172 »V Kl,»sink k n v ik u k r ” .
den uyuuv werd gesloten. Zoo althans heeft de „koiistrijke” Ab r.
R ad oma k o r hot „ua t lovon" afgobeeld en het verdiende dau
ook indordaad den naaui van »een seer oierlijk gebouw” . ln hun
gevels 011 spitsen 011 torenkappon wisten die ondo bonwmoosters
een oneindige afwisseling aan te breiigen.
„A"j nooit van de Linge ien de Betuw geheurd hadt, dan
zou’j op ’t heele ding geen arg liebben, zoo’n onneuzel schoap
van 'en ding as 5t is.” — Hier bij Hemmen begint „’t kleine
Revierke” toeh vrerkelijk een riviertje te worden, waarop men
wel erg zou gaan hebben, al blijft het nog „een onneuzel schoap”
bij „de Rien en de Woal, die de heele Betuw ien d’r erms
lionwen ’. Want bij Hemmen vereenigen zieh de beide weteringen,
d ie . slechts door een’ smallen wal gescheiden, van Do o r n e n -
b u r g af bijna evenwijdig voortliepen. Maar eerst bij Bu u r -
m a l s em wordt zij voor kleine schepen bevaarbaar. Als een ge-
lukkig kind heeft zij zieh hier nog om arbeid en zorg niet te
bekommeren. Al maakt zij zieh verdienstelijk, door het water uit
de Betuwe af te voeren naar de Merwede, zij vervult, in den
zomer althans, als speiende die taak, en nog geen andere be-
stemming schijnt zij te hebben, dan vrolijk en vriendelijk „te
kabbelen en te knabbelen aan zien boord, en te smuuspelen tegen
’t lies dat hum groet,” dan te dartelen onder de hooge boomen,
die het statige huis van „den b’ron” omringen, dan stillekens
voort te schuifelen längs zijn’ weg, waar ’t zoo mooi is. „Ter
linker en rechter is ’t alles malsigheid en volligheid en frissig-
. heid. Hier de hoaver en weit, die zoo gelp stoan; gunds het
goudgele zoad, dat zoo zonnig flonkert; doar het peers gruune
kleeverveld, woar ’t zoo noar heuning ruukt.”
’t Is daar bij Hemmen een liefelijk plekje en niet weinig
wordt de schoouheid er van verhoogd door het kloeke bosch
van krachtige eiken, dat tegenover het kasteel zieh uitstrekt
en dat wij doorwandelen willen, al is er een korter weg naar
visu« wni.nossüJi.
Zetten, dan die onder zijn forsche takken en zijn verkwikkend
lommer loopt. Straks moeten wij links afwenden, lang» de groote
groeno weide met den duiventoren, waar wij het witte torentje
van Hemmen zien uitsteken boven het hout en den zwaren,
stompen toren van Zetten in het vruchtbare veld boven de läge
huizen aan zijn’ voet.
Zotten — of Setten — is eene oude plaats. Graaf B a i d e -
r i c k en zijn gemalin Ad e l a — schandelijker gedachtenis -
schonken in den jare 1005 de hun in eigendom toebehoorende
kerk aan de nieuw gestichte abdij te De u t z , en de sage gaat,
dat er vroeger reeds een heidensche kapel had gestaan. Overigens
valt er van het dorpje niet veel te vermelden. In de geschiede-
nis wordt zijn naam naauwelijks geuoemd. Alleen de verschrikke-
lijke watersnood van 1809, die er groote verwoestingen aanrichtte
en aan een zestal menschen het leven kostte, gaf er gedurende
eenigen tijd een treurige bekendheid aan. En velen in den lande
zouden er vermoedelijk niets van weten, als het niet sedert een
dertig jaren het middelpunt eener hoogst belangrijke filanthro-
pische werkzaamheid was geworden.
Aan Zetten is de naam verbonden van Ot t o G e r h a r d
He l d r i n g . De merkwaardige man, aan wiens scherpzinnigbeid
de oudste, ongeschreven geschiedenis van de Betuwe zooveel
heeft te danken, die jaren lang als redacteur van den G e l d e r s
ehen Vo l k s al man ak zooveel hart toonde voor zijn volk en
zooveel echte levenswijsheid in uitnemend populairen vorm ver-
kondigde, heeft als predikant te Hemmen een g r o o t en gezegend,
maar onuitsprekelijk moeijelijk werk aanvaard. Een bezoek aan
de vrouwengevangenis te Gouda had een’ diepen en droevigen
indruk op hem gemaakt. Hij vond er een verleidster, omringd
van vrouwen en meisjes, personeel vormend en opkweekend voor
een bordeel in den Haag, dat zij na haar ontslag zou openen
en met ontslagen veroordeelden bevölkern Een vijft&l meisjes riep
de hulp van Heldring in. Dat vestigde zijn besluit, om zulke
ongelukkigen niet hulpeloos te laten en een toevlugtsoord te
stichten, waar zij,- die willen terugkeeren, steun en reddmg