T A R T A
door fteene grond IiEcn , als wanneer o n -
d e r , het zcer z o u t cWa t c r , overtollig ui t -
fpringc.
Als men van Fergaturia recht uic zoiide
reizen , na hec ylltwjche R y k , of deplaets
daer hec voorhecn is gewe e f t , mo e t men
' al meeft doo r woe f t plat La n d , daer we i -
nig gcboomco wa f t , ma e r Gr a s en He i -
d e , of He e f t c r s , en kreupel g e b o omte.
De meeftc plaeczen in Sibérien zijn
open , en als Dö r p e n , wa e r in overgebragte
Ru f f e n en ande re wo o n t n , 'c zy
van O u d e r s , aldaer in ongenade ge zonden
, gefpi-ooten , of wel zelve gekomen ;
benefFens g e d o o p t e I n l ä n d e r s , die tegen
d e Kirgifen en a n d e r e n , bewaekc moe t e n
wo r d e n .
Velgens jonge berichten aen my gedaen,
heefc men z ommi g c d e rYz e r e My n e n van
VergatHriA zoo r y k , en hec Yz e r z o o goe d
bcvonden , en zoo weck , da t "er fchoone
Stiikken en Mo r t i e r e n van te giecen zijn ,
genoegzaem me t Me ta el in d e u g t gclijk ,
want h e t de proe f daer tegen uic heefc geftaen
> en toc v e rwo n d e r i n g toe heefc men
bevonden , de zelve z o o l i c h t , en niet
zwacrder te zijn aïs Mecael » en zieh alzoo
mede laec vylen j we z ende het verfchil in
d e p r y s , wa e r voor he t bearbeid wo r d zoo
grooc , dac ecn Metac-l Scuk van vier hond
e r d p o n d , da t in Moskpt* v y f h o n d e r d
gülden komc te kosten voo r arbeids-loon ,
hec Yz e r e van 'c zelve g e w i c h t , niet mecr
aldaer k omt ve ronkof t , als achcien gul -
d e n : wa e r uic te beiluicen i s , wac r y k e
Mynen da t dit zijn : men wi l dac d i t Yzer
ge fmoken z i j n d e , z i eh zoude laten
fmeden z o n d e r v u u r , 't geen echter by
m y voo r volkomcn waerheic niet wo r d
R Y» E. y y ,
het mc t Sieden gevoe r t , en a l zoo mec
kleine koften op u4rchatigel, te wa t e r gebragt
wo r d e n .
I n een p r o e f van Magneec-fbcen , of Yzer
ercs, dac my van Fergmuria t o c g e z o n -
dcn i s , 't we)k valt cwaelf my l van de
Scad, .heb ik bevonden uit hec h o n d e r d
pond , v y f en veertig pond Yz e r te k ö -
rnen , en van he t zelve honde rd p o n d ,
noch cwee looc Zi l v e r , waerdig dr i e gülden
, ZOO als doo r een twe evoudige proe f
hebbe bc fpeur t . H o u c c n Wa t e r is daer in
d e Na b i i u r f c h a p overvloedig.
D e Ad e r van deze Ma g n e e t - e r t s wo r d
i n ' t gcbe rgt e bevonden , we l over de negen
Ellen breec , en drie Ellen h o o g of
dik te zijn.
I n den J a r e zevcntien h o n d e r d , is niec
verre van de Stad Fergaturia, we d e r een
ni euwe Yz e r -my n oncdekc , we lke zecr
goed Yz e r beloofc.
Men heef t in Siberie, niet ve r re va n
Fergaturia , op een St e e n - k ü p , ecnige g e -
fchilderde Afbe e ldingen g e v o n d e n , we lke
aldaer voor onbekende Le t t e r -gr epen > of
Ch a r a d e r s aen zijn gezien.
Deze afmalinge wil m e n , volgens n a -
richc der oiidfte Menf chen die daer wo o -
nen , da t aldaer cer plaetze heef t geftaen ,
voor da t de Moskovi c en hcc L a n d bellagen
hebben , 't gecn al voo r ruim h o n d e r d
Jaren is gefchicd , des men g a n f c h geen
geheugenilTe h e e f c , wa n n e e r , en van wi e
deze verbeeldingcn zijn g ema c k c , de v e r -
we is bruin-ge e l, zeven fpan h o o g , en zes
fpan diep , ftaec in een B e r g , op een gl add
e fteen, anderhalf v a d em uic hec wa t e r
verheven , aen een plaets daer wel eer in
•-1 d e Na bmi r f c h a p de WaguUifche , en ande re
kläerc. j He i d e n e n Of f e r plachcen te doen : de Klip
BehaK'cn hec Ma g n e e t - e r t s , by 'is breet zeven vadem , cn diep achtien v a -
gAturia, zijn daer in de Na b i i u r f c h a p n o c h
verfcheidene gemeene Yz e r My n e n , daer
hec Yz e r ma e r een knie diep in de Ae r -
de l e g t , en wcl drie of vier h o n d e r d vadem
in de l e n g i e , ree^s aldus g o e d bevonden
, en alzoo te zijn , is ve r toont :
men he e f t aen een proe f van zeftig o f zeventig
p o n d bevonden , hec zelve te zijn
van he t f chooni t e Yz e r , z o o goed als
Sweets : Br o o d , VJ^efch en Vi f c h , is
in die geweften zeer g o e d koop , gelijk
men op veeie plaetzen in Siherie
dem , na om h o o g opga ende : de Ri v i e r
die daer benefFens ftroomc, is gcna emt Ifejet,
en het naeft aen gelegen Do r p j e ,
Pifanets, gelijk de Sceen-rots na deze plaets,
mede Pißtuers Steen-klip wo r d g e n a emt .
Het Af b e e l d z c l daer van , 't geen in zijne
wä r e g r o o t e aldaer. ter plaetze d o o r d e n
G e h e i m - f c h r y v e r , Co/w g e n a emt , is a f -
gemaelt , mec een Boom-cakje , alzoo te
dier plaetzen geen Schilder-tuig v o o r h a n -
den wa s , onde r my be ruf t , daer toe z e -
keren bruin-geeie v e rwe gebruikende , we l -
ftuiver zoo veel Br o o d en Vi i ch koopen I k e omt r ent te dier plaetze o n d e r de Ae r d e
kan , dat een Ma n niet magcig is zulks j wo r d gevonden.
op een dag te verteeren : daer is me d e , Ais ik dan deze t o t noch toe onve r f t a cnd
e befte geiegencheit om door ganf ch bare S c h i l d e r y e , acndachcig hebbe be fpi e -
RifilMd en Stberie hcc Yz c r t e wa t e r te ve r - i g c l t , z o o en kan daer niet ande rs aen z i e n ,
v o c r e n , als bok na Archangel, wa n t van jals d a c d i t d e n B e r g Ci / z / ^ n 4 v e r b e e l d , daer
Fergiicuria, is tot Sohirfngodsk'tii y o n g e - j d e n Za l igmake r wo r d gekruifl , z o o als
vaer v y f of zes h o n d e r d Wu r f t , daer k a n ' aen de Le t t e r N. is te zien , daer de twe e
' Kr u i f -
I, . - Î
;; 4 i
.•ill