after xini daghen na Sinte Mertynsd-, inden winter naestcomende, de gülden (1) nyet
hogher nemen nochte gheven en sei dan voor 281/s- planen (2), ofte voer 30 witte Holl,
grote (3), ofte voer 20 oude vl. grote, want de raet vander stat te waerheyt ghevonden
heeft, dat se nyet beter en zijn; ende hier en binnen maph een yeghelijc die pacht, renten
ofte scout sculdich sijn, betalen de gülden voer 80 placken ofte voer 8IV3 witte P Ä
grote; ende after die tijt voerscr. wilt die stat selve nemen ende gheven.
Ende waert, dat enich ander ofte argher payement quame, dat soude men daerna neder
setten na sijnre weerde.
Yander wisselen daer wil die raet, out’ ende nye, de koer toe setten ende daerop overdraghen,
alse di wanen, dattet alre nutste si.
Verder vinden wij op dat jaar nog de volgende Muntbepaling r
Op Sinte Andreas avont worden dese punten, die hier na bescreven staen, ghecundicht
ter klocken ende worden overdraghen biden ouden rade ende biden nywen:
Inden eersten, dat de wisselaers, die van deser tijt voert wissel houden willen, sweren
sollen, ten heylighen, dat si der drier Heren gülden (4), die nu ghenchaftich sijn| nyet
hogher nemen, gheven nochte werderen. en sullen dan *t stuc voor 30 witte Hollantsche
grote, ofte voer 28V3 pl. also alst de raet, put ende nywe, metten menen ghilden overdraghen
sijn, ende si sullen weder moghen nemen, of si willen, van elken gülden te wisselen
1 doeytken (5), ende daer na meer van elc stuc gouts nadien dattet meer ghelt.
Ende waert, dat hier enich. argher gouden ofte sulveren ghelt quame,, dat en souden si
nyet copen nochte vercopen, nochte doen copen nochte vercopen; maer si sullent rechte-
voert den rade van der stat laten' weten, ende die raet sei ’t dan weerdighen, eer sij *t
wtgheven, ofte dattet ghenchaftich worde. Ende so wie van hem dit verbrake, die wäre
meenedich ende daertoe en soude hi nummermeer wissel houden.
Ende nader weerde vanden gülden voerscreven, so wil die raet vander stat al ander gouden
ghelt setten, elc stuc na sijnre weerden.
(1) D . i . den goudgulden v an Bisschop F lo ris van Wevelinkhoven; zie onze P L X I I . De Ra ad sch ijn t alzoo
’s Bissehops .geld gewaardeerd te h e b b e n , dat waarschijnlijk buiten de s tad h ooge r d an b innen dezelve m ö g t loop hebben.
(2) Znllen de mimten d e r B is s e h o p p e n 'z ijn (de dubbele g ro o te n , in eene volgendb eeaw stuivers g eh e e ten , af-
gebeeld o p F l. X I I ) .
(3) Zijn de mn n ten v an den Hollandschen Gra a f Willem V , wan t die v an A a lb re c h t, welke n ie t wit waren
(zeer s ie c h t), znllen wel n ie t hedoeld zijn.
(4) D a t zijn de gondguldens v an den Bisschop v an U tre c h t , den H e r to g v a n G e lre en den G ra a f v an Holland.
- (5) De kle in ste m u n t u it deze dagen; zie P l . X I , N ° 1 3 (2) e n P L X I I I , N ° 18 (?); o f z ijn de bedoeldie
muntje s verloren gegaanP
Voert, waer enich mersseman (1), of andere yemant, die dit voersz. payement hogher
name ofte gave, dan de ghilden overdraghen sijn, dat woude de raet vander stat scerpeliken
aen hem rechten, nadien dat si vonden, dat sij ghebroect (2) hadden.
Op het jaar 1388 vinden wij:
De raet vander stat, out ende nye, sijn overdraghen metten menen ghilden, dat meu
after xnn.daghen na S. Mertynsdach in den winter naestcomende, den ghulden nyet hogher
nemen mochte nochte gheven sei, dan voer xxvmtyg placken ofte voer xxx witte
Holl, groten ofte voer xx oude vl. groten; wanttet de raet vander stat ter waerheyt ghevonden
heeft, datse nyet beter en sijn. Ende hierenbinnen mach een yeghelic, die pacht,
renten ofte scout sculdich sijn, betalen de gülden voer xxx placken ofte voer xxxiVg witte
Holl, groten. Ende after die tijt voerscr. wilt de stat selve nemen ende gheven. Ende
wäret, dat enich ander ofte arger payement quame, dat soude men daer na neder setten
na sijnre weerde.
Muntbepaling op S. Barberen dach.
Des bisscops gulden . . . . . • 28V3.g g of 80 Holl. g'te.
Hollantsche gulden (3j) , . . as% » » 80 » V ,
Ghelresche gulden (4) . . . . . 28% » 80 *
De nywe Oysche {5) ofte Ludicsche gulden . .. 27% » 29 »
Leest dit [sic].
Nobel (6j 1 . . .. I 81 » faß 85 » »
Yrancrycscfee scilde (7) . . . 15% » 48 » ”
(1) D . i . koöpman.
(2) D . i . m isd a a a , boete v e rbeurd hadden.
(8) D . i . o f de goudgolden v a n Gra a f Willem V , o f die van Aa lbre cht v an Be ije ren ; zie onze Munten van Holland
en Zeeland, P l . V , N ° 7 e n 8 , o f P l. V I I , N ° 4 .
(4) Zijn de gondguldens v a n H e r to g Willem I.; zie onze Mimten der Graven en Hertogen van Gelderland,
P l . V I , N ° 1 e n 2.
(5) Deze z ijn de g o ndguldens, op den v o e t de r Rijnsche guldens ge slag en , v a n H e r to g in Maria von Gelre, die
zij op h a a r ka ste e l te Oyen lie t s la a n , en welke door ons zijn afgeheeld in onze Munten dery Graven en Hertogen
van Gelderland, P l. V I , N ° 1 . W a t de Luiksehe guldens b e tr e f t, h e t m o e te n , onzes b ed u n k en s, s tukken van
Bisschop A a rn o ad van H o om e geweest z ijn (1878— 1 3 9 0 ), m a a r in ben e sse’s we rk vinden wij de e e rste gouden
Luiksche m u n ten onde r Bissehop J a n v an Beijeren (1390— 1418).
(6) Deze zijn mu n ten v an verschillende E ngelsche K ö n in g en , e e rs t la te r op h e t v a ste land nag ev o lg d ; h e t eerst
door den Vlaamschen. Gra a f F ilip s d en G oeden, tusschen 1 4 1 9 en 1 4 3 0 . Zie s e r r u r e , Cabinet du Prince de
Ligne, page 241.
(7) M u n ten v an onderscheidene Köningen v an da t lan d u it de l4 d e eeuw. Men xv in d t ze -alle in h e t we rk van
leblanc afgebeeld. - . . . . .