daerom verbiet men hem die stat 25 jaer lane naestcqmende, qp sijn lijf, ende een mìjle
vander stat te wesen, ende hi en sel met geuen nyen heer binnen kqmen (1).
Dat er reeds in het jaar 1418 stedelijke munt van Utrecht bestond, blijkt
met zekerheid uit bet volgende :
Want Otte van Laer quade doytkyns binnen qnser stadt ghebrccht ende wtghegeven
heeft, die qp den Huse te Brecht inden lande van Ludic (2) ghesieghen sign cp qnser stat
munt van Utrecht (3), ende die hi onncselic voor schout, die men hem sculdich was,
ghencmen heeft, als hi seyt; daerpmme heeft hi geloeft aen ons raets hant, bi eene pene
van c oude scilden, te beteren, waert, dat hem die raet hierin brckich vende. Hiervccr
loefden Pieter van Zulen ende Jan vanden Thoern (4).
Op het jaar 1422 lezen wij:
Dat asay yanden tunen hrcehten den rade, eût ende nywe, aen: Jan Pet, Jan van
Lichtenberch, Pelgrum de Wael, Jacpb Yredericxsz., dajt sij ’t aldus ghevonden he-bben:
Die Wilhelmus twn brengen wt vi P. zulvers ehde op die marc wegens l x x x v i i i two,
so werken sij wter marck x v i i g. xvi% witten, die Wilhelmus twn xmVg doytkyn (5).
Die twn ducissa houden v i.P . ccninx zulver, ende diere gaet opter- marke l x x x v twn
ende sy werken vterx marck zulvers xrx g. ende-iiiVg witten, die twn ducissa x i i% doyt (6).
Den Dordrechtschen twn, daer beneden Hollandia op staet (7), die marck wegens n i P.
ende xvii% greyn, dat marc in P. ende xïrtyg greyn coninx sulver; ende seo wij naèst
vynden kunnen, gaet er op die marck wegens l x i i i i twn, werken sy vter marck zulvers
XXI g. ende x wit, desen twn om xi doyt.
Die Dortrechtsche twn mitten tween ■ scilden ( 8 ) hóut | die marc wegens v P. ende v i i
(1) H e t was ande rs veelal de g ewoonte , d a t bij den in to g t v an eenen nienwen Landsbe e r (hie r een nienwe Bissebop)
de bannelingen weder binnenkwamen en hun burgerschap hemamen.
(2) Misscbien w o rd t h ie r een kasteel bg h e t d orp Bree .bedoeld.
(3) Op orner Stad munt wil z eggen: m e t den Stempel onzer stedelijke do y tk ÿ n s; waars.chijnlijk eenige de r m untj
e s , afgebeeld o r onze P la ten X X V , N ° 1 , 2 o f 3 , o f X X X I , fß g I ; de oudste stedelijke m u n t van U tre c h t me t
een jaartal is v an 1 4 7 8 ; van D ev en te r, wa a r ook de Bisschop zijn m u n th u is h a d , komen e r stedelijke van. I4 8 6
v o o r; zie onze Munten van Overijssel, P l. X I I , N ° 17 en 18..
(4) D a t wil z eggen: van Laer. h ad z ie h , m e t twee b o rg e n , jeg en s den Ba ad yerbonden om , indien h g la te r bevonden
werd wezenlijk schuldig t e z ijn , de zware ooete van 100 onde schilcien t e , zullen. betalen.
(5) Wìlhelmustuinen (aldus genoemd n a a r de tuin o f om h e in in g , op de vz. dezer mu n ten te zien) of dublele
grooten zijn die van Gra a f Willem V I van H o lla n d , afgebeeld op onze P I. IX , N ° Í7 ¡, d e r Mtmteij, van, Holland
en Zeeland.
(6) De Duçissa tuinen zijn die van J a c o b a van B e ije ren , afgebeeld op onze P l. IX , zoo eyen gemeld.
(7) H i e r worden bedoeld de dubbele grooten van H e rto g J a n v a n Beijeren (zeer oneigenlgk Bordrechtsche, tunen
g eùoemd), afgebeeld op onze P l. X I , N ° 8 en 9 de r Munten, van Holland en, Zeeland,.
(8) Ongetwijfeld onze P l. X I I , N ° 15.
greyn conincs zulver, ende daer gaet er opter marck wegens lxxvi twn, ende sij werken
vtef marc xixVg g. ende viiV^ witten, desen twn xii doyt.
Die Brabantschen twn (1) initten corten crvvs ende daer tvvsscheii dàt crvvs staen lelien
ende lewen, daer hout die marc wegens af vi P. ende I greyn coninx sulver, ende daèr
gâter opter marc lxxxiiii twn, ende sij werken vter marc xix g ., desen twn xn% doytkyn.
Den twn mitten corten crvvsen sonder lelien (2) ende lewen bynnen dat crws, houden
vi P. ende ix greyn , endc daer gâter opter marc wegens lxxxv tvvn j ende sij merken vter
marc xix g. inVg wit. Deze tvvn sijn goet gheliken Wilhelmus tvvn xinVg doyt.
Die Batenborchsche tvvn brengen wt die marc h i P. (3) ende daer werken sij vter marc
XXXVI. g.
Op het jaar 1443 lezen wij :
Woeñsdaéchs ná Cònv. Pàuli,
Slêtén scepénên, rade ênde oudérmans, dat Hildegont, die Gerit Pvvs boéle is, éwelic
wter stat wéseu sèi ende der stài te beteringë geven xx“ steens (4), om des quaets gelts
wille, dat si binnen önser stat wtgegeven heeft.
In 1444 liet Walraven van Meurs,,die door de uitgewekene Kanunniken (zie
boven bl. 173) tot Bisschop gekozen was, in de Aartsbisschoppelijke Munt te
Keulen goud en zilver geld slaan met zijnen nieuwen titel. Wij vinden bij
B U R M A N , JJtrechtscke Jaarboeken, I I , 53, dat de Raad van Utrecht verboden
heeft dat geld in de stad uit te geven of te ontvangen, zoo lang gemelde Raad
het niet gewaardeerd had.
En weder op het jaar 1449 :
Yrid. nae S. Lucye,
Sieten scepen, rade ende oudermans, want Ghijsb. Ghijsbertsz. gheconterfeyte valsche
Postulaet guld. stoters, witte stuvers (5) ghecoft ende den ghemenen vole voir goet aen-
(1) Deze oneigenlijk mede zoogenaamde m u n t v an J a n v an Brab an d i s , a ls ook v oor H o llan d en Zeeland g a n g -
b a a r g ew e e st, door ons afgebeeld op onze P l. X I , N'o 1 2 .
(2) Hoogstwaarschijnlijk de m u n t , afgebeeld op P l. X I , N o 11.
(3) Men z ie t v an welk e en la ag g eb a lte deze s tukkeh w a re n , die men afgebeeld v in d t op P Ï ; V I I I , N ° 1 , on-
de r de mu n ten van H e e r Gijsbe rt v an B a te n b u rg , die in 1 4 3 2 ovefleed.
(4) Toen men t e r v e rste rk in g de r steden a l m e e r en m e e r behoefte a an ste enen k r e e g , werden vro eg ë rè geld-
boe ten la te r in steenboeten v e ran d e rd ; men vindt zulks vooräl in. de 14de e n l-5de eeuwen.
(5) De p la a ts schijnt n ie t zu iv e r te z ijn ; a ltb an s wij k u n n en e r geen gezondën z in aan' g ëv en ; o f m oe t mitte
stuvers eene u itlegging v an stoters z ijn ? stoters zijn ons nim m e r vro eg e r voorgekomen. D e n a am so o rsp ro n g , die
k e l ia e n in voce n ie t o p b e ld e rt, meenen sominigen da t de zelfde is als v an stuiter e n d a t de n a am hard geld zonde
beteekenen. Wij twijfelen.