t a d was ,
waren gehec l v e rwo e f t , en de Inwo ond e r s
( behalven een klein getal van Edel ingen ,
die Teimonras volgden , in de ftaten dei
drie andere Vo r f t en van Georgia , de welken
, zckerder dan de andere z i jnd e , z i e h
altyd op hun hoede hi e ldcn) wierden door
des Koninks g ewe ld g edwong en z i eh in
Perfien te ver t rekken , daer zy in zi j n
Landf ehappen, en onder zi jn On d e r z a t e n ,
verfpreid wierden. En zeder t die t y d ha d
dit L a n d z o r d e r V o r f t cn He e r g ewe e f t ,
Ichoon eenige Ge o r g i e r s h u n g c b u u r e n , cn
cenige L c z g i f c h e T a r t e r s , de z e gelcgent -
e , genegen zouden we z e n , dan t ot de
Kinderen van hun ong e l u k k i g e Br o ede r s ,
fchoon die Cl i r i f tenen waren. D i t wi e r d
be v e f t i g t , d o o r ' t g e c n , 't welk men toe n
alrcde in de ftaten van Lttarx^ab z a g , daer
de I nwo o n d e r s , de l iefde van hun we t t i -
ge V o r f t , die gevangen w a s , v e r g e t ende ,
zieh v r e e d z ame l i j k , i choon z y in een g r o o t
getal van we l g eoe iFendeChr i f t enenbe f tonden
, door een ni euw V o r f t , een Ma h o -
me t a e n , en noch j ong z i j n d e , lieten beftieren,
alleenlijk ui t de z e i n z i c h t , dat hy
van 't ge f lacht van hun natuur l i jke V o r -
ften , en Ne e f van Lmrz,ab w a s , f cho o n
h y z i eh als een Chan, onder de Kr o o n van
Perfien ftaende , aenftelde , en nict als een
Op p e r v o r f t droeg. D e z e Ko n i nk toonde
zieh fchrander in zijn voornemens ui t te
voeren , en om een gedeelre van Georgia
onder zi jn He e r f c h a p p y te brengen. Ma e r
wat di t Land f cha p aengaet, my heug t g e -
, lezen te hebben , dat het in andere gelegentheden
, en b e z o n d e r l i j k o n d e r d eHe e r -
fchnppy van Ternnrlenk. , di e w y Tamerlaen
noemen , veel zwa e rde r o n g ema k k e n
en over rompel ingen van de wo e f t e V o l k e n
heef t geledert ; d o c h d a t , als de wo e d e
v o o r b y was , de z e Vo l k en z i eh a l t yd we -
der te zamen hebben v e r v o e g t , en z i cha e n
' t Chr i f t e l i j k G e l o o f g e h o u ä e n , 't w e l k ,
fchoon o n v o lma e k t , en van o v e r g e l o o v i g -
heit befmet , a l t yd in hun harten is g ebl e -