De Schrijver van den Tegenwoordigen Staat van Utrecht vermeldt op bl, 77,
dat het Land van Utrecht van dezen Bisschop den merkwaardigen Landbrief
verkreeg, die( in 1375 gegeven werd. Bij denzelven belooft de Kerkvoogd: aan
zijne Ecclesien, Kidder en, Knechten ende Steden „van zijnen Gestickte van
Utrecht, ’s lands Sloten, aen dese side.der Ysele, niet te zullen bezwaren,
die wel te doen bezetten, den Landzaten gjiene merghengelt, huysghelt, noch
gheeñrehande ghemeyne sckattinghen meer te verghen,* elk goed regt te doen,
mits de Gee&telijkheid alleen voor haren gewonen Regter te regt stondj gheen-
rehande oorloghe aen te nemen, hy en haddet eerst vervolghet by sijne Ecclesien,
Lidderen, Knapen ende Steden van Utrecht, alse van outs recht is ende geweest
heeftt enz. De volgende Bisschoppen hebben dezen Landbrief bezworen. Daarin
vindt men de onderscheiding van Geestelijkheid, Edelen en Steden, sedert Staten
van Utrecht genoemd , welke in dien brief bet eerst! schijnen voor te komen.
Het eenige atuk omtrent.de munt onder dezen Bisschop, dat de Heer Dr.
p. j . vermeulen voor ons heeft kunnen opsporen, bestaat uit het volgende*.
Wy Aernond van Hoern, by der ghenaden Gods Bisscop ’tUtrecht, Borgemeesters,
Scepeue, Baet, ende gemeené Oudermans van den Ouden Rade ende van den nywen der
Stadt van Utrecht, doen Üondt ende kenlic allen luden, dat wi male mit anderen overeen^
gedrageh zijn, ende geîoeffc hebben in goeden trouwen, dát* wi afsuickeri'peñliínc als wi
Aernöudt' vaír Hofern, Biscóp ’t Utrecht voerseit, zullen'dóéii rhaken> gengaftich ende
stantáftich1 houden* sullen, èride doeá houden iriJâl?ujlckèù mariiërén eride‘forme,. als hier
na; besohreven staet, dat is te- verstaen die marc -sulvers voor sefeliendalf pont, ende wter
marc wegens sullen comen, hondert ende, vier ende veertich grote, ende dier grote sullen
sestien een pont gelden ende ¡sullen wter marc brengen acht loet sulvers, ende dier grote
spllen ses ende yijftich een ouden Vrancrijcschen seilt gelden. Ende na deser weerden , des
voerseiden pennincs salt men drucken ende rsetten .tot alre alst nopt is, alle ander
gonden fende sjulveren gelt, also dat dese voerseyde penningh stantaftich ende in eren blijft.
Ende wi Aernotrd von Hofern, Bisscop ’t Utrecht voorseyd, seilen gebifeäen ende verwareri
na onser macht ,' aafc alle aie ghene dre in ónsen landen en steäen wooriachtich sijn desen
voersz. penninc eren ende voert setten sullen, also dat hy gangaftich blijft, ende sullfen
mede doen yerwaren dat ghene sulver ofte b^ljoen uyt? onsen landen ende steden gevoert en
weiden tot -anders eenigerhande marckt.,* dan tot onser munten. Ende desgelijcks sullen
wi Borghemeysters, Scepene, B-aad ende ghemeene Oudermans voersz. gebieden ende
verwaeren na onsei machte, dat alle äie ghene- die in onser staät oft in onser stadt vryhede
woonachtig sijn, desen voerseiden penninc eren ende. Voert setten sullen, also dat hy gepg-
aftich blijft. Ende sullen mede; verwaren, ende doen yerwaren, dat sy geen snlver nochte
baljoen dat si vercoopen willen nyt. onser stadt noch uyt onser stadts vryhede yo^reii en
sullen tot anders eeniger merekt dan totter munten, voersz. by eenre koer van vijf ende
twyntich ponden, also dicke alse syt verbraecken,. Ende ware ymant binnen onsen stadt
ofte in ' den Lande of Steden voersz. die dese voerseyde "overdraebte mit wiile ofte mit
machte breecken of keeren woude, dat sullen wy: Aernottd van lloern, Bi'sscop ’t Utrecht
voèrseyt, rechten ha onser machte aen den ghenen die’t vbrbraeeke, ofte keeren woude in
onse Landen ofte Steden voersz, Ende desgelijcks sullen wL Borgemeesters , Sbepene, Raed
ende ghemeene Oudermans voersz. rechten na onser machte aen den ghenen die binnen onser
stadt ofte onser stadts vrijhede woonachtig waren, die ’t mit machte ofte mit wille
keeren ofte breeeken wouden, alle aroheyt uytgeset. Ende dese voerseyde overdrachte sal
dueren vier jaei langk-naestcomepde na der daten, des briefs. Ende opdat alle dese voersz.
pnnten vast ende stade ende onverbroocken bliven, so hebben wi Aernoud van Hoern, Bis-
seop ’t Utrecht voersz., onsen segel, ende wi Borgemeysters, Scepene, Raet, endegemeene-
Oudermans voersz. onser stads segel aen'àesen brief gédaën. Deser brieven sijn twee allèens
sprekende. Gegheven int jäer Ons Heeren dusent drie hondert ses ende ’t seventioh, des
Sonnendaeehs na sinte Panwelsdach in den afterwynter.
Naar eèné kopij, gesckrevén ' door Nrojf. A n t . M a t t h a e t j s .
Gaan wij thans over tot de beschrijving van- ’sBisschops munten.
Te betreuren is bet, dat wij deze munten door geene volledige Muntordonnan-
tiön kunnen toelichten. Het sohijüt dat het meeste van dien aard uit de 14*
eeuw uit de Archieven verdwenen is. Het- bielangrijkste wat wij door dé- goed*
heid van Dr. p. j . vebmeuijbn konden bekomen, zijn, gelijk wij nader zien
zullen, eenige Muntordonnantiön van Bisschop Prederik van Blankenheim.
Gelukkig is het in andere Gewesten van Nederland eenigzins betör gesteld.
Van Gelderland deelden wij Muntcharters van 1370 en 1371 mede (zieMunten der
Graven en Hertogen van Gelderland, bl. 266—271); van Holland en Zeeland
gaven wij er eene van 1336 (zie Munten van Holland en Zeeland, bl. 16&).
De N° 1 en 2 op Pl. XII zijn dubbele grodten of dusgenaamde botdragers,
te Kämpen vervaardigd , en de eenige ons bekende Bisschoppelijke munten,
die met den naam dier muntstad zijn geslagen geworden. MisscMen
17*