jaer lang zyn ambocht laten, ende en waer hi van ghenen ambochte ofte neiinghe, zo
zoude hi een jaer vter stat wesen.
Bl. 303, in noot 4 , staat: steenboeten. Over deze steenboeten kan men nog
nalezen bet Tijdsckrift voor Geschiedenis, eng. van Utrecht, 1841, bl. 325—337.
Bl. 310, staat: Kerckmeysters van de Buyrkerck — deutkens te mögen mun-
ien. Er komen meer voor^e^lden voor, dat aan kerken verlof werd gegeven
om ten baren beboeve kleine munt te laten slaan. Zoo bebben wij'ontmoet
muntjes van de St. Eusebiuskerk te Arabern, en lieten die afbeeiden op Pl. VII
der Munten van de Heeren en Steden van Gelderland. Op die zelfde Plaat
gaven wij ook eenige, mede waarschijnlijk Lerkelijke, muntjes van Zalt-Bommel.
BL 310 en 311 in te vullpn, mede uit do*dt t. a. p. :
Haads dagelyksboek Anno 1527.
Des donredages na Cantate xxmeQ May.
Scepen-, Haide ende Oudermans hebben Joest van Eyck aenbestaet te munten off te laten
munten twee deutgens, witgens ende mutertgens (1), opter ordinancie by hem voer den Haide
overgelevert mit conditien, dat hy die ordinancie nyet lichten en sei by zware correctie des
Haits tottes Haets goetduncken. Des soe sei Joest voirsz. der Stadt te baten gheyen op
elck marck fyns enen Hynsgulden current.
Ende op elke gülden wert current een deutgen nader ordinancie dairaff wesende drie
cromsterten (2).
Dit nabescreven is die ordinancie. In den yersteii die vnVg witgens maken enen halven
stuver hollants, Ende tmerck seil daer van hoüäen enen penninck fyns, Ende inde onche
selder gaen x x x i i , alsoe datter int merbk gäen seilen nVg®. Ende soe maicken wt een
merck silvers xx guld. hollants ix1/^ stuver die troeys merck.
Item die de vyftien enen stuver maicken seilen höudeü xix greyn, Ende inde onche
selder gäen im derselver penningen, Ende irit merck n n c xxxim, Ende soe maict wt
een merck xxi gl. vn st. holl.
(1) Deze m u n tje s waren a lle , zoowel de tweedentgensstukje s, als de witgens en m u te rtg e n s , v an biljoen. Wij
h ebben e c h te r slechts 66a biljoen m u n tje m e t h e t ja a r ta l 1 527 kunnen ontd ek k en , zie P l. X X V , N o 1 8 ; wel eenige
k o p e re n .m e t d a t j a a r t a l ; zie P l . X X V I , N ° 25— 30.
' (2) Cromsterten was wel eens de n a am v an dubbele s tn iv e rs , zonder da t ju is t de ty p e de r m u n t e en’ leeuw me t
omgekromden s ta a r t voorstelde.
Item voert soe selmense mitte merck öptrecken, Ende wairt saicke dat int merck in ,
im off v min off meer waer, daer seil die muntmeyster onbehaelt inne wesen, want men
dat cleyn gelt mit gewicht nyet houden en kan op een stuck ii oft m , want hem gaet
veel off int arbeyden, ende int ghieten. Ende oft saick waer datter een stuck een troeyken
off een deutken swaerre waer, daer en sei die muntmeyster oick nyet inne behaelt zyn,
wantet deen tyt te licht is,.dat mach dandertyt te zwaerder zyn.
Item voert soe sei men die platen laeten maicken tot Nymegen (1), altemael veerdich
gegoten, gearbeyt, gesiecht en wit gemaict. Ende men sei den muntmeyster geven voer
zyn loen die dat maicken sei voer de vyff merck enen gouden gl. alse voer xx merck, dat
maict x pont im gouden gülden.
Item noch soe moet men hebben een gesell (2) die de penningen hier munt tot Utrecht,
ende den sei men moeten gheven des weecks. off ten acht daigen twee gouden guld. ende
oick den cost, off thyen merck op zyn selfs cost.
Item soe seilen die yseren van de mutergens , van de witgens ende van de .dubbelde
deutgen dyerste reyse costen xn gouden gülden, want dyerste reyse dat men die heeft laten
maken off dat die ysCrsnyder die gemaict heeft voer die pansoenen [sic], mer daer en
tenden en selmen voer elke paer nyet meer gheven dan een hoernsche guld. (3).
Item 'een paer yseren is een voet ende twee oversten (4).
Ende voert den smit buyten aff betaelt' als te weten: van een voet im st. holl, ende
voer een overst ii st. holl, ende dier moeter wesen im paer.
Item soe is Joest van Eyck wtgeweest viii daigen om te vernemen ende wetenscap te
hebben vant ghene voirsz. is, daer hy moeyenis ende cost om gehadt heeft, dair hy wel
en verdient heeft sdages x stuvers, facit im gülden.
BL 317, reg. 6 van boven, staat: waarschijnlijk — ten jare 1511. Het
kan ook in de maand Junij 1528 te Utrecht geslagen zijn, toen er op bevel
van Karel uit sieraden der kerken muntstukken ■ vervaardigd zijn geworden. Zie
boven bl. 257. Minder waarschijnlijk komt het ons voor, dat deze munten
’ (1) Waarscbijnlijk was de Bisscboppelijke M u n t onder de la a ts te Bisschoppen zdo v e rv a lle n , d a t de gelegenheid
t e U tr e c h t ontbrak.
(2) Oezel is nog heden ten dage in de M u n t de n a am van eenen gewonen we rk in an ; v roege r -h e e tten alzoo de
eigeolijke muntgezellen o f munters.
(3) D. i . een gülden van Bisscbop Aarnoud v an Hoorn? .
(4) Voet is de rüstende Stempel; overste zijn de Stempels, die de munter in de h a n d hield, die meer te lijden
hadden dan de onderste.