Want die raet vande stat, out ende nye, voertyts overdraghen is metten menen ghilden,
waert, dat Mer enich argher payement quame, dan mitten menen ghilden overdraghen is,
dat men dat nedersetten zoude, na dien het argher waer. Des doet die raet enen yegely-
ken weten, dat de nye Holl, grote, die nu laeste tot Dordrecht ghesleghen sijn (1) , nyet
beter en sijn dan in doytkyn, ende die borgoensche penninghe nyet beter en sijn dan iVg
pl. ende nyemant mach- daer meer mede betalen, dan alse voerscreven is. Ende die raet
vander stat en wilse nyet hogher nemen nochte gheven. Ende yemant, die se den anderen
mit wille aendrucken woude hogher te nemen, dat woude de raet aen hem rechten na hören
goetduncken. Ende hier sijn höre vier toe gheset, diet verwaren sullen, off hier yemant
broekich in werde.
Op het jaar 1390 lezen wij weder:
Op S. Michiels avont in *t* jaer van XC.
De raet vander stat waernt enen yegheliken dat hyer nywe Oysche gülden comen, die
nu nywelix ghesleghen sijn (2), daer elc stuc of argher is 2V2 wit, dan die men daer te
voren tot Oyen slöech. Ende dat sei men vinden bider wichte, want si veel te lichte sijn.
Yoert, so en sijn die corte cruce penninghen, die ghene leliaers (3) en sijn, die tot
Oyen, tot Gennep (4), ende tot Meghen gesleghen sijn (5), nyet beter dan een Dort-
rechtsche placke (6).
Yoert, so comen Mer nye Cleeufsche grote, die nyet beter en sijn dan vijf nye Brab. (7)
der stat paye.
Ende nyemant en mach daer meer mede betalen, mitten voersz. payemente, dan voersz. is.
(1) M e t geene ju isthe id k a n aangegeven w o rd en , welke d e r door ons op P l. V I I afgebeelde gro o ten v an H e rtö g
Aa lbre cht de h ie r bedoelde z ijn ; waarscMjnlijk e c h te : n ie t de No s. 5 , 6 e n 7 , die nog de ty p e dragen de r grooten
van Willem V , en welke das waarschijnlijk lan g v&Sr 1888 zullen geslagen zijn.
(2) M en z ie t h ie r tu t d a t e r van de m n n tso o rt, door ons onde r Maria, van Gelre op P l. V I onder N ° 1 van
d e Munten der Qraven en Hertogen van Gelderland a fgebe e ld, exemplaren in h e t ja a r 1890 vervaardigd z ijn , van
minde r g eh a lte d an vroege r geslagene.
(3) Leliaers zijn oorspronkelijk P ran sch e m u n te n , d ie , gelijk h a a r n a am a a n d n id t, lelien a ls beeldenaar droe-
g e n ; de corte cruce penningen v an Oyen z ijn waarschgnlijk die op onze P l. V I , N ° 4 . Zij schijnen geslagen te
z ijn op den voe t de r P ran sch e leliaers o f blanken.
(4) Van deze Gennepsche m u n ten v an vdör 138 8 is e r ons n ie t dene bekend geworden. Gennep behoorde toen
o n d e r Kleef.
(5) Wa a rschgnlijk is h e t de m u n t van J a n I I I , G ra a f v an M e g e n , door ons afgebeeld op P l. I I I , N ° 1 2 , on-
z e r Munten der Leenen in Braband en Limburg, enz., welk V H I s t e Deel v an onzen a rb e id wij la te r hopen u it t e geven.
(6) L a te r werden deze munten stuivers geheeten.
(7) E r o n tb re ek t n o g een werk over de Kleefsche m u n ten . Brabandschen waren s tukken v a n twe e Hollandsehe
den ie rs; m a a r h ie r z ijn h e t stukken van twee U tre ch tsch e deniers. "Men z ie t welk veelsoortig geld in de stad
U tr e c h t in omloop wa s. H o e geheel anders dan th a n s !
Verder lezen wij:
Op S. Geertruden dach in ’t jaer van XC,
Hier -comen nywe Ghelresche grote, die men nu tot Aernem slaet (1), die de raet. heeft
doen selten, die nyet beter en sijn, dan vi nye Brabantsche, die men Mer nu slaet (2),
ende de raet ghebiet enen yegheliken, dat se nyemant hogher en nemen noch en gheve,
want men -der nyet hogher mede betalen en mach.
Yoert, so comen hier Cleeufsche grote, die de raet heeft doen setten, die nyet beter en
sijn dan vijf nye Brab. die men hier nu slaet.
Yoert, so ghebiet die raet vander stat, dat men dese quade doytkyn, die hier nu gaen (3),
nyet hogher en neme, dan voor eene nywen Brabantschen; want men der nyet hogher mede
betalen en mach. Ende men sei al dit payement voersz. inder wisselen nyet hogher weer-
deren dan voersz. is. ’
Ende quame hier van deser tijt voerts enich payement, dat argher waer, dat woude die
raet setten na sijnre weerden.
Yoert waert, dat hier yemant enich nye payement brochte ende dat wtgave, hi en had-
det eerste den rade vander stat te weten ghedaen, dat woude de raet vander stat aen hem
houden ende rechten na hören goetdunken.
Op het jaar 1396 vinden wij weder eene Muntbepaling van den volgenden
inhoud:
Want de nye gülden seer ghevallen ende gheargert sijn sonder biteycken (4), so is die
raet, out ende nye, overdraghen, datse nyemant after Pinxter dach näestcomende hogher
nemen nochte gheven en sei, dan voer 81 witte grote (5).
(1) D it zijn de mu n ten v an H e r to g Willem I , afgebeeld op P l. V I , V I I e n V I I I onz e r Munten der Graven
en Hertögen van Gelderland.
(2) Wij k unnen moeijelijk n a g a a n , welke Brabändscke h ie r bedoeld w o rd e n , fte t zij m u n ten v an den B is s c h o p ,
hetzij v an de Stad.
'(3) Wij k u n n en n ie t g is s e n , welke mu n ten Me r bedoeld worden; doythyns o f devtgens z ijn m u n ten v an deux
as; waarscMjnlijk door b a ren Waalseben o o rsprong dezen vreemden naam dragende ; m a a r v a n welk la n d de tb a n s
vermelde deutkens z ijn , weten wij n ie t. Gewoonlijk was b e t de g e ringste zilveren o f e igenlijk biljoenen m u n t.
(4) D a t wil z eg g en , d a t de k o rte lings geslagene Bisscboppelijke gondguldens v an veel m in d e r g eba lte wa ren dan
de v roege re , zonder da t zij door e enig byteeken, d . i. zonder eenig ande r m u n tte ek en i n d en Stempel, z ic b van de
vroegere ondersebeidden. Men z ie t aan welk eenen la s t b e t dagelijkscb ve rk e e r in die d oor sommigen zoo zeer
geprezene dagen onderworpen was.
(5) Witte grote zijn-, onzes bednnkens, de grooten van goed g e b a lte , d . i . v an b ijna zu iv e r z ü v e r , d a t een w itte
k le u r h a d , en dus in tegenste lling v an de zwa rte g ro o te n , in welke h e t k o p e r de overband h a d . WaarscMjnlgk
worden door witte grote Bisscboppelijke mu n ten bedoe ld, geslagen vddr d en tijd v an den tb a n s rege renden Bisschop
F red e rik van B lankenhe im , 139 6—1423.