mm
m
<588 N O O R D
H e t wa t e r is tc mi d d e n in d c z c Zc e
z o u t e r als aen de k a n t . De St r anden en he t
Land r o n d s om is z o a t a c h t i g van g r o n d ,
ZOO d a t ccn Re g e n dacr vallcnde , ziltige
plaflcn ma c k t . Me n w i l , d a t ' c r a f g r o n -
dcn zijn , daer he t wa t c r in zwe ig t : Lu i -
den di e "er o v e r de twe e Ma c n d e n , en langer
, op geva r cn i u d d c n , hcbbcn my v e r -
k l a e r t , de zelve niet gczic-n , ma c r daer
wel van ge l ioor t te hebben : de plaetzc n
daer mc n me i n t d a t ze z i j n , wo r d e n g e -
f c h o u w t van ve r r e .
H e t vr i e f t daer dikma e l zeer fterk,
d o ch ni e t a l t y d , v o o r n a em by de Ri v i e r
^.ück , en wc l ccn my l of ande rha l f ve r r e
in Ze e .
D e Kdmakhn,, beoof t en de Ri v i e r
d e f A k k , voegen z i e h des Wi n t e r s zecr
d i c h t acn St r a n d , cn na des zelfs O e -
v e r s , om v oe d e r i n ' t lange R i e t , en wä rmt
e t e zoeken. De Zce-kufl; is aldaer a n d e r -
zins v r y moeralTig. In de mi d d e n wo r d
gezegt he t z e e r di ep te zijn , en niet te
g r o n d e n .
Koer-Ali is ccn Vo l k aen h e t Ka f p i f c h e
M c i r gelegen , o n d c r h e t g e z ag van Per-
Mcn , ' b e z u i d e n de Scad Derbem L a n d -
waerts in : Koer is z o o veel als bl ind g e -
zegt , en AU is een eigen n a em.
SoleßoijA is een Ri v i e r , di e d i c h t by
^jhakan , t u f f c h e n d e Ri v i e r e n Kiflaer en
d e Fblga , in h e t Ka f p i f c h e Mc i r u i t g a e t ,
ZOO veel g e z e g t als z o u t - r i v i c r .
fche Mc i r
dus.
Kißaer is een Ri v i e r , in "t Ka f p i f c h e
M e i r , d i c h t by j ^ f i r a k a n , u i t g a e n d e j b e -
tckcnt JiilFers- of Vr y i l e r s - r i v i e r op h e t
T ü r k s en Pe r f c h ; miiTchien d r a e g t Z(
dien n a em, om d a t g e z e g t wo r d van o u d
niet w y t van da e r de Ama z o n e n g ewo o n t
t e h e b b e n ; d o c h in een Na b u u r i g e Spraek
bediiic d i t wo o r d z u u r ; a n d e r e z egge n
dac op T a r t e r s Kiflaer G o u d bedi c d , ei
dat de zelve e enig bl inkent Z a n d , al
G o u d , d r a e g t . Zy is z omt y d s d r o o g vai
o O S T
, f p r e e k t van h e t zelve al-
T>\xKißa(r^ of KierßaerskiKoltoek., wo r d
anders me d e gena emt r o o d G o u d e I n h am;
o f o o k wcl Bojaerskl Divor, da t i s , Bojare»
o f G r o o t e H e e r e n - h o f , om da t d c z e In;
h am wcl in te varen i s , ma e r q u a h j k uit
t e k ome n .
U i t he t L a n d f c h a p r ^ W / , niet w y t
v a n d e z e Z e e , of d i t M e i r , t e%v e t e n , i r
d e No o r d e r La n d f t r e k e , tuiTchen de Kasp
i f c he en Zwa r t c Z e e g e l e g e n , k omt de
gcmeene Mu s k u s van daen , di e Kabardi
genaemt wo r d . H e t Vo l k i s d a c r v e e lHe i -
denfch en Ma h ome t a e n f c h , v e rme n g t me t
Chriftenen.
D e dooi l i i cht igen Re i s - b e f c h r y v e r Vclla
Va l l t . die o o g - g c t u i g e van d i t Ka f p i -
Sirabo ve rgi f t z i e h , als hy z e g t , d a t
d e Ka f p i f c h e Ze e een Ze e - b o e z em van de
N o o r d - z e e i s , e n . d a t by gevolg d ' A e r d e
haer ni e t van alle z y d e n omr i n g t , ma e r
dat zy in e enige plaets g eme e n f c h a p me t
d e Zc en h e c f t , di e na 't No o r d e n l eggen.
I k bcn v e rwo n d e r d , van d a t d e z e v o o r -
trefFclijkc Ma n zulk ccn g r o o t e dool ing in
dingen hecf t begacn , di e t o t de L a n d - b e -
f c h r y v i n g b e h o o r c n . van de we l k e h y z o o
g r o o t e kcnnis hc e f t gchad : d cwy l Ptolom<
tui, ]:LodkHerodotw, d ' o u d f t e van alle,
die daer af in di e t y d e n h e c f t g c f c h r c v c n ,
in de welken me n n o c h niet v o l k ome l i j k
van d e z e dingen o n d e rwe z e n . en d o o r de
ervarentheit d e r Re i z i g c r s da e r af v e r z e -
kert wa s , wel g ewe t e n h e b b e n , d a t de
Kafpifche Zee r o n d s om van L a n d omr i n g t
w a s , en geen g cmc e n f c h a p me t de a n d e r e
Zeen h a d . Ik zal dan nu a e nwy z e n , we l -
k e gewe f t en haer omr i n g e n , en hoe z y g c -
noemt wo r d e n .
H e t La n d f c h a p MAx^andtran aen d e Wc f t
z y d e h e t La n d f c h a p Ghilan, he e f t een L a n d ,
het we l k e e r t y d s van een b e z o n d e r V o r f t
w i e r d bezecen , ma e r 't welk de K o n i n k
Abboit -nz d e d o o d van d e z e Op p e r - v o r f l ,
in h e t begin van zijn He e r f c h a p p y , d o o r
t gcwe l t de r wa p e n e n , v e rme e f t e r d e , en aen
zijn R y k van Perßen v o e g d e , acn ' t w e l k ,
gelijk h y v o o r g a f , d i t g ewe f t in o u d e t y -
den b e h o o r d e . In di e t y d wa s ' e r een V i -
zier L a n d - v o o g t a f , gelijk van alle de a n -
dcre pl a c t z en, di e o nmi d d c l i j k van de Ko -
nink a f h i n g e n ; en ni e t een Ch a n . Al s
men a l t y d We f t w a e r t s acn de Ka f p i f c h e
Zee v o o r t t r c k t , z o o v i n d mc n , benede n
het La n d f c h a p he t g ewe f t van vi / -
banien , da t da e r aen paelt , en v o o r eerft
d e S t a d Bachn, o f , gelijk de Perfianen
zeggen , Fachnh , de we l k e zeer fterk is ,
en op fteile Kl ippen aen de Z e e l c g t , di e ' e r
ook de naem af dr a egt . D e z e St ad h e e f t ,
zoo me n de k ö r t e L a n d - b e f c h r y v i n g da c r
a f g e l o o f t , e e r t y d s ^ I b a n a gehc t en ; en
heden is zy de wo o n i n g van een Sul t an.
I n 't z c l f d e L a n d , op de We f t - o e v e r v a n
de Ka f p i f c h e Ze e , zict me n o o k Derbend,
o f Demir-kfipi, d a t is , de Yz e r e P o o r t c ,
o f l i e v c r de Po o r t e n van de Kankafiu. Albanien
e indigc h i e r , daer de Be r g Kaakafm
b e g i n t , di e heden van ve r f chc ide Vu l -
ken b ewo o n t wo r d , ma e r a e n d e Z e e v o o r -
name l i jk van z e ekc r e Ma h ome t a n e n , di e
men Lez-gi n o emt , cn di e geen Ko n i n k erk
e n n e n . Z y z i j n o n d c r ma lkande r z e e r g e -
deelt , cn ftacn o n d c r de He e r f c h a p p y va n
veel kleine dwi n g c l a n d c n , di e zy Mi r z . a ,
o f Mirz-nes en Mur s^a e t in 't me e r d e r getal
T A R T A R .
noemcn , dac is Vo r l t c n , van de we l k e n
ccnigen naeiiwlijks twi n t i g Ma n n e n o n d c r
hun g c b i e d l i ebben. Vo o r t s zijn zy g r o o -
v c cn r uwe L u i d e n , di e liever in de D ö r -
pen , en op he t L a n d , dan i n t i emu n r d e
Steden , willen wo o n e n . Zy zijn zeer
wocft , cn wr e e d , cn van hun Ge b u u r c n
c c h a c t , cn by hen onve r dr agc l i j l i , als Lu i -
d e n , di e na r o o f t r a c h t e n , c n v a n h c t g e -
Y E. 6 8 9
Perfianen , cn d e r T ü r k e n v e r f p r e i d , z o n -
der vafte cn z cke rc wo o n i n g te h e b b e n , cn
vcrnoegc me t o n d c r H u t t e n tc I c v c n , da c r
het L o t hen ge l e id, gelijk m y h c u g t d a t ik
dezcn g c f c h r c v c n , cn h c n i n T u r k y e n
gczien heb. Ma e r h u n o u d c cn cige wo o n i n g
was d i t decl van Scythien, "t welk van o n z e
La n d - b e f c h r y v e r s noch heden Turquefian
genaemt wo r d , d a t i s , L a n d of wo o n i n g
der T ü r k e n , van dacr z y a l l ehun o o r f p r o n k
hebben g c t r o k k c n , en dacr zy in ' t eerll:
^TcrchimM wi e rdcn g e n a emt , als of mc n
' ¿ E n i . , r o o f d e leven. Ac n ge ene z y d e d e r U ^ ¡
r S 5 vi nd mc n ' t L a n d d e r Al i a c n f c h c S t r m m , .
S Ä " d a t IS d e r Ci r k a l S e r s , d i e ' t G c l o o f , cn t, • - -
S r r , l " G < , d s d i c n f t d e r Cr r e k f c h e Ch r i f l c n c n p M - - » « wi l d e • z " e g g g g e e n r
, t we l k bctek^n
dewmmi-"'-, „-.nrlpr R o e k c n . z o n d c r hy is van W c t v e irandert
r ä n d e r t , tocn zy van H c i -
e i ^ ^ l of z o i ' K c r k e n ; | d L e n , Ma h o m e t a n e n w . r d c n . I^J a c r z cdc r t
" " f n v t " n d a t zy g f e n Ch r i f t e n e n z i j n . dan 'is d e z e na em van M r n a n of T e r c km^ n
m i t de n t m En zijn o n d c r vc r f che idc lallcenhjk by de gc enc gcblevcn , die m u . n
m I . L m , en vL de cenc z y d e aen , L a n d , plaets h . c l d e n , cn b y h u n v o o r t p l a n -
d c T e ^ i f cn va de ande r e aen de T a r t a - tmge n . die z . c h , gchjk .k g e z e g t h e b .
ren S e n d e ; o o r l o g e n g e d u u r i g h j k tegen m y e t f c h e i d e plaetzcn ve r fpr e iden De a n .
n alka d e n En hier d o o r f p r u i t \ e t g r o o t i d e r e n . di e ma g t . g wa r en g ewo r d e n z c t -
o e t a l v a n S l a v e n en Slavinnen , uic Ci r k a s - t en hun verovc^nngen w y d c r v o o r t , We f t -
il r T a r t a r i e n , en de Lez.gi, di e me n , wa e r t s , m Af .a , en m E u r o p a : en zy .
e d 'Oc fterrche La n d e n d o o ^ v e r k o o p t . ' d . t M . . , of W van hun naem a fgeda c n
D e Ci rka f f i c r s ftrekkcn z i e h uit aen de , h e b b e n d e , w e r d e n cn wo r d e n allecn .jk
Kafpifch Ze e , toc aen de Ru f f c h e n . of T ü r k e n g e n o rmt . Ec n : g e van d e z e V
1 UlRl-lJ ^jl-liuv-llll. —— . .
ken wa r e n tufTchcn Eßer^bad en diZVdieghi
gebleven : ma e r de Ko n i n k Abbui he e f c
len cindelijk v e r d e l g t , om d a t zy o n g c -
t r o uw w a r e n , en de Vz-beghi b e g imf t t g -
d e n , di e van een ftrydigc Go d s d i e n f t z i j n ,
gelijk de T ü r k e n , zijn L a n d b e f c h a - ^
digden. Da c r zijn e c h t e r n o c h heden een
groot de e l van deztTurkemannen in a n d e r e
geweftcn van zijn R y k , gelijk in Medien,
Albanien , en e l d e r s , van de we l k e z o m -
miec z i e h in St eden en Dö r p e n n c d e r g e -
z e t " h e b b e n , en de ande r e h o u d e n ge e n
vafte wo o n i n g . O n d e r hen zijn o o k Su l -
t a n s , cn C h a n s , di e de Ko n i n k in a l l ebe -
hooi lijke g e t r o uwh e i t dienen. D u s ve r r e
Deila Falle.
Aen de St ad Ferabad , di e aen de Ka f -
p i f c h e Zc e l e g t , niet w y t van Aßerabad.
n a ae mo n d van de Vl o c d M g a , dacr een
S t a d l e g t , di e van o n z e La n d - b e f c h r y v e r s
Jßrakan is g e n a emt , cn van de Pe r f i a n e n ,
d i e daer g r o o t e handc l doen , J g i u r k ^ n ,
en van d e eige I nwo o n d e r s Askl^cbun Word
g e b e t e n . Ae n de N o o r d z y d e van de Ka s -
p i f c he Zc e palen de Ru f f c h e n acn de T a r -
taren , cn aen zecker ge f l a cht van T a r t a -
ren , di e me t hun Gr e n z e n t o t aen de z e
Volken ftrekkcn , de welken me n h e d e n
V ^ M i n o emt ; cen na em , di e , z o o ik
m y n i c t b e d r i e g , v r y e He e r e n b e t e k e n t .
D e z e Vibeghi b ewo o n e n he r Oo f t c r l i j k f t e
geweft aen de Ka f p i f c h e Ze c , dacr zy
Landen van g r o o t e u i t f t r c k k i n g b c z i t t e n .
Acn de O o f t z y d e ftrekkcn zy zieh uit tot
acn de T a r t a r e n van Katkty , cn acn de
• Z u i d z y d e t o t acn Ind^i«. O n d c r d e a n d e -
mcn g a n f cWi k niet anders", dan W i l d e r - i T ™ » , z , ) n d e zeer h o o g van b o o r d ,
n™ n® dac de r « . - ! ; — e c i t y d s k m | zinken niet di ep i n ' t wa t c r , h e b b e n een
° " r n i n - 1 a i d e n . Ma c r heden l i e f e n z y ' p l a t t e n b o d em , br e ede roe r s en He cht e
cl ? I a n d f c h a p p e n van R y k d / r z e i l cn: zy maken de z e h n n n e Schepcn va n
«, ti