- I I Í m
^OO N O O R D
en o n d e r anderen di e van de v o c h t i g h e i t
van 'c g e z o u t e Vl e e f c h wel te b ewa r c n .
Mcn bctaelr ve e r t ig ftiüvers da cgs v o o r
icder ma n , dien men g e b r u i k t cot h e t
Z o u t te laden , z o n d e r ande r o n d e r z o e k
van h e t geen hy 'er a f n e cmt . Du i z c n d
fchreden van den Oc v e r is een wo o n i n g
van Ta r t e r s . 'k G i n g 'er me t cenigen van
raijn V o l k , om v o o r r a e d op te doen , en
^ /•.!. . 1 ' - ^
zag op d e z c g a n f c h e p h e t s ma c .
twaelf Hu i z c n , me t een kleine Moskee ;
maer r o n d s om ftond een g r o o r e me n i g t e
van r o n d e en v i e r k a n t i g e T o n t e n , overal
wel g c f l o t e n , mi csgade rs van o v e r d c k t e
cn gc f lot en e Wa g e n s , we l k e voo r Hi i i z e n
dienen. De fraeiften van d e z c Xe n t e n zijn
r ede l i jk nec. Zy zijn g ema e k t van r o n d e
ftokken , l e g g e n d e ki iiiswys ove r ma l k a n -
d e r , van b u i t e n bedck t me t g r o f Ze i l d o e k ,
wel ftijf gerckc en gefpannen , en hcbbc-n
een D c u r van he t zelve mackzel , micsgaders
een kl e ine opcning daer de da g d o o r
i n k o m t , en de r o o k , d o o r iiit t r ekc . Dc -
z e De i i r wo r d gcfloten me t een Ze i ldoek.
'c Bi n n e n f t is me t T a p y r e n b e h ä n g e n , en
d e Vl o e r is ' e r o o k me d e b e d e k t . l e d e r
Hi i i s g e z i n iiceft z o o d a n i g e e n T e n t , mi e s -
gadcrs n o c h twe e anderen j d e e e n e o v e r -
rrokken me t een g r o v e Wo l l e d o e k , we l -
k e voo r h e t Ve e en de P a e r d e n d i e n t i en
d e a n d e r e gelijk de e e r f t e , ma c r op ver na
ZOO ne t n i e c , en veel g r o o f e r . D e z e h e e f t
in 't mi d d e n een r o n d e k u i l , van v y f voe -
ten di ep , en twe e w y t , in de we lke me n
a! de S p y s d o c t k o o k e n . De Slaven h o u -
den hui s in d e z e T e n t i en roen b e r g t "er
d e n o o dwc n d i g h e d e n en de v o o r r a e d van
het g e z i n . De T a r t e r s b e g r a v e n hun G r a -
nen en V o e d c r , gelijk alle d 'Oo f t e r f c h e
B o c r c n d o e n , i n d i e p e k u i l e n , d k z y ^ m .
¿er n o cmc n , dar i s , Pakhi i i z en , we lken •
z y ZOO gelijk b e d e k k e n , d a t niet te zien
IS d a t me n d ' a e r d e v e r r o e r d h e e f t , zuJks
dat n i ema n d ze kan kern len als de gecnen
die ze gemaekc h e b b e n. De T a r t e r s g r a -
v a i d e z e kuilen in h u n T e m e n , of i n ' t e i
V d d , en ma k e n , gelijk ik z o o cven h e b
g e z e g t , d ' o p p e r v l a k t e d e r zelver z o o gelijk
me t de r o n d s om l e g g e n d e g r o n d , da r
men de p l a e t z e n , daer me n d ' a e r d e u i t g e -
graven h e e f t , op g e e n d e r j e y wy s kan beme
r k e n . Al s zy van woonpl a e t s willen
veranderen , doen zy h e t me t ' e r h a e f t , en
z o n d e r veel mo e i t e , z i j n d e h u n T e n t e n in
minder als een h a l f iiur o p g e n ome n en g e -
pakr. H u n g ewo o n l i j k e Vo e r - b e e f l en zijn
Ol f e n en Pa c r d e n , welken zy in me n i g t e
houden. De Co d s d i e n f t van d i t V o l k is ;
d e Ma h ome t a e n f c h e , ma e r g ewe l d i g v e r - j
me n g t me r b y g e l o o v i g h e d e n en belachelijk< '
gevoeiens omr r e n t de tove r - en ws e r z e g g e r y
c n D O S T
Den twe e d e n van He r f f l -ma e n d , v o o r
den d a g . v e r h e f t e z i e h een z o o l l e rke t e -
gen-wind , d a t wy g e n o o t z a e k t wa r en om
weder na te k e e r e n i ye rmi t s depl a e t s ,
daer wy lagen , niet zeer veilig is. Wy
dcden de z c we d e r t o g t in tien u u r e n .
Den z e v e n d e n , des mi d d e r n a c h t s , flaken
wy we d e r in Z e e , me t een redelijk
gocd we e r ; d o c h he t d u u r d e niet l a n g .
Des Mo r g e n s o n t l l o n d 'er cen a fgryz e l i jke
Horm , d i e ons in de Vrees t r a g t van te
vergacn. 't Ge e n my de meefie angil v e r -
Dorzackte, w a s , d a t ons Schip ui t f t e e -
kend zwa e r geladen wa s . De ICoopmanfcliappen
v e r v n l d c n h e t n i e t a l l e c n l i j k , ma c r
lagen ook n o c h twa e l f voeten h o o g op de n
Overloop, 't O n w e e r d u u r d e , G o d d a n k ,
met l a n g ; en 't geen ons b e h i e l d , i s , d a r
d e wi n d a l t y d g u n f t i g wa s .
D e L a d i n g van ons Sc h i p be f tond in
Z o u t , m Vi f c h , in Kaviaer , in Ol i c ,
in l i e f c h u i t , in W o l , in Yz e r , •in T i n ,
Kooper en Ae r d e Va t -we r k , in alderhande
Pa e rde - rui t ingcn en Wa p e n e n , in
gerectfchap van L a n d b o u w e r y , in La k e n s
en Do e k van a l d e r h a n d e v e rwe n , in g e -
ma e k t e Kl e d e r e n v o o r Ma n n e n en Vr o l l -
en , in De k e n s , in T a p y t e n , in L e e r ,
La e r z en en S c h o e n e n j om k o r t t c g a e n ,
alles, h e t geen n o o d z a k e l i j k f t v o o r de
Menfchen is. Me n h a d 'er o o k Xr ame r y ,
S p e c e r y e n , Dr o o g e r y e n , a lde rhande Za l -
ven ; in een wo o r d , d i t Sc h i p w a s , om
ZOO te z e g g e n , een kleine S t a d : mc n v o n d
•er van alles. Wy waren 'er me c ons h o n -
d e r a pe r zoonen o p .
Den a cht f t cn , des Mo r g e n s , o n t d e k -
n w y de Ku f t c n , we l k e acn hec Kana c l
-n he t Meotifcke Me i r gelegen zijn. He c
zijn h o o g e La n d e n . Wy wa r en 'er d e r r i g
Italiaeniche myl cn van da en. De s A v o n d s
jnden wy ons d i c h t by de Ka e p Cnodos^
..mt PtolomaWi Gorocondama memx.. Zy
ftrckt z i e h zeer di ep in Ze e . De L a n -
den zijn heel h o o g , en wo r d e n van zeer
ver gezien. Va n C a f a t o t aen de z e Ka e p ,
hiclden w y de r u ime Z e e ; en van daer t o t
Mengreli<i, voeren wy alcyd d i c h t by
her La n d hcen.
Men heef t i ionde rd twi n t i g I t a l i a enf che
mylen van Caffa t o t aen h e t Kana e l va n
hec Mcoufche Me i r . 't La n d tu líe hen beiden
ftaet o n d e r de Ti i r k e n , cn wo r d bewo
o n t doo r de T a r t e r s , ma e r op we i n i g
plaetzen ; wa n t b y n a de z e g a n f c h e Ku f i i's
woeft. V a n hec Kana e l d e s MeoUfchcn
\ Me i r s , t o t in Mengrelia , h e e f t me n zes
I h o n d e r d I t a l i a e n f c h e my l c n , Ku f t . 't Zi j n
I alremael f c h o o n c Bergen , bedck t me t g e -
boomte , cn b ewo o n t d o o r de Ci rka f l i e r s .
D e T ü r k e n h e t c n d e z e Vo l k e r e n Cherkes.
d ' O u -
T A R T
d ' O u d e n noemcn ze gemecnlijk Zageers,
en o o k Bc r g -wo o n d e r s . Pomßomts AJeLi
n o cmt z c Sarciers. Zy zijn n o c h On d c r z a -
tcn , noch Cy n s b a r e n van de / ' i .ör r . H u n
Klimaet is I d i j k , k o u c , cn v o c h t i g . Da e r
grocit geen Ko o r n , n o c h o o k icts r a e r s ;
wcshalvcn de T ü r k e n de z e g r o o t e La n d e n
iaten acn de L u i d e n , d i e ' e r ^cboor en wo r -
den , z i j n d e de moe i t e niet wa e r t om ze te
bcmagtigcn of te bezitccn. De Schcpcn
van Konfl^nmopoten , en van Cafa, welke
na Mengreha gaen , we rpen hcc An k e r in
hec v o o r b y varen op ve r i che idene plaetzen
van de z e Ku i l e n , en blijvcn op iedcr cen
d a g o f twe c . Mc n handc ld mec de Cherkes
r i e t de wa p c n cn in de h a n d . Al s eenigcn
van hcn in 't Sc h i p willen k ome n , gccfc
inen hcn Gy z c l a e r s ; cn zy g c v e n ' e r van
gclijken , wanne e r cenigc Lu i d e n van he t
Schip aen L a n d wiilen g a e n , 'c geen zeldcn
gebeurd , v c rmi t s z e zeer t r o uwl o o s z i jn.
Z y geven dr i e Gy z e l a e r s t egen een. Me n
brcngc h e n van alle de zclvc dingen , we l -
ken me n na Mengrelia v o c r d , z i j n d e hun
L a n d n o c h e l endige r als d a t v a n Mengreha.
Wen n e emt van h c n in wiflcling p e r z o o -
nen van a lde rhande gcflacht cn o u d e r d om,
H o o n i g , W a s , L e e r , Chacal-veUen, ('t is
een Di e r als een V o s , ma e r veel g r o o t c r )
Zerdava ( c e n v e l a l s d a t v a n c e n Ma e r t e r ) en
Vellen van ande r e Di e r e n , we lke in de g e -
borgte van Cirkaffi<i zijn. I n ' t k o r t , alles het
geen mc n by d e z e Volke r en v i n d . D e m a n -
gelinggefchied a ldus . D e B a r k v a n ' c Schi p
vaert d i c h t aen den Oe v e r . De ge enen ,
d i e ' e r in z i j n , zijn wcl g ewa p e n d . Zy
latcn ter plaecze , daer de Ba r k l e g t , niet
meer als cen gelijk gctal van Cherkes k o -
m e n ; en ZOO z y een g r o o t c r zien n a d e r e n ,
fteken zy we d e r in Ze e . Als zy ma lkandc r
van n a b y hcbben g c f p r o o k cn , toonen zy
d e Wa r e n di e zy te ve rmangc l cn hcbben ;
en we g e n s de ma n g c l i n g overeen gekomc n
z i j n d e , wo r d e n ze van we d e r z y d c gclevcrd.
On d e r t u f f c h e n mo c t me n a l t y d \ v c l
o p z i jn h o e d e wc z en , wanc deze Cherkes
z i jn de t r o uwi o o s h e i t zelf. 't Is hcn o n -
mogelijk cen gclcgentheic te zien van een
d i e f . f t a l acn te r c c h t e n , z o n d e r z i c h ' e r af
te di enen.
D e z c Vo l k e r e n z i j n t ' e e n cma c h v i l d . Zy
zijn c e r t y d s Ch r i f t c n e n gewc c l l : ; d o c h tegcnwoordig
hcbben ze g a n f c h geen C o d s -
dienft , zelfs niet de n a t u u r l . j k e : wanr
ik wil niet rckenen eenige byge loovige ge - !
b n i i k c n , di e zy hebbcn , welke van de
C h r i f t e n e n , cn van d cMa h omc c a n e n , h u n
gcbuurcn , f c h y n c n te k ome n . Zy wo o -
nen in h o u t e H u t t e n , en gaen b y n a naekc.
Iedcr is g c zwo o r c n v y a n d van de geenen
daer r o n d s om. d ' I i n v o o n d e r s ma k e n ma l -
A R Y E. S e i
! k a n d e r S l i v e n , cn v c t k o o p e nma l k a n d e r a c n
de Ti i r k c n cn de Ta r t e r s . De Vr o uwc n
bouwcn h e t L a n d . De Clerk.es, en liun
g e b u u r e n , leven van een D c c g , g cma c k t
van een zeer klein Gr a c n , als GccTft. De
geenen , di e längs d e z e Ku f t e n g c h a n d c l d
hebbcn, verteilen d u i z e n d b a r b a e r f c h c g c -
wo o n t e n van deze Vo l k e r e n . Mc n mo c t
echter nict al t e veel g e l o o f i l a e n a c n ' t g e e n
men van h e n , en van hcc binnenf t van h u n
L a n d , v e r h a c l d ; wa n t ni emand k o m t ' e r :
en al wa t me n 'er af w e c t , is d o o r he t mi d -
dcl d e r Slavcn , d i e men van daer v o e r t ,
welke Wi l d e n zijn , w a e r a f alles, 'c geen
mcn hoor en kan , zeer o n z e k c r is. D i t
heeft m y we d c r h o u d c n van me c r plaetzen
acn cc u k e n c n , als ik in mi j n Kacrr van de
Z w a r t e Ze e g c d a e n h e b ; h e b b e n d e d e p l a e t s
der Ci rka f l i e rs en Ab k a f l e n l i c v c r ledig wi l -
len l a t e n , als de zelve vcrvullcn op he t z e g -
gen van z u l k e d omme L u i d e n , di e g e -
mecnlijk he t No o r d e n niet van h c t Z u i d e n
wecen t ' o n d e r f c h c i d c n .
d'AbkafTcn gr enz en acn de Cherkes. Zy
beflaen h o n d e r d Italiacnfche my l c n van de
Ze e - k u f t c n tulTchcn Mengrelia en Cirkaißu
Z y zijn niet t ' e enema c l z o o wi ld aji de
Cherkes; ma e r zy h e b b c n den zelven aere
tot de Di e f . f t a l cn de R o o f . Mc n h a n d c l d
mec hen op z u l k e v o o r z o r g e n , als ik g e -
zegt heb. Zy hebbcn alle dingen van d o e n ,
gelijk h u n g c b u u r c n . cn gevcn ni c t ande r s
in ma n g c l i n g , als Mc n i c h e n , D a f r e n , T y -
gers-vcllcn , Vlas , Wa s , cn Ho o n i n g .
Diis vc r re Chardyn.
W a t by Ar n a n n s van de Zwa r t e Ze e ,
cn van de S t a d Aieluena, he t P.tliti Meoiist
word ge z egt , u i t he t volgende kan w o r -
den ge z i cn.
Alhoewcl d e z c gchcele Zwa r c e Z e e , va n
veel zoc t e r wa t e r is , als d e Bu i t e n - z e e ,
ter oor z a ek d a t veele v e r f c h e g r o o t e Vl i c -
ten daer in uic ftorten , wa e r van blijk i s ,
ZOO men b cwy z c n n o o d i g h e e f t , van al
zulke z akcn , we l k e a e n ' d e zinncn kl-ier
voor k ome n , d a c d i e g e e n e , we l k e aen de
Ocvers wo o n e n , haer Vc e daer te d r i n k c n
mcnnen , cn b c k omt hcn die wa t e r , z o o
men zcgt , z c e rwc J .
Z y wo r d ve rme e rdc rd d o o r di e mi l d e
en g r o o t e Mo e d e r h e t Meotifcke Peel, als
mcdc d o o r hec Ka pifike Aietr, 't ge e n
Hjrcamm, volgens ge tuigcni s van Curtius^
w o r d g e n a e m r , ook ácZcGSachau, en by
de T a r t e r s d e Zcc Chuv.'.h»sko, o fChehkoLw,
want he t wa t e r uit h e t Ka f p i f c h e Me i r ,
door o n d c r a e r d f c h e kolken , da e r in z o o
men wi l , g c g u t f t wo r d .
Hec d e r d c á r m e m e fteld hy , 't we l k
voor d e z e he t cwc edc wi c r d g e n a emt , daer
d e o u d e S t a d Mclitena, de v o o r n a emf t ewa s ;
8 S 8 zy
y Ii
Ii m