! ; n ;
.íL
'£S''|í!í
ißiliii!!!!
II!’ Il
deel voetgasten icheenen te w e e z e n ,
en zich des eerlang geheel ( i ) verilaa-
gen zagen. Eene zelfde nederlaag
wierdt den (2 ) bygevoegde ilinger-
werperen en booglchutteren door de
aldus aangevalle Duytfche en Batavifche
hulpbenden toegeb rag t,’ tg en e ,
mids die federt ook het overige leger
van (3 ) achteren begonden aan te
tasten, gevolglyk van de geheele nederlaag
van Pompejus overtrefFend
leger gevolgd wierdt.
W e lk e , ziende federt nog z yn e
verfchanfte legerplaats ingenomen,
zich aanftonds te paard (4 ) op
de vlugt naarLarisfa, en van daar
weer te fcheep naar Egipte begaf;
doch alwaar h y door ’ t zwaard van
zynen overlooper Septimius op ’t bevel
van den onmondigen Konin g Pto-
lomeus en den raad zyne r gelubden
verraadlyk in ’t g e z ig t zyner (5 )
vrouwe en kinderen van ’t leeven is
( 1 ) Appian. bello CMI. 1.2: pag. 4y6. Pompejani numero
potiores circumveniebanc iegionera dccimam.
Turn vero Ccefar fignum dacfubfidiariis. îlli cohorci bastís
infeftis equicum facies fodiunc; qui non fcrenccs
defperacorum audaciam, & ora oculosque (ibi confi-
g i , turpiter fe fugæ mandarunt: moxque nudatas co
latere legiones, Cæfariani équités circumvenere; qui
prius j ne ipfi circumvenirencur, timiieranr.
(2 ) A . Hirtius de bello Civili Lib. I l l cap. 93.
Q u od ubi Cæfar animadvercic, I V a c ie i, quam iri-
llituerat fex coliortium numero, fignum dedit, Illi
celericer procucurrerunc, infestisque fignis canta vi
in Pompeji eqiiices impetum fecerunt, uc eorum nemo
confisccrec, omncsque converfi non folum loco
e x c ed e ren t, fed protinus incitaci , fuga montes al-
tisûmos petercnt ; quibus fummocis, omnes fagicca-
rii , funditoresquc desticuci in erme s , Cneproefidio,
in terfe aì funt.
(3 ) Ibidem cap. 94. Eodem ímpetu cohortes fi-
nistmm cornu, pugnantibus etiam turn ac refisten-
tibus in acie Pompejanis, circumierunt , eosque a
tergo flint adorti. Eodem tempore tcrtiam aciem
Cæ fa r, quæ quieta fiicrac, & fe ad id tempus loco
tenuerat procurrere jusfit. I ta , quum recentes acque
in teg ri, defesfis fuccesfisfenc, a liiau tcraatcrgo adori-
rentur, fustinere Pompejani non po tu erunt, atque
univerfi terga vercerunt. Neque vero Cæfarem fe-
fe lli t , quin ab iis cohortibus, quæ contra equità-
turn in I V acie collocacæ esfenc, inicium vidoriæ
oriretur, ut ipfe in cohortandis railitibus pvonun-
ciaverac; ab his enim primum equitatus est pulfus :
ab iisdem fatta cædes fagictariorum, atquc fundico-
rum: ab iisdem acies Pompejana a finistra parte erat
circumventa, atque initium fugæ failum.
. r4 ) Ibidem cap. 96. Pompejus jam , quum intra
vaùum nostri verfarentur, cquum n a ilu s , detraitis
beroofd, en dus Cælâr weer van zoo
magtigen tegendinger verlost g ew o r den.
Dees was hem ftraks (6 ) met z yn 46.
zeeghaftig leger tot in dat ryk ge- —
v o lg d , en aldaar geland z y n d e , met die
volken ftraks in oorlog geraakt, doch
in welken hem niet min het gevaar in
’ t eerst dan het geluk fcdert groot was.
W an t vindende zich door die g e nen
, welken ( 7 ) Pompejus vermoord
hadden, eerlang binnen Alexandrie
aangetast, heeft h y dien aanval ver-
duurd, de alom befaamde Egiptiiche
boekzaal, midsgaders de naastgelege
gebouwen en Koninglyke vloote verbrand
en zich uyt het door hem in-
genome halfeyland verdrongen ziende
, z y n e op de ree leggende vloot
eensdeels zwemmende b e ryk t, andersdeels
zich met Mithridates, als
die met een (S ) aanzienlyke k ryg smagt
t’ zynen onderftand op w e g g e rukt
infignibus Impevatovis , decumana porta fe e x castris
ejccic ; protinusque equo citato Larisfara con-
cendic.
(y ) Fiori H iß . Lib. I V . cap. i i , Superfies dig-
nitati fuæ v ix ic , ut cum majore dcdecore per T h e s falia
Temp e equo fu g e re t, ut una navícula Lesbon
applicarccur : pulfus Hedris in deferto Ciliciæ fcopu-
l o , fugam in Parthos A fr icam , vel Ægyptum agi-
tarcc : ut deniquc in Pelufìo licore, imperio vilisfi-
mi reg is, confiliis fpadonum, ne quid malis defic
, àeptimii defertoris fui gladio trucidacus, fub
OCUÜ.S uxoria fuæ, libcrorumque inorerecuv.
(Ö) A . Hirtius de bello Civili Lib. I I I . cap. io6.
Cæfar paucos dies in Afia moratus, quum audisfcc
Pompejum Cyp ri vifum, conjcftans cum in Æ g yp tum
iter habére , propter necesfitudines r e g n i, rcli-
quasque ejus loci opportunicates, cum legionibus,
una, quam e x Thesialia fe fequi Jusfcrac, & altera,
quam ex Achaia a Fufio legato e vo cav erac, cqui-
tibusque D C C C . & navibus longis Rhodiis X . &
Afiacicis paucis, Alcxandriam pcrvenit.
( 7 ) Fiori H iß . Lib. I V . cap. 7. Quam ubi Cæfar
reltitui juslìc in regnum , ftacimab eisdem percusfori-
bus Pompæji, obfesfus in regia , quamvis exigua
manu, ingencis exercicus molein mira vircute fusci-
nuic. A c primum, ædificiorura proximorum, atque
navalium in cen d io , infescorum hostium tela fubmo-,
v it : mox in pæninfulam Phariun fubitus cvafit : inde
dcpiilfus in maria, mira felicitate ad proximam
clasfem enatavic.,
(8) A . Hirtius de bello Alexand. cap. 26. Sub idem
tempus Mithridates Pergainenus magnæ nobilicatis
d omi, fcicnciæque in b e llo , & v ir tu tis , fide! digni-
tatisque in amicitia Cæfaris, misfus in Syriam Cili-
ciamquc inicio belli Alexandi-ini ad auxilia accevfen-
d a , cum magnis copiis quas celericer & propenfisfìma
rukt w a s , voorts nog gelukkiglyk ( i )
vereenigd, niet tegenftaande de Egiptiiche
K o n in g , om die gevreesde za-
inenvoeging en den verderen optogt
te beletten, alle z yne ruytery (2 )
en uytgeleezenlle voetgasten achter
eenen ftroom gclegerd hadt. W an t
de Duytfche (3 ) en Batavifche hulpbenden
, als gewoon zynde in haar
land met geiloote leden over den R yn
te zw em men , hebben dit zelve hier
ook werkftellig gemaakt, en dus aan
het geftuyte leger eerst den w e g daaro
v e r , en daarna dien tot de opgevolgde
z e eg e gebaand. In v o e g e ,
naa de Egiptifche K on in g Ze lf federt
in een tweede gevecht was omge-
koraen, met Ale.xandrie geheel E-
gipte door Cctlar ten onder g e bragt
i s , waarvan men de gedach-
tenis op deezen gouden p en nin g ,
welken eenigen voor e c h t , anderen
weer voor onecht houden, bewaard
vindt,
Op de vDorzyde is liet kopftiik van Cæfar nevens eenen vviggelftaf, tot een teken dat
Iiy (4 .) Hoogepriefter was, gefteld; even gelyk op de tegenzyde eene KrokodU,
zynde liet zinnebeeid van Egipte, mids die in zeer ( ; ) groot getal in den Nyl aldaar
gevonden worden. Het opfciirifi; is :
A E G Y P,T O C A P T A .
E G 1 !• T E K E R O F E R D .
G e ly k h y n o g voor het uytgaan
deezes jaars de rust, met het ten onderbrengen
van K on in g (6) Pharna-
c e s , in A z ie , door het hem leveren
■ van cenen veldflag, herfteld hadt.
fima civicatum v o lú n ta te , & fua diligencia confece-
, r a t , itinere pedestri, quo conjungitur Ægypcus Sy-
r iæ , Pciufium adduxit.
( 1 ) Hirtius de bello Alexand. cap. 28. Prius camcn
Regis copiis o ccu r r ic , quam is Mithridacem aggrcf.
di posfec, eumque ad fe viftorem incolumi exercitu
recepic.
(2 ) Ibidem cap. 29. Re x quum hoc itinere venire
Cæfarem coraperisfet, equitatum omnem , expedi-
^ ■ »jt-cosque dcledlos pedites ad id flumen mifit, qui tran-
• fiui Cæfarem prohibèrent, & eminus e x ripis præ-
liiim impar inircnt.
,(3 ) ibidem. Itaque eodem tempore equites Germa-
, ni disperfi vada fluminis quærcnccs; partim demisfio-
ribus ripis flumen transnarunt, de légionarii, magnis
' arboribus cxcifis , quæ longitudine utramque ripam
contingerenc., p r o je a is , repentinoque aggere injoc-
•T. t o , flumen tranfierimc. Quorum impetum adeoper-
k:; timueriiiit hosces, uc in fuga fpem falucis coliocarenc.
(4 ) C. Suet07iius Lib. 1. cap. 13. Depofìca provin-
ciæ fpe , poncificatum maximum petiit , non fine
• tfi-; profufisfima largicione ; in qua reputaos magnitudini)
nera æris alieni, cura mane ad cornicia defcenderet,
zoo gelukte het Cæfir ook in ’t voi- 45'.
g en d e , door den ongemeencn ze eg e, — •
dio h y op het tegen hein in ’t veld
gebragte leger van Cato , Scipio en
Petreus in Afrika ( 7 ) b e vo ch t, voor
als
s ä a
prædixisfe matri ofculanti fe r cu r , domum fe nifí
pontiflcem non revcrfurum ; acque ita pocentisfinios
duos compccitores, muicumquc & ætate & dignitacc
antecedentes, fuperavit.
( 5 ) Amm. Marc. Lib. X X I I . cap. 37. Exubcrac
Ægyptus etiam pecudibus multis, inter quas terrestres
fune & aquatiles: . . . inter aquatiles autem bestias
Crocodilus ubique per eos traélus abundar.
( 6 ) Fiori Hiß . Lib. I V . cap. 2. R e x Pharnaces
magis discordiæ nostræ fidu cia , quam virtutis fuæ ,
infesto in Cappadociam agmine niebat : fed hunc
Cæfar aggresfus, uno & , ut fic dixerim, non toto
preelio, o btr iv it; more fulininis, quod uno eodem-
que momento v cn it , pvocusfic, ablcesfic-
( 7 ) Ibidem. Quippe fatis ampie fonabant in Pompejani
nominis locum Caco & Scipio. Accesfit copiis
Mauricaniæ rc x Juba, videlicet uc latius vincer
e : Cæfar. Nihil ergo inter Pharfaliam & Thap-
fon , nifi quod amplior, eoque acrior Cæfarianorum
impetus fu i t , indignantuim post Pompejum crevisfe
bellum. Denique , quod alias nunquam , ante Imperium
ducis fua fponte ligna cccinerunt. Strages a
Juba 'Coepic. & c .
K