C s Q N O O R D
In!?eval cen Zo o n ftei'ft, z oo erfc des
2clfs'ßroeder zijn V c e , maer iiict de V a -
dcr.
Stcrfc de V a d e r , z o o erven de Zo ons
io gel i jke deelen , en z o o ' e r ma n n e l i j kOi r
ontbreckt, erven vreemdel ingcn eerder als
Dochcers.
Haer R y k d o m beftact in V c e en G e -
wccr j van A f l a g a y e n , mi t s g a d e r s , K o o -
pcr cn Y z e r -we r k : de Schi lden , Kl e cdc -
rcn , en v e rde r Hui s - r a ed , wo rden by af -
lijvighcit van den Eigena e r vcrbrand.
H e t L a n d is g eme e n , e l kwe id zi jn V e e ,
en b o u w t de Ak k e r s waer 't hem luf t .
O o k ftaet het haer v r y vandeecneplaet s
na de andere te mögen ve rhui z en , mi t s
d a t z e binnen de palen van hun K o n i r k r y k
blijven.
H c t ' L a n d is ui termaten v rucht b a e i .
ongelooflijk V o l k en V e e - r y k , 'c we l k
oorzaek is , dat de L e e uwe n en andere
verfclicurende Di e r en , den Me n f c h niet
iichtelijk zullen aen d o e n , g eme r k t zy tarn
V e e om te ver f i indcn , in ove rvloed vinden
: hun Ko o r n bergen zy in On d e r -
acrdfche kuilen , alwaer 'c zeer veei Jaren
goed , en voor den Calande r b e v r y d
blijfr.
In hun omme g a n g z i j n z e z e e rmi n z a em,
lieftallijk , cn fpraekzaem ; als de V r o u -
wen maikander in v y f o f zes dagen niet
gezien h e b b e n , z o o omhe l z en z y z i eh met
cen k u s , vragende de een na ¿ e s anderen
g c z o n d h e i t , en by de minf te ontmoe t ing
groec de een den anderen , z o o Ma n als
V r o u w , J o n g en O u d . v r a g ende wa e r
van daen zy k omen , en wa e r heenen zy
gaen , en wa t ni euws z y hebben , en o f z e
;een ni emv e Da n z e n of Li edj e s geleerd
lebbcn.
D o c h vallen Di e f - e n Leugena chi
D e wraekgier igheic he e f t b y haer g e e n ,
o f we ini g plaets , alzoo z y gehouden zi jn
h u n g e f c h i l b y den Konink te verefFenen,
die opf laende v o e t , par tyen gehoord hebbende
, vonnis f p r e e k t , daer aen zy hun
zonder weder fpreken gedragen.
Is 't een zaek van g r o o t be l ang en, en
dat hy zi jn ver f tand en wy s h e i t niet toevertrouwt
, o v e r de z e lve zi jn oordeel te
Vellen . z o o w y f t hy hen na een ouder cn
Nabuuriger Konink ,
Zoo de Va d e r z i jn Z o o n flact, dat hy
bloed h e t , en des k omt kl a g t i g te vallen ,
moec hy den Konink een Ko e tot boeeen
geven.
D e Koningen zi jn zeer ont zachel i jk by
liaer Ondc rdanen j haer Hu i z c n zi jn de
Nederlandfche Ho o i - b e r g en niet ong e l i jk,
zijndegcmcenelijk wa t grooterals de g eme e .
ne wooning en , en haer dragt is He r t e of
e n O O S T
yger-vel. v o o r de ref t z i jnze malkandercn
alles gel i jk.
Van hare dapperhei t valt we i n i g t c z c g -
gen : g eme r k t , zy by hun aenwezen geen
rlog gevoerd hebben.
A I wi lde men twe e o f drie h o n d e r dmy -
len d o o r ' t L a n d r e i z en, behoefdcmen geen
Menfchen te vreezen, mi ts dat mcn blood,
en zonder Y z e r o f Ko o p e r ging.
In een ftreek van honde rd e n v y f t i gmy -
len , die onz e Hol landers längs 't ftrand
gegaen h e b b e n , t o t de r t ig my l en L a n d -
w a e r t s i n , en door v y f Ko n i n k r y k e n , te
weten, de , Makri^gasy Matimbes,
Mapomes, en Emboos, hebben zy
geen ftilibende wateren gevonden , maer
wcl ver f cheide Ri v i e r en , die V i f c h - r y k ,
en v o l Ze e - k o e y en war en.
Veel zware BofTchen z i j n ' e r me t k ö r t e
flammen , edo ch in de B a e y Natal, z i j n
twee BofTchen , ieder we l een my l in 't
Vierkant g r o o t , me t zeer hoog e , r e c h t e ,
en di k k e Bo ome n , bequaera tot T i m m e ,
ragie van Hu i z c n en Schepen , in de we l -
ke veel Wa s en Ho o r i n g val t .
I n alle den t y d hares verblijfs in di e
L a n d e n, cn in 't doorkrui zen van d i en«
hebben zy maer een Eur opi a en in de M x -
fontes g e vonden , z i jnde een oude P o r t u -
geefch , die voor omt r ent veer t ig Jaren «
körnende ui t India^ aldaer Schipbr euk ge -
leden h a d , waer van men 't wrak ui t C a -
jaten houc g e t imme r t , n o c h heden ten
dage op firand kan zien leggen , en na he t
voorgevcn der Af r ikanen , zoi ide het M e -
tae! en Y z e r G e f c h u t , mede daer n o c h tc
vinden z i jn.
D e voornoemde Po r t u g e e f c h heef t z i e h
laten b e f n y d e n , be z i t V r o u w , Ki n d e r e n ,
Vee en Land , fpreekt geen andere T a e l
als de Af r i k a e n f c h e , heef t alles vergeten ,
tot zi jn G o d toe.
Driederlei Koorn teelen zy by h a e r ,
mitsgaders Cal labai fen, P omp o e n e n , W a .
ter-limocnen, cn B o o n t j e s , de Ne d e r -
iandfchc graeuwe Erwe t e n zeer g e l i j k .
Vordcrs zaeyen zy Jaer l i jks zeeker il
van Ac r d a k e r s , mi t sgader s cen z o o r t v a n
Onderaerdfchc Bo ont j e s , beide zeer v o e d -
zaem , dragende boven de A e r d e kleine
bladeren.
Den T a b a k planten zy mede , cn z o o
z e kennis en wecenf chap hadden, dien we l
te havenen , zouden de zelve na alle wa e r -
f c h y n e l i j k h e i t, de Vi r g ini f ch e in d e u g d
te bov en gaen.
A e r d cn B o om- v y g c n hebben z y in o v e r .
vloed.
W i l d e Dr u i v en me d e , d o c h vallen wg t
R h y n s , zi jn echter g o ed van fmaek , m a y
gckookt op hun befte.
T A R T A R Y E .
Daer benevens hebbenze S t r a n d - k a r f l em^ c h drie Vo l k e r en onder b y z o n d e r eHe e r -
Icliappye, genaemt Gamum^ua, Namkj^n"
. cn CamquA, van de we lke de Inqnahafihe
Ho t t e n t o t s , die di cht daer aen g e -
legen z i j n , de Da g h a * riiilen , 't weik by »DitDaglu
hen Word genut t igt , als by de Indianen i 'n'vj l f ' "
het uimphion. T e g e n 't Noordc-n leg- H<:nn«p gegen
aldaer noch andere Volkeren , Gly en «'Jrä d«"
Bly g ena emt , b y wien (ic InquahajcheHoi'
ccntots Koope r c plaetjes ruilcn, die z y we - S ^ d g e n
der aen de Kubuquas cn Namaquas verhan-
:t groot c ftcenen , en zeer zuur.
Eindelijk vind mcn by haer een fli
Appelen , niet bnaengcnaem om te ceten ,
maer zi jn niet ecr r y p » als wanne e r z e van
zelfs van den Bo om vallen.
Hetkrield'erva n K o e y e n , Ka l v e r en, en
Oflen , d o c h B o k k e n en Schapen z i jn' e r
weinig , en daer ontbreken g e e nOl y p h a n -
ten, Ri n o c e i s , L e e uwe n , T y g e r s , Elandcn,
Herte-beeflen , z o o Ka epf che als Nedcr -^ _ ^ ^^^^ ^
landfchc , mec getakte h o o r cns , Rh e e - ; delen , behalven de z c is aldaer te Lande - Land
bokken van ver f cheide aert , wi lde Z w y - ! waerts no ch een V o l k bekend , genaemt
nen , Ho n d e n , B ü f f e l s , Ze e -koe y en , | Är;^«/», dat Menf chen ceters z i jn.
Krokodillen ; de Paerden weten zy niet te j En dus de l l rand längs rei zende , zoude KO^ '
vangcn, noch tam ce maken, onaengezien J men de Magofes , c n ' t Landf chap „ ^ j
d a t z e op tien o f twac l f treden toe , by d e ! ontmoc ten , alwaer z i eh de gcf t rande N e - Gmuna,
Menfchcn v a n z e l f s k ome n j z y zijn fchoon' .dcr landers cen ge ruime t y d opgehoude n
van l i j f cn Icden , en pik zwa r t , met lan- ] hebben , en wy d c r s aen de Ri v i e r /»goeba
ge Maenen cn S t a e r t , met dünne beenen, | komen. Ma e r z o o ieniand van de Ka c p ^'"A^fiS
ongelooflijk f n e l , en van grooce k r a c h t , ] herwaerts aen b y de Zee-kufl: wi lde r e i z en,
eenige hebben c e n z w a r t e , en andere een ,'c geen zeer bezwaer l i jk om d o e n i s , zoi ide
w i t t e ftaert. ; h y ontmoeten , eerftelijk de Ho t t ent o t f che
Ook z eggen z y gezien te hebben , twe e
Beeilen t ' z ame n we idende in de Wi l d e r -
n i s , in groot e en v e rw , de Ol yphant e n
gelijk , h e b b e n d e ' t h o o f t als een P a e r d ,
z i jn kor t van flaert, en lang van hals, zeer
mak , en van geen Europiaen bekend.
Vecldeilei Slangen , groote en kleine ,
Scorpiocnen , Dui zend-becnen , Padden
cn Ki k v o r f c h en vind men 'er o o k .
Struis-vogels, Ga n z e n , E e n d e n , D u i -
ven, g r a euwe cn roode Pa t r y z en , enPha -
zanten z i jn' e r in o v e r v l o e d, ook Pa euwcn,
met bl inkende kui f en ftaert.
In de Ri v i e r en hebbenz e Ae l en Pal ing
gevonden, en in de Ba e y A^atijl, Konink;
cn Zonne - v i f ch , mi t s g ade r s , alderhandc
V i f c h , in hdia , cn aen de Kaep de Goede
JIoop bekend.
Volkeren , genaemt Obiqmas of SOU!¡HM
welke P y l , B o o g , en Af l a g a y vocren ;
deze hebben geen V c e , maer leven van
Hooning en wi ld G e d i c r t e , lyden z omtyds
Als mcn van de Ka ep na dewo onpl a e t s
dczer Vo l k e r en z o u d e r e i z en, had men te
onwnoeten, eerftelijk de Ho t t e n t o t s , Sou.
fequas en SomjHas g e n a emt , of anders Thonmy
, en na di e , het V o l k Heffequas, Honghiquiis
en G-wns, en daer op de Atutqtias
wien volgen de Inquahafche Hot t entot s
daer Hykon 't Ho o l t of Konink is , deze
veel honger , en Icvcn als de Be eden.
Hier na volgen de Guegriijiiaats, de z e leven
van den R o o f , zi jn mager en teer van
gedaente , l yden veel honger en ong ema k .
Hier na zoude men ontmoc ten de N.imaijuaafihe
Volke r en , en daer na de Kammeptuts
, oi Cammefons, die z i eh onthoude n
aen een g root e Ri v i e r , genaemt Ein, aen
welke Ri v i e r een Me i r i s , daer zieh eenige
Ho t t ent o t s onthouden , die niet van
placts veranderen. Ve rha l ende de Ho t t e n -
t o t s , dat verder herwaer t s aen, een ma g -
t i g V o l k z i eh o p h i e l t , wiens Ko n i n k ge -
naemt Brie of Ery , het ge zag had van de
cene Ze e tot de ander , alwaer Ko o p e r v a l t : n« Jezuit
hier dracgt het Vo l k Ko o p c r e ringen , als
de Kacpf chc Ho t t ent o t s de darmcn om de heei^'^t
armen en beenen ; zy leggen aen cen In-n^RcuT»
lands Me i r , twe e of drie dagcn reizens
Noordwaerts van de plaet s , daer den He e r kcraidcwt
van der Siel een Koope r -bc rg heef t ontdekt .
Indien di t waeracht ig is , z o o is waer-ueftc„,''u¡t
hefte zijn groot e Menf chen , veel k l o c k e r ' f chynl i jk dat Af r i k a achter de Kaep , alals
de Nedcr lander s en de Ka epf che Ho t - , d a e r enger isals inde gcme encKac r t en f laet de«, med«
t e n t o t s : zy gebruiken P y l cn B o o g , de b e k ent . cn wy d c r s zi jn de Ku f t e n tot
Konink heef t groot o n t z a g , al wa t hy be - gola t o e , be z et met zwa r t e Me n f c h e n , v a n
l i f t wo r d mec ípr ingen, enioopen gedaen. | veclderhande He e r f cha p p y e en T a e l .
N o c h v y f dagcn reizens v e r d e r , wo o n t ; Vc r r e tc Landwa e r t s in over 't gebe rgeen
YoW Kubit-^tfas ^emcmt, dezc b ewo - j t e , achter de Ka e p , wo o n t een V o l k , g e -
nen Hui s j e s van Klei g ema e k t , bez i t ten naemt Couchema, cn hunnen K o n i n k / f á w -
veel V c e .
Hier op volgi
d e kleine Huisj e
de D.maqu^is , die me.
ijes bcwoonen en ook V o l k
rdende van de oml eggende H o t -
tentots zeer g e v r e e f t , en achter die wo o n t
een V o l k genaemt Hincquaas, en na die ,
en V e e - r y k zi jn : we ini g w y d e r l e g g e n ; n o c h al Landwa e r t s i n , een a n d e r , g e -
N n n n i naemt
•i I'
A 4' t« i