g e s t r a f f e t t e w e rd e n m e t p e n e n , t e w e t e n , d a e r a f f v a n d e n g o u d e n p e n n y n g e n , t o t e l c k é r
r e y s e a ls z y a r g e r g e v o n d e n w e r d e n , v e r b n e r t t e h e b b e n tw e h o n d e r t g o n d e n e o n s e r g ü ld e n e
e n d e [ s i c ] p e n n y n g e n , e n d e v a n d e n s i lv e r e n p e n n y n g e n t o t e lc k e r e y s e , a ls z y a r g e r g e v o n d e n
w e r d e n , t h i e n p o n d t g r o e te v le em s c h p a y e m e n t s , t o t o n s e r b e h o i f f , a ls em e n d a t n a e d e r
b u s s e n e n d e p r o v e n b e v in d e n s a l i , D a e rom m e s u l le n o n s e w e e r d e y n e , a ls z y w e e r d i e r e n ,
t o t e l c k e r r e y s e , v a n e l e k e n w e r o k e , t e n m y n n e s t e n n em e n e n e n o ff t m e e r p e n n y n g e n , n a e
d a t d i e w e r c k e g r o e t z y n , e n d e i n d i e b u s s e w e r p e n , om m e d i e p ro v e n e n d e a n d e r e 'g e b u e r -
ly k e o n d e r s o e k e o i c k a e n d ie n t e d o e n . E n d e w e rd e o i c k b y d e n p r o v e n b e v o n d e n , z y in
d a t rem e d ium e r g e n t , so e w a ill v a n d e n g o u d e n a l s s ilv e r e n p e n n y n g e n i n d e n a llo y e o fte
m d e r s n e d e g e t a s t e t e n d e d a t g e b r u k e t h a d d e n , s a l i a l l g e h e e le e n d e a lie n e t o t o n s e r b e h o iff
w e s e n , d a e r a f f o n s o n s e m u n tm e e s t e r e g ü e d e b ew y s in g e e n d e b e t a lin g e d o e n s u l le n . E n d e
o n s e w e e rd e y n s u l le n o n s e m u n tm e e s t e r e v e r n n e g h e n e n d e b e t a l e n , b u t e n o n s e c o s t , a ls d a t
v a n ty d e n o n s e s v o irv a d e r s d o e i n s y n r e m u n t e n g ew o e n t l ic i s g ew e e s t; o i c k -m e t s u l c k e n
v o i rw a r d e n , d a t w y a l t y t , a l s d a t n u t t e l y k e e n d e n o i t ly k e s y n s a l i , .e n d e t e n m y n n e s te n
tw e w e r f f b y n n e n s j a e r s , d i e b u s s e v a n d e r w a c h te o n s e r m u n t e s u l le n d o e n o p e n e n , d ie
p r o v e n v a n d e r p e n n y n g e n d o e n m a k e n , e n d e o n s e n m u n tm e e s t e r e , n a e d a t d i e g e b u e r ly k e
b e v o n d e n w e r d e n , b e s c h e id e n b y n n e n d r i e n m a e n d e n n a e d e r p r o v e n , d i e b u s s e n e n d e p r o v
e n p r y s é ñ d e , h em d e s re c e s s g e v e n d e ; o f te w a e r d e s e n i c h g e b r e c k g e s u n d e n , a ls d a n d ie
t e w r a k e n e n d e d a t v o e r t t e v e r v o lg e n , s o e s u l c x b e h o i r ly k s y n s a li. E n d e w a e r t , d a t w y
b y n n e n d e n d r i e n m a e n d e n v o ir s z . n y e t é n w r a k e d e n o f te e n d e d e n w r a k e n t e g e n s d a t w e rc k
i n d e r b u s s e a l s v o o r s z . n a e d e r o r d o n n a n c i e n s e g g e n , d e c la r e r e n w y n n a l s d a n , d i e b ü s s e
v a n u n s g u e t e n d e v a n w e e rd e n t e w e s e n e n d e g e h o u d e n t e ‘s u l le n z y n , z o n d e r a r g e i i s t,: b y
a ls o e d a t o n s e m u n tm e e s t e r e d a e r a f f n e r g e r i t v a n i n o n s e n l a n d e n e n d e b y o n s e n r a d e
r e c h t s w e s e n e n d e .p l e g e n z u l l e n . O i c k s y n v o i rw a ir d e n , w a n n e e r o n s e m u n tm e e s t e r e 'm a n t
e n w ille n e n d e z y d a è r to e o n s e m u n ty z e r e v a n o n s e n w e e rd e y n e e y s s c b e n d e w e r d e n , d a t
a l s d a n o n s e m u n tm e y s te r e te ff e n s le v e r e n s u l le n a lle s u l c k e p e n n y n g e n z y h e b b e n t é n e u n t
e n , e n d e b y h o e r e n e d e n o n s e n w e e rd e y n e s e g g e n , d a e r n y e t m e e r w e r c k in o n s e r m u n t e n
i s om m e t e m u n t e n , d a n d a e r g e l e v e r t w e r t , o f te d a t o n s e w e e rd e y n e d a e r b y t e g e nw o e rd ic h
b ly v e so e la n g e d i e p e n n y n g e n v a n d e n g e le v e rd e n g e m u n t e t s u l le n z y n , e n d e a ls d a n o n s e
m u n ty s e r e w e d e r o p s lu t e . T o e r t m ö g e n o n s e - m u n tm e e s t e r e h o u d e n e n e n a s s a y e r b n t e n
o n s e n c o s t , om m e a l l e g o u t e n d e z i lv e r t o t o n s e r m u n t e n c o m e n d e , e n d e .o i c k d i e p e n n y n g
e n i n d i e b n s s e o n s e r m u n t e n , a ls em e n d i e O p d ö e n d e w e r t , t e m ö g e n a s s a y e r e n , b e h o u d e ly k e
o n s o n s e n v ry e n w i l l e , d i e p e n n y n g e n o n s e r b u s s e n O v e ra ll, d a e r t o n s b e l i e f t , t e - s a l l e n
m ö g e n d o e n a s s a y e re n e n d e o ic k b y a ls o e a ls e d i e a s s a y e e e n s g em a e c t w a e r , e n d e o n s o fte
o n s e n m u n tm e e s t e r e d u n c k e n d e w o r d e , d i e n y e t o p h o e r b e h o e r e n e n d e r e c h t e w e e rd e
gedaen waer, mögen wy ofte zy die by dengenen, des, geboerende ende verstant hebbende,
anderwerve doen maken op coste des. genen dat begerende ende in ongelycke vallende-
Hierop hebben wy by guetduncken van onsen r a d e n , .des,verstaut hebbende, geordon-
neert ende syn met onsen muntmeestere voirsz. overcomen in onser munten als voirsz. te
maken ofte te doen maken, durende tot onsen wederseggen:
Inden yersten moegen zy maken ofte doen maken enen pennynck van goude, ende sal
heiten enen Utrecjitsche Gulden (1), ende sali houden sestien kraet, nobell voir fyn gerekent,
te weten, den'nobell voer drie. ende twyntich kraet.neghen greyn fyns gerekent, ende der
sàlbgaen gemieden in die troysche: marck vyf ende tseyentich güldene pennyngen, daer op
onse muntmeystere. te remedie, hebben sullen.twe greyne inden alloye ende enen engels inder
snede op elcke marck wercks.
Voert moghen zy maken ofte doen maken enen Aalven Utrecltsche Gulden (2), ende sali
houden sestien kraet, nobell voer fyn, als voersz. gerekent, ende der sali gaen gesneden in
die troysche marck hondert vyftich penningen, daer op. onse muntmeestere te remedie
hebben sullen twe greyne inden alloye ende enen engelsçhen inder snede op elck marck
werks; van welken gouden penningen voersz.. wy voer onsen slieschat hebben sullen van
elcke marck wercks drie oert derselver penningen.
Item, voert moegen zy maken ofte doen maken enen zilveren pennynck, geheten een
Subielt Stuver, ende sali houden seven pennyngen vierthien greyn fyns silvers, ende der
sali gaen gesneden indie troysche marck een ende tachtich pennyngen, daer aff onse munt-
meestere te remedie hebben sullen twe greyn inden alloy ende een der voorsz. pennyngen
inder snede op elcke marcke wercks; van welcken silveren pennyngen wy voor onsen slieschat
hebben sullen van elcke marck fyns silvers twe derselver pennyngen (3).
Item, voert moegen zy noch maken ofte doen maken enen zilveren pennynck, geheten
een Stuver, ende sali houden drie pennyngen achtien gr. fyns silvers, ender der sali gaen
gesneden, indie troysche marck l x x x i penningen, daer aff onse muntmeestere te remedie
hebben sullen twe greyn inden alloy ende enen pennynck inder snede op elcke marck
wercks ; van welcken pennyngen wy voer onsen slieschat hebben sullen van elcke marck fyn
silvers vier derselver pennyngen; welcken onsen slieschat onse voorsz. muntmeestere ge-
honden ende schuldich sullen wesen ons te betalen ende wt te reycken. Ende dese pennyngen
voersz. sullen onse muntmeestere maken ende doen maken, by den penen ende
voirwarden voirgeruert (4).
(1) "Waarschynlijk eene d e r m u n ten v an de la a tste rij op P l . 'X X , o f de N ° 4 op P l. X X I.
(2) Deze is Ons n o o it voorgekomen.
(8) K an wel n ie t ande rs zijn dan de m u n t N ° 5 ; op P l. X X I .
(4) I s de ons to t dns v e rre in h e t oorspronkelijke n ö g n ie t voorgekomene m e n t , volgens v a n m ie r is afgeheeld
op P l . X X , N ° 6.