64 EEN VRAAGSTTJK.
gehucht B r o n n e g e r , deels in het bouwland, deels op de lieide,
zeer digt bijeen. Zij zijn echter klein van omvang, aanmerkelijk
geschonden en van niet zeer groote steenen opgebouwd. Allen
liggen in heuvels, en een er van is zelfs tot aan de deksteenen
met aarde aangevuld. Maar deze drie, hoewel niet meer volledig
bewaard, behooren tot de belangrijksten van Drenthe. Zij hebben
allen in het Z. W. een voorportaal en een heeft nog een
deel behouden van den steenkring, die het vroeger omringde.
Het grootste heeft de lengte van vijftien el, en al worden hun
deksteenen niet onder de zwaarsten geteld, een er van is toch
een geweldige granietklomp van 3.75 el lang en mag dus mede
gerekend worden, waar van reuzenarbeid sprake is. Naar het
schijnt is de rust der dooden, die onder deze steengewelven sla-
p e n , nog niet verstoord, maar proeven van den arbeid van t
geslacht dergenen, door wie zij zijn opgestapeld, hebbeu wij in
het museum te Assen gezien.
Tusschen Drouwen en Borger ligt nog, ter linkerzijde van
den weg, een vreemde, ruwe, afgezonderde hoogte, met kromme ,
knoestige eiken digt begroeid, wel geschikt, om de aandacht te
trekken en tot nader onderzoek uit te lokken. t Gelukt ons in-
tusschen niet, er iets anders te vinden dan verwarde en ver-
wilderde struiken, en er schijnt in- Gasseite, noch in Borger,
noch in Assen iets, van bekend, dan dat het een natuurlijke
heuvel is. Dat is ook zeer mogelijk. t Werk der natuur en het
werk van menschen is in Drenthe niet altijd gemakkelijk te on-
derscheiden. Maar evenzeer is het mogelijk, dat deze heuvel een
of ander graf bedekt, gelijk de bodem nog steeds overblijfselen
oplevert, waarvan niemand eenig vermoeden had. Toevallig kwa-
men de grafkelders van E e x t en Ex lo aan Het licht, en niet
later dan in 1869 werden nabij Emme n , in het bouwland, twee,
tot dusver geheel onbekende, merkwaardige, van tweeenvijftig
zware ringsteenen omgeven grafkelders ontdekt, ten gevolge van
IN BORGEE. 65
de opmerking van Dr. J a n s s e n , dat op de esch een groot aan-
tal steenen onder den grond werd aangetroffen. De rijke mijn
van oudheden bij Ho o g h a l e n , die wij willen bezoeken, is
eerst sinds een paar jaar door zandverstuivingen ontbloot, en toen
eens de aandacht er op gevestigd was, bleek hoe langer hoe
meer de belangrijkheid van dat terrein. ’t Kan wel als zeker
worden gesteld, dat de Drenthsche bodem nog zijn laatste schatten
niet heeft opgeleverd en met name deze streek, die' binnen
een’ omtrek van weinig uren zooveel hunebedden, grafheuvels
en grafkelders , legerplaatsen , benevens Romeinsche en Fränkische
voorwerpen bevat, is vermoedelijk nog gansch niet üitgeput,
maar zeker zal ook de spade des onderzoekers dikwijls vruchte-
loos in den grond worden gestoken en teleurstelling worden ge-
oogst, waar men een rijke vondst meende te mögen verwachten.
Over de groote esch van Borger blinkt het zonlicht en vro-
lijk schijnt het op de boschjes in de verte , waar het gehucht
Bu i n e n ligt op de grens der ontgonnen veenen, en ' N i e uw-
B u i n e n , met zijn belangrijke glasblazerijen. De torenspits van
Borger, naar Drenthschen tränt boven het houtgewas oprijzend,
is niet ver meer, en weldra rijden wij de laan in, die ook hier
tusschen huizen en schüren, tuinen en boomgroepen, naar den.
brink leidt en voorts naar de voortreffelijke herberg, waar de
producten der Drenthsche broodbakkunst, in verschillende vormen,
ons gelegenheid geven onze krachten te hersteilen. Dat de be-
roemde ,/.stoete” niet vrij is van het fijne zand der heide en
tusschen de . tanden kraakt, is een eigenaardigheid, waaraan de
vreemdeling misschien eerst wat moet gewennen, eer hij ’t waar-
deeren kan. Men zegt, dat de Drenthenaars er hun gezondheid
en hun prächtig gebit aan danken.
Als alle oude Drenthsche dorpen is ook Borger hoogst on-
regelmatig gebouwd. De huizen staan allen van elkander afge-
zonderd, schots en scheef, gelijk de lnim of ’t belang van den
bouwheer het meebragt. Sohilderachtige muurtjes van leem en
vlechtwerk, houten gevels, begroeide daken, uitbouwsels en af-
dakjes van allerlei vorm en kleur, hekken en hagen, grasplein