6 x 20 x 12 = 1440 staks uit een mark; een mark nu werd verdeeld in 8 on-
cen of 16 looden, en van deze 16 waren 14 zilver en 2 koper; dus een iijn-
gehalte van iets dat voor die tijden nog al veel was.
BL 129, Staat: Gildenburg. Over de inneming van dit te Vreeswijk gelegen
kasteel, .ten jare 1374, zie men het Tijdschnft vom — enz. van TJtreclt
voor 1836, bl. 385.
Bl. 130, rdg. 12 van onder, staat: « die marc sulvers voor sestiendalf pont,
ende wter marc wegens sullen comen hondert ende vier ende veertiob grote,
ende dier grote sullen sestien een pont gelden ende sullen wter marc brengen
acbt loet sulvers, ende dier grote sullen ses ende vijftich een ouden Vranc-
rycschen seilt gelden.»
D. i. Het mark fijn zilver zoude gelden 15V2 pond of 248 grooten; doch
het mark gemunte penningen zoude aan fijn zilver slechts 8 lood inhouden of
slechts de helft; de andere helft der munten .zoude dus uit koper als alliage
bestaan. De zaak is ons echter niet düidelijk.
Bl. 130, reg. 2 van onder, staat: »Ende desgelycks sullen wi Borghemeysters
------ voersz. gebieden ende verwaeren na onser machte, dat alle die ghene.
die in onser stadt oft in onser stadt vryhede woonachtig syn, desen voerseiden
penninc [de munt van Bisschop Aarnoud van Hoorne] eren ende voert setten
sullen, also dat hy gengaftich blyft,« enz. enz.
Uit het een en ander blijkt, dat de Utrechtsche Bisschoppen wel regt had-
den om geld te munten, maar dat zij de toestemming der stedelijke overheid
noodig hadden om dat geld binnen de stad en hare vrijheid gangbaar te ma-
ken en te doen blijven. Zie verder ons Hoofdstuk over de stedelijke munt
van Utrecht, van bl. 284—311.
Bl. 144, reg. 1, staat: Willem IV; lees;. Willem VI.
Bl. 149, reg. 17 van boven, staat: » silveren penninge ende die sullen holden
sess penninge fyns silvers inden alloye alsulcs silvers en dier sal gaen
op de Troysche marck ses ende tnegentich, ende dier penninge voirsz. sullen
vier en twentich gelden enen onser gulden voirsz.»
Dit allooi van 600/1000 is hetzelfde als wij boven bij Bisschop Aarnoud van
Hoorne aangetroffen-hebben; doch thans worden er slechts 96 grooten uit een
mark geslagen; terwijl de verhouding dier grooten niet meer tot een Schild,
maar tot* een goudgulden opgegeven wordt.
Bl. 163, reg. 11 van onder, staat: dubbele sleuteh, het Bhenensche wapen;
lees :. eene gedeeltelijke äamnjzing Han het Menensche wapen (want dat wapen
bestaat uit een kasteel, waarboven een sleutel).
Bl. 168, reg. 10, staat: Frederik van Blankenheim. Zie over dezen nog het
Tijdschnft vom — enz. van Utrecht, 1885, bl. 464.
Bl. 185, reg. 6 van onder, staat: wij kennen de munt alleen, enz.; voeg bij:
Later kwam er ook een exemplaar in de Verzameling van den Kolonei d e
R O I J E V A N W IC H E N .
1 Blv 195, reg. 3 van onder, Staat: het slot ter Haar; lees: de Haar.
Bl. 227, reg: 7 van onder, staat: Noch Muntcharters noch Muntordonnan-
tien 2ijn ons van dezen Bisschop övergebleven. Later hebben wij de volgende
stukken ontdekt in het Tijdschnft vom Gesch. Oudh. eh Stat. van Utrecht,
1843, 9e Jaargang, bl. 314.
In het Commissieboek van Bisschop Frederik van Baden wordt gelezen:
C om m is s ie Gheryts v a n H a e r l em e n d e D a n y e l l v a n 9 e r H e y d e v a n 4 e r m u n t e .
F r e d e r i c k e t c . a lle n d e n g e n e n , d i e d e s e n o n s e n b r ie f f s u f i e n s ie n o f t e h ö r e n , s a lu y t .
W a n t w y b e t r u w e n d e z y n t o t t e n d o g e d e n , n e e r s t i c h e i t e n d e v l y t e , d a e rm e d e m e t g e t u i c h -
n is s e v a n g n e d e n l u d e n g e lo f t e n d e g e p r e s e n z y n , G e ry .t v a n H a e r l em O la e s z . e n d e D a n y e l l
v a n d e r H e i d e , h e b b e n w y s e g em a e c t e n d e m a k e n m i t d e se n . o n s e n b r i e v e , o n s e m u n t -
m e e s i e r e , h em o n s e m u n t e b e v e l e n d e , d i e t r n w e l i k e e n d e w a il l t e r e g ie r e n e n d e t e v e rw a -
r e n , a l s g u e d e t r u w e m n n tm e e s t e r e s e h u ld i c h s y n e n d e vian o n t s i n o n s e r m u n t e n g ew o e n l i c k
i s t e d o e n , g o n d e n e e n d e z ilv e r e b a ly o e n e t e c o p e n e n d e t e d o e n c o p e n , e n d e d a e r a f g o u d e n e
e n d e z ilv e r e p e n n y n g e n v a n o n s e r m u n t e n e n d e w a p e n e d a e r in n e t e m a k e n e n d e t e d o e n
m a k e n n a e o r d o n a n c i e e n d e m a n i e r e w y h em n a e b e h o i r l i c h e i t e n d e g e l e g e n th e i t v a n t y d e n
o r d o n e r e n e n d e m e t h em o v e r c om e n s u l l e n , i n e e n ig e p l a e ts e .b y n n e n o n s e n l a n d e , d a e r o n s
d a t b e lie v e n s a l i , m e t m u n ty s e r e g e s n e d e n b y d e n g e n e n , d e s - .b e y e e ll v a n o n s h e b b e n d e
o f t e w e rv e n d e w e r t , d u r e n d e s e s s j a e r e n l a n g n a e s tc om e n d e . .E n d e d i e g o u d e n e e n d e z ilv e r e
p e n n y n g e n , d i e o n s e m u n tm e y s te r e v o e r s z . n a e d i e o r d in a n c i e e n d e y o e t , w y h em o r d in e r e n
e n d e m e t h em .o v e rc om e n s u l l e n , m a k e n d e w e rd e n o f t e d o e n m a k e n , s u l le n n y e t a r g e r z y n
i n d e n a llo y e n d e s n e d e o f t e g ew ic h t e d a n d i e p r d in a n c i e n b e g r ip e n d e w e r d e n , o p d a e r a f f
42*