deelkundige medewerking harer gewestgenooten. En hoe haar po-
gingen reeds hier en daar den lust tot zoeken hebben opgewekt,
hoe daardoor belangrijke ontdekkingen zijn gedaan, hoe ’t mu-
seurn met merkwaardige voorwerpen en de kennis van Drenthe’s
oude bewoners met kostbare bijdragen verrijkt is, dat zullen wij
kunnen zien, als wij het dorre, maar in oudheden uitermate
vruchtbare H a l e r zand bezoeken.
Na ons overzigt der in de verzameling bijeengebragte schatten
aanvaarden wij te beter voorbereid den togt naar de heidevelden,
waar de eenzame hunebedden liggeu en de grafheuvels zieh over
de asch der dooden welven.
De grintweg van Assen naar Rolde schijnt er op aangelegd,
om hen te bekeeren, die Drenthe voor een land van louter heide
houden. Eer zouden wij ons hier op een groote, uitstekend
onderhouden buitenplaats, dan op een' openbaren weg gelooven.
In bevallige bogten loopt de breede, witte heirbaan tusschen
afwisselende boomgroepen, door statige eikenlanen, längs akker-
inaalsboschjes en bouwakkers en welige weiden, telkens met een’
achtergrond van digt en golvend hout, donker afstekend tegen
het rijk geschakeerde groen rondom ons. De slingerende paden,
de bruine beuken, de zware boschpartijen van het landgoed
V r e d e v e 1 d — 't geliefkoosd zomerverblijf van P e t r u s H o f s
te de — werken er toe mede, om den eigenaardigen indruk
van dezen weg te verhoogen. Niet minder draagt er toe bij, het
wilde en hooge hout van het uitgestrekte Am e i t e r bosch, waar
zooveel schaduwrijke wegjes, zooveel geheimzinnige schuilhoekjes,
zooveel liefelijke boschpleintjes, zooveel forsche stammen kort gele-
den der bevolking van Drenthe’s vriendelijke hoofdstad tot eenzame
wandelingen, tot vrolijke kinderfeesten , tot gezellige buitenpar-
tijtjes nog een heerlijlce gelegenheid gaven. En als het bosch achter
ons ligt, is het dan niet, alsof een smaakvol aangelegd park
zieh daar uitbreidt, waar het heldere water van het D u u r z e r d i e p
zieh kronkelt door de frissche weiden, met afzonderlijk staande
of tot groepen vereenigde boomen bezaaid? Straks volgt weer
het hout; eiken, sparren, hooge, zandige kanten en rijk be-
groeide wallen, lanen en zijwegen, de boerderij met haar rieten
dak in het groen. Daar gloeit de purperen heide, waarboven
de grafheuvel oprijst, in een lijst van donkere dennen gevat.
Weldra blinkt de ranke torenspits boven den boschrand voör
ons. Een breede laan, waarboven de digt ineen gewassen tak-
ken een prächtig gewelf vormen, opent zieh. De eerste huizen
van Rolde scharen zieh längs den weg onder het lommer der
eiken. In de tuinen bloeijen heesters en een liefelijke geur stijgt
uit de bloemperken op. En nu hebben wij spoedig den brink
bereikt, het middelpunt van het fraaije dorp, dat een der oud-
sten van de Drenthsche dorpen is en een der belangrijksten tevens.
De grintweg, dien wij tot dusver volgden, in 1841 aangelegd
en sedert over Gi e t e n tot aan de krachtig zieh ontwikkelende
veenkolonien in Gr o n i n g e r l a n d verlengd, geeft er veel door-
togt en levendigheid. Twee groote jaarmarkten dragen het huune
tot de welvaart bij en de schoone landstreek trekt er veel be-
zoekers. Maar merkwaardig is Rolde vooral om de oudheden,
die zijn omtrek bewaart. Wij kunnen ons voorstellen, dat een
man als J o h a n P i c a r d t hier vervuld werd met die belang-
stelling in ,;vergetene en verborgene Antiquiteiten” , die hem
zijn in inenig opzigt zonderlinge, maar toch altijd hoog te waar-
deeren //körte Beschrijvinge” daarvan in de pen gaf. Van 1643
tot 1648 was hij predikant te Rolde. Jong was hij niet meer.
Na twintig jaar zijn bediening te E gmo n d op Zee te hebben
vervuld, verkreeg hij hier een aanstelling. Maar hij was een man
van veel kennis, zoowel op de hoogescholen, als op verre reizen
verzameld, en wat hij in zijn jeugd had gezien, dat had hij
göed onthouden. Ook gepromoveerd in de medieijnen en goed
landhuishoudkundige, was hij in Staat veelzijdig nut te ver-
spreiden in een’ tijd, toen het platteland van Drenthe geen’
anderen medicus had dan den predikant, en de landbouw op
de jammerlijkste wijze gedreven werd. Maar geschiedenis en oud