7 4 6 N O O R D
V c r f t a n d i g e Ma n n e n in R u s l a n d , g e -
l o o v c n h c t Mammomtc E l p e n - b c e n > al v a n
d e t y d d e s Z o n d v l o c d s , t e r o n d e r l i n g e
plaeczcn g c f t r o omt tc z i j n , en n i e t d a t zy
i n de A e r d e z i j n gcwoiTen. H o e we l ge e n
gckci-de Ma n n e n o n c b r e k e n d i e g c l o o v e n
dat "er E l p e n - b c c n o n d c r de A e r d e z o u d e
g r o e y c n > wa e r o n d e r Theophrafies w o r d
g e v o n d e n : 00k CAYOIIU Clhßus en ImferatHs
, wa e r na ü / a w JVormim m c d e h c l t .
. H e c is b y z o n d e r , d a t me n niec en we e t
o f d e O l y p h a n t e n liare T a n d e n wi f l c l e n ,
o f n i c t } me n z e g t d a t ' e r T a n d e n g e v o n -
d e n w o r d e n d i e z e e r w i t , v o o s , en vol
k l e i n e f c h e u r e n z i j n , d o c h z o n d e r g!an
w a e r o m me n o o r d e e l d d i e te we z e n van f
f t o r v c n c Ol y p l i a n c e n , en d a t d i e , we l k e
wilTeling Va l i e n , o f v a n g e d o o d e O l y p h a n t e n ,
l e v e n d i g e r van ftof, g l a d , en l u i f t e r z i j n , en
dat d a e r om z o o v e e l d e z e r T a n d e n t e v i n d c n
z i j n ; wa e r t e g e n ftryd d a t m c n i n S w » » , ei
e i d e r s O l y p h a n t e n z i e t , wi e n s T a n d e n g e -
f i p t , of g eme r k t z i j n me t d e w a p e n c n v a n
/ e r f c h e i d e n e K ö n i n g e n , d i ema l k a n d e r h e b '
b e n g e v o l g t ,
z e l v e z e k e r l i j k n i e t g e -
»(Tele z i j n .
e me n o o r d e e l d e , dai
miiTchien in Gninea en c l d e r s , d e Ol y p h a n .
t e n h u n T a n d e n als de H e r t e n h u n H o o r e m
laten v a l l e n , en wi lTe l cn, en d a t d i e n o p 5 « -
h n en e lde r s , z u l k s n i e t en g e b e u r t .
D e O l y p h a n t e n in Guinea z i j n omt r e n t
h o o g , t l e n , twa e l f , o f d e r t i e n v o e t , d i e s ong
e l i j k k l e i n d e r als in O o f t - I n d i e n ; de g r o o t -
i l e T a n d e n d i e me n d a e r v i n d , we g e n omi
r e n t t w e e h o n d e r d en t w i n t i g p o n d h e t p a e r
H e t g e r a emt e v a n e en Guinefche O l y -
p h a n t g eme t e n z i j n d e , b e v o n d me n d a t
d e b o v c n f t e f c h e n k e l s d r i e , en de o n d e r f t e
r u i m v i e r v o e t c n i n l e n g t e h a d d e n , h c t h o o f t
h a d m e d e v i e r v o e t e n t o t z i j n l e n g t e .
H c t is a e nme r k e l i j k , h o e in ' t j a e r z e f i i e n
h o n d e r d cn v y f en n e g e n t i g , in DHringt
Lind, by een D o r p Tome g e n a e m t , d i e p
o n d e r d e A e r d e g e v o n d e n i s , h e t g e r a em.
t e v a n e en O l y p l i a n t , d i e d i c h t in e en lag
g e k r o r ^ e n : me n z a g de S c h e n k e l s , h e t
H o o f t , T a n d e n , We r v eUb e e n d e r e n , en
alles v o l k ome n r l i j k ; veel is o v e r d i t v o o r -
v a l g e t w i f t , in we l k e t y d , cn o p w a t w y z e
het D i e r a l d a e r o n d e r de A e r d e is g e k ome n ,
en o f ' t 00k o n d c r - a e r d f c h e g e g r o e i d e b e e n -
d e r c n w a r e n ; c d o c h h e t flot d e z e s v e r f c h i l s
cn ' t o o r d e e l d e rme c f t e n is g e w e e f t , d a t h e t
w a e r l i j k g e b e e n t e e ens O l y p h a n t s z i j n g e -
w e e i l , d i e G o d we e t w a n n e e r , 't z y d o o r
W a t e r v l o e d , v e r f t c r v i n g , o f a n d e r z i n s , v o o r
veel E e u w e n o n d e r 't o p p e r v l a k d e s A e r d -
bodems is b e d o l v e n g e w o r d e n ; d i t te g e -
looven h e e f t d e n Gc l e t t e r d e n b e w o g e n , om
d a t me n n o o i t h e e f t g e z i e n , en h e r o n m o -
g e l i j k vooi- k o m t , d a t alle d e g e l e d c r e n cn
e n O O S T
gebeenten e e n e r g e r a emt e v a n e c n D i e r , g e -
z a m e n t l i j k z o u d e g r o e y e n .
I n d e z e r v o e g e n als h c t M A m m o u t ,
w o r d e n in z o m m i g e g ewe f t e n , z o o me n
m y b e r i c h c , m e d e E e n - h o o r e n s o n d e r de
A e r d e g e v o n d e n , als d i e d e r Vi i T c h e n ,
welke me n in Groenland v i n d , wa e r aen
men z i en k a n , v e rmi t s h u n n e v e rmo l z emt -
h c i t , en bede r f eni iTe , d a t v a n v o o r v e e l e
E e u w e n » o n d e r de A e r d e g e l e g e n h c b b e n ;
g e l i j k e en z o o d a n i g e n b u i t c n ^ k f n , in z e -
kcr B e r g is o n r d e k t ; en z o u d e z e l v e t o t
Rome» e en E e n - h o o r e n o n d e r de A e r d e
z i j n g e v o n d e n , als 00k in CMbna.
Z e k e r Ae n z i e n l i j k H a n d e l a e r , g e b o o -
ren t o t r o l g d a , v a n Ho J I a n d f c h e O u d c r s ,
d i e ve e l Ko o p h a n d e l d r e e f m e t h e t M a m -
moutiekoos, h e e f t m y v e r h a e l t , f c h e n k e l s
van d e 200 g c n a emd e Mummotit te h e b b e n
gezien . d i e hy m e d e o o r d e e l t v a n O l y -
p h a n t e n te z i j n j z e g t w y d e r s d a t d e z c
T a n d e n , wa n n e e r zy lange o n t d o l v e n
z i j n , en een g e r u imc t y d in de L u c h t ^ e n
Z o n l e g g e n , d a t zy d a n f c h i l f e r e n , en v e r -
r o t t e n , cn v a n we i n i g wa e r d e w o r d e n j hy
o o r d e e l t d a t zy d e r j ^ a e r t s , t e r t y d van de
Z o n d v l o e d g e d r e v c n z i j n ; de me e f t c w o r -
d e n g e v o n d e n l ä n g s d e Oe v e r s v a n d e O i n
w o r d e n d e me t h o o g wa t e r u i t g e r p o e l t . H y
h a d d e z o o m y h e e f t v e r h a e l t , g c l o o fwa e r -
d i g e Me n f c h c n g c f p r o o k e n , ä i e g c h e e l e
g e r a e m t e n h a d d e n o n t d e k t en g e z i e n : h a d -
d e c enma e l g e k o f t t o t Volgda v a n z e k e r p e r -
z o o n , d i e v a n T o i ö / q u am , t a c h e n t i g Vu-
¿ « » z w a c r t e , v a n d e z e T a n d e n .
D e H e e r i i / « « / , d i e O p p e r - b c v e l -
hebber t o t Tobd is g ewe e f t , h e e f t m y g e -
z e g t , dac hy z e l v e veel Mammoutiekoos
h e e f t d o e n o n t g r a v e n , en g e v o n d e n , z o o
in de R i v i e r Irtis , als , ja z e l f ftukken
v an H o o f d e n , S c h e n k e l s , Bc e n e n en
R i b b e n , o o r d e e l e n d e hy , d a t h e t z e l v e
al v an de t y d d e s a l g eme e n e Z o n d v l o e d aldaer
g e l e g e n h e e f t . * Ee i n d c l i j k h e e f t me n
m y u i t Sibérien t o e g e z o n d e n een g e h o o r e a t 1 7 0 5 .
H o o f t of B e k k c n e e l van een a lda e r o n b e »
kent D i e r , d a t d o o r V i f l c h e r s u i t d e g r o n d ,
o f h c t b e d d e c e n e r d i e p e R i v i e r e , o n l a n g s
o p is g e h a e l t : h e t is me r k e l i j k g r o o t e r als
dat v a n een O s , en f c h y n t my t o e van e e n
zwaren BufFel t e z i j n , als d e H o o r e n s we i n i g
anders wa r e n g e d r a e i t , h o e wc l by M c n -
f c h e n w c t e n , n imme r B ü f f e l d a t L a n d 1«-
i t ; h e t w o r d h i e r n e v e n s in P r e n t v c r c o o n t .
BDchartiM f p r c e k t w y t l o o p i g v a n d e n Behe
Men bedcclde itiy opden JareiMt. in Moskou « n aftekeniog
•'in hcc Di« Miminouc, hcbbcn<ie hoorens^ als den nii
'-:iy toegezonden kop, cn isnrlcn ils een Olyplunr, «dochatzoo
c zulks voot echt nict Mii zic. zoocii lie&bc hct b Prem nict
eitount. Ziet paR.66 vindenBocboch, dat Je grooic vin ecii
Os heeft, n. Big. s» van de MoegaeUdien Stict ; doch dcw
zyi> beide teklci», d« diiHoofi vandczelvczoudezvn, bellende
meet na Iict Hooft van een Ocr os.'
T A R T
hemoth , of Mammoat, en b e w y f t v r y
k l a c r , d a t de He i l i g e S c h r i f t d o o r d i t D i e r
gcen a n d e r h e e f t willen v e r i l a c n , als de
HfpopotamM , in o n z e S p r a e k , een
Z e e - l H e r , of Z e e - k o e y g e z e g t ; p a f l e n d e
h y alle de e i g e n f c h a p p e n d e z e s Di e r s op
g c m c i t c Behemoth j w o r d e n d e een Ve u l e n
van d i t D i e r , my v a n de Kaep de Goeäe
f/öo/> t o e g e z o n d e n , n o c h o n g e f c h o n d c n o n -
der o n s b ewa e r t .
I n z e k e r C h r o n y k d e r S t a d Koevorden ,
b e f c h r e v c n d o o r d e n H e e r Picarät, v i n d
men h e t v o l g e n d e .
I n 't J a e r z e f t i cn h o n d e r d en v y f c i g in
J u l i u s , IS my binnen Koevorden, v e r t o o n t
t e n e n O l y p h a n t s T a n t , z i j n d e van mi j n e
t w a c l i f p a n n e n lang , g e v o n d e n in de Ae r -
d e , en h e t Z a n t , t u f l c h e n Koevorden en
d e n Hardenberg , van b i n n e n n o c h g a n f c h
gaef cn v a f t , ma e r zwa r t a c h t i g , t e n t e i -
k e n d a t h y ve e l e h o n d e r d e n v an J a r e n , a!-
daer in de A e r d e g e l e g e n h e e f t , ja h o n -
d e r d e n v a n J a r e n , v o o r en al eer me n h i e r
van O l y p h a n t s T a n d e n g ewe t c n , of de
zelve ui t v e r r e L a n d e n h e rwa e r t s g e b r a g t
h e e f t , a l z o o we e t ik o o k , d a t omt r e n t
d e n J a r e z e f t i cn h o n d e r d v y f t i c n o f z e f t i e n ,
n i c t v e r r e van Burgfleinfort, in e enc d i e p e
M e r g e l of Kl c i - k u i l , g e v o n d e n is e ene n
o p r e c h t e n g c n a emd c n E e n - h o o r n . wa e r
van h e t g r o o t f t e g e d e cUe g e r a c k t is na
Mnnfler , ma e r de r e f t in f l u k j e s g e z a e g t ,
is o n d e r v e r f c h e i d e n e v e r d e e l t .
H i e r u i t z o u d e me n r a m e n , d a t in z e e r
o u d e t y d e n . eer d e z e L a n d e n me t I n -
w o o n d c r c n z i j n b e v o l k t g ewe e f t , z u l k e
D i e r e n hacr in d e z e Wi l d e r n i lTe n , en o n -
e i n d e l i j ke d i k k e en d u i r t e r e W o u d e n , o o k
o n t h o u d e n h e b b e n , cn z u l k s v o o r de a l g e -
meene Z o n d v l o e d Noachs, a e n g e z i en ik
w e e t , dac op v e e l e p l a e t z e n , z e e r d i e p •
u i t de A e r d e , en Kl e y , g r o o t e en kleine
H e r t s - h o o r n c n z i j n g e g r a v e n , t o t b e w y s -
r e d e n , d a t d i e Di e r e n me t A e r d e en Za n t ,
g e d r e v en d o o r de o n g e i t u ime ba e r en d e s
w a t e r s , z i j n b c d e k t , en o v e r f t o l p t g e w o r -
d e n , b e n e f f e n s a n d e r e S c h e p z e l e n , we l k e r
g e d a e n t c l i c h t e l i j k e r h e b b e n k ö n n e n v e r -
gaen ; en d i t w o r d vc r f l a cn v an z o o d a n i g e
D i e r e n d i e o p 't L a n d wo o n e n ; ma e r a eng
a c n d e e e n i g e o v e r b l y f z e l s v a n Z c e -mo n -
fters, d i e in d e Z o n d v l o e d o p ' t L a n d g e -
d r e v e n z i j n , d a e r v a n v i n d me n o v e r a l g e -
d a c h t e n i f l e n in o v e r v J o e d , ge l i jk i k z e o o k
gezien h e b a lhi e r in Koevorden , g e g r a v e n ,
u i t d i e p e S l o o t e n , z i j n d e r e c h t e T a n d e n
van Z e e -mo n f t e r s . D u s v e r r e u i t P i w r ^ .
W a t mi s v e r ß a n d e l i j k cn v e r d i c h t van
d i t B c e n , o f d e z e o n d e r a e r d f c h e O l y p h a n t s
T a n d e n , by de J e z u i t ^ v r d in z i j n e b e -
f c h r y v i n g e v a n T a r t a r y e w o r d g e z e g t , u i t
A R Y E. . 7 4 7
h e t v o l g e n d e k a n w o r d e n g e z i e n , f p r e -
k e n d e h y in d c z e n z i n .
M e n h e e f t o n t d e k t , z e k e r a e r t v a n E l -
pen-bcen , d a t veel wi t t e r en f y n d e r is als
hec g e e n e t o t o n s uic Indien w o r d o v e r g e -
b r a g t .
M a e r h e t en zijn g e e n O l y p h a n t e n d a e r
z y d i t Bs e n v an b e k omc n , we z e n d e d a c
N o o r d e r g e w e f i a l c e k o u d ( f p r e k e n d e v a n
Siberie v o o r a l zulk een D i e r , 't g e e n de
w ä r m t e b emi n t ) d o c h h e t z i j n a n d e r e D i e -
ren , d i e die g e v e n , te we t e n z o o d a n i g e ,
d i e t e W a t e r en t e L a n d e l e v e n , g e n a emt
Beheraoth, w e l k e me n g emc e n l i j k v i n d in
d e Vl i e t Lena , of aen de O e v e r s v a n de
T a r t a r i f c h e Z e e : me n h e e f t m y in Moskfiu
v e r t o o n t , v c r f c h e i d e n e T a n d e n v a n
d i r Mo n f t e r - d i e r , l a n g tien d u i m , e n t w e e
d u i m d i k , aen z i j n wo r t e l : d i e v a n d e n
O l y p h a n t , z i j n d a e r m e d e ni e t te v e r g e -
H j k e n , n o c h in b l a n k h e i t , n o c h in f c h o o n -
t e j z y h e b b e n k r a c h t v a n b l o e d te ftelpcn,
als me n de z e l v e b y zTch d r a e g c . De P e r -
ilanen en de T u r k e n , aen wi c n me n de z e l -
v e v e r k o o p t , a c h t e n z e z o o h o o g , d a t de
g r e e p aen een Za b e l o f D e g e n , l i e v e r v a n d i t
Bcen h e b b e n , als v a n G o i i t , of g e g o o t e n
Zilver. H e t zai we l g ewi s z i j n , d a t d i e
geene , we l k e d i t Be e n in g e b r u i k h e b b e n
g e b r a g t , de wa e r d e d a e r v a n g e k e n t h e b -
ben , om d a t zy z i e h 200 z e e r , in de
waegfchael ftcllcn , h e t z e lve aen te va l l en,
en te v a n g e n , we z e n d e g e v a r c - l i j k e r als d e n
Krokodil: me n is de o n t d e k k i n g v a n di e
Beeft , aen de I nwo o n d e r s v an z e k e r E i -
land f c h u l d i g , wa e r u i t de c e r f t e b e v o l k i n g
van Ame r i k a is v o o r t g e k ome n , en h e b -
ben wy uic z e k e r Waiivoda v e r f t a e n , we l -
k e n e t t e k e n n i s h a d d e d e r g ewe f t e n a en de
over z y d e v a n de Oby ge l egen. H e t v o l -
g e n d e , d a e r is z e i d e h y , aen d e O o f t e r z y d e
van de Obj, z e k e r g r o o t e R i v i e r , g e n a emt
Kawotna , in d e we l k e een a n d e r e R i v i e r
ftort, g e n a emt Lena , aen de m o n d v a n
deze e e r f t e R i v i e r , we l k e aen de Z e e ui c
b o e z e m t , v i n d me n een g r o o t en z e e r b e -
volkt E i l a n d , 't ge en a e n z i e n l i j k i s , d o o r
het v a n g e n van "t D i e r Behemoih , d a t een
Beeft i s , ZOO we l te Wa r e r als te L a n d e
levende , we l k e r s T a n d e n h o o g z i j n g e -
achr. De I n w o o n d e r s ga en d i kma e l l ä n g s
d e O e v e r v a n d e Y s - z e e , op de J a c h t v a n
d i t Mo n f t e r - d i e r u i t , en a l z o o m e n z e e r
l a n g w y l ig , en me t veel a r b e i d en z o r g d i t
Beeft v c r v o l g e n m o c t , z o o n eme n z y h u n
g a n f c h e g e z i n m e d e o p de r e i s ; en g e b e u r t
het d i kma e l , d a t als z y v a n een d o o y w o r -
den ove rva l l e n , op f c h o t z e n Ys
v e r r e af w o r d e n g e d r e v e n : m^
niet w e r w a e r c s , d o c h is te o o r d e e l e n d a c
deze J ä g e r s d u s g e d r e v e n w o r d e n , e n v o o r -
B b b b b t ma e l i
P j
f -
ÜB tPi
i
z i j n d e ,
!