i l i i f '
'i l i ^ I
'Ull!1 j f i l l
I III
2 0 4 G E R A R D V A N L O O N S
2 g i rus en Cajus Galerius Maximianus
— tot Cæfars,dat is voorfchikte ryksop-
vo lg e rs, verklaaren.
Aldus wierdt het alora aangetaste
ryk door vier Vorsten te ge y k beftuurd,
en de last om den afgevallen
Caraufius te beteugelen door C o n ftantius
op zich genomen: zulks die
dan aanftonds naar Gallië ( i ) ver-
trok en aldaar aangeland de ftad Boulogne
, niet tegenftaande z y yan binnen
door eene talryke bezetting befchermd
en van buyten langs de zee
door geene mindere vloot door Caraufius
, onderfteund w ie rd t, zich
van de zelve meester maakte. B y
gebrek der noodige fcheepen nogthans
kon hy niet aanftonds, volgens
z yn e begeerte, naar Britannie over-
fte eken , mids Caraufius, dit onweer
voorziend e , die alien tyd ig derwaart
gevoerd hadt. Dierha lve, terwyl
men op de (2 ) Gallifche kusten in
het uytrusten van de daartoe vereyschte
krygsvloote bezig was , befloot
Conftantius geenen tyd immiddels
vrugtloos te Ipillen,raaar ten onder-
fland der in hun land overheerd z yn de
Batavieren , als welken nu zo o
lang de wapenen op 200 roemryke
292.
w y z e voor ’t ryk gevoerd hadden,
tegen de nog aldaar zynde Franken
te wenden. En hoewel dat eyland
om zyn e (3) w yde ftroomen en m eeren
, door welken het o f omvangen
o f dooriheeden is, zonder eene vloot
ongenaakbaar fch e en , dat ook de
gronden moerig en gebrooken en
des tot het beftryden van den vyand
w e yn ig bequaam icheenen, midsgaders
dat de daar zynde Franken zeer
talryk en daarenboven dus begunftigd
dierhalve beflooten hadden zich in
het ingenome land tot het uyterfte
te handhaaven, zoo hebben hem echter
alle deeze zwaarigheden van de
uytvoering des voorgenome beftuyts
( 4 ) geenszins afgelchrikt, maar z y ne
daarin geraakte benden zoodaanig
de Franken, onaangezien die zich
doorde bosichen bevoordeeld zag en ,
met eene ongemeene kloekmoedig-
heyd aangetast, (5) verflaagen en dus
van alle kanten geperstengedrongen,
dat z y , nu door de zeltde ftroomen
hec wegvlugten zynde belet, die hen
te voore ten befchutiel gediend hadden,
zich alien eyndelyk nevens hunne
v rouwen , kinderen en tilbaare
goederen aan de befeheydenheyd
des
( i ) Eumenii Panegyricus Conñaníio Cæfari pag. 169.
Stacim icaque G a lh a s cu a s , C æ f a r , v en ien d o fe c is c i.
S iq u idem ilia c e le r ic a s , qua om n e s orcus a tq u e ad-
v en tu s cui n u n cio s p ræ v e r c is t i, c ep ic op p re s fam G e -
fo n a c e n lib u s mûris p e r c in a c cm , tu ne e rro r e mife ro
R om anum p ir a t icæ fa ¿ lio n i s , a tq u e illis olira mari fre*
t is alluentem po r ta s a d emit o c e an um .
( 2 } }b:dem pag. 1 7 1 . P o tu is fe c e n im , Cæ fa r in v ic -
t e , ilio v ir tu tis a c feiicicacis tuæ im p e tu to cum per-
a g i co n t in u o b e lh im , nili æ d ificao dis n a v ib u s dari
tem pu s re i ne c e s fitu d o fuafisfet. Q u o tamen ora-
n i nu n qu am ab eo rum h o s t ium e v e r f io n e cesfacum
e s c , q u o s adiri co n tin en s te r ra p erm ifit.
( 3 ) Ibidem. Q u an q u am ilia r e g io d iv in is e x p ed itio -
nibùs tu is , C æ f a r , v in d ica c a acque p u r g a t a , quam
o b liq u is meacibus Sca ld is in te r flu ic , q u am qu e d iv o r cio
fui R h en u s am p le t t i tu r , p æ n e , u t cum v e rb i
p e r icu lo lo q u a r , terra n o n est. Ica p en itu s aquis imb
aca p e rm a d u it , uc n o n fo lum , qua m a n ife s te palus-
tris e s c , c cd a c ad n i x u m ,& h a u r ia t p re s fa v e s t ig ium ,
f e d eciam ubi p a u lo v id e tu r firm io r p ed um pu lfu ten ta ta
q u a c ia tu r , t t fen d r e fe p ro cu l mo ca p o n d u s tes te -
tu r. I t a , u t res e s c , fu b ja c en tib u s in n a ta c , t t fufpenfa
la te v a c i l la t , u t m e r ito qu is d ix er ic e x e r c e n d um
fu is fe tali fo lo m ilitem ad n a v a le c e r tam en .
( 4 ) Ibidem. S ed ñ e q u e ilîæ frau d e s lo c o rum , n e c ,
quæ p lu ra in e r a n c , p e r fu g ia filv arura B a rb a ro s c c g e - '
r e p o cu e ru n t , q u o minu s dicioni tuæ div inicatis om ne
s fe fe d ed ere c o g e r c n tu r , & cum co n ju g iis a c lib e r
i s , c e t e r o q u e e x am in e n e c e s fitu c lin um , a c rerum
fuarum ad lo c a o lim d e fer ta t ra n flr en c , ut quæ fo r -
tas fe i p f i , q ü o n d am depvædan do v a s ta v e r am , cuica
r cd d e ren t fe rv ien d o . « 0 / 1
( 5 ) Incerti Panegyricus Maximiano 6? Conjt. pag.
19 2. F o r titu d in em auccm illius jam cum in p rin c ip u s
con fecu cu s e s . M u lc a ille F r an c o rum m i llia , qui Ba -
ta v iam , alia squ e c is R h en um terras in v a d e r a n c , in-
t e r f e c i t , d e p u l i t , c e p ic , a b d u í ic . .
Eumenii Panegyricus CónJlanUi(o Au g . pag. 204. Q u i
c o d em e x e r c itu vircuce c a p t o , d em e n t ia c o n f e r v a to ,
d um æd ifican d is cla sfibus B r itan n iæ r e c u p e r a n o co ra -
p a r a tu r , terrain B a ta v iam , fub ip fo qu ond am alumn
o fu o a d iv e r fis F ran c o rum g en tib u s o c c u p a r am ,
om n i h o s c c p u r g a v i t , n e c co n c en tu s v i c h f e , ipfas in
R om an a s t rans tu lit n a c io n e s , uc n on fo lum a rm a ,
fe d e d am fe ii ta c em p o n e r e co g e r en tu r .
;i:r! .
A L O U D E H O L L A N D S C H E H I S T O R I .
■des K e y z e r s moesten onderwerpen.
Zülks Conftantius eensdeels veele
duyzenden dier overwonnenen de
akeiige bosichen en wildernisfen, die
z y in Batavië vallende verlaaten hadden,
op.nieuws heeft doen betrekken
, andersdeels een groot gedeelte
tot de flaaverny v e rw y z en d e , o f die
landen door het bebouwen doen herftellen,
welken z y door.hunne aangerechte
verwoestingen bedorven
hadden, o f naar andere ryksoorden
vervoerende, aldus het eyland der nu
zo o lang aan het ryk getrouw g e weest
hebbende Batavieren van het
drukkendjuk dier ingevallene Franken
ver lost, en volkomelyk gezuyverd.
Dan als h y , dit Z o o gelukkiglyk
volvoerd hebbende, met het ten onderbrengen
yan Britannië ièdert bezig
w a s , en dus elders dehanden vol werks
hadt, beftonden de Franken uytge-
lokt door de goede gefteldheyd des
eylands, te meer mids hunne krach-
296. ten door de voorige nederlaag in ’t
■ geheel nog niet verbrooken waaren,
b y het ( i ) toevriezen des R yn s het
voorgemelde Batavië, met hulpe van
veelvuldige andere gebuurvolken ,
nogmaals te overftroomen.
D o ch naaulyks waaren de over den
R y n woçnende Duytfchers op deeze
w y s in Jat eyland aangeland, o f eene
Ichielyke dooy verbrak het ys van
dien ftroom, ’t gene hen den hertred
benam ; zulks z y zich dus, b y gebrek
van fcheepen, op dat eyland buyten
.verwachting niet alleen bezet vonden
, maar verftaande, dat ConftanÛ05
tius, naa het ten onderbrengen van
Britannië, en de vereyschte ichee*
pen thans aan de hand hebbende, tegen
hen in optogt V'as, zich eerlang '
tot dat uyterfte gebragt z a g e n , dat z y
zonder aangetast re z y n , zynde dit
eene zaak zwaarer dan dat z y door
de wapenen daartoe gedwongen g e weest
waaren, u yt e ygen vryen w il,
oih zich van het zich op den hals
gehaalde gevaar te verlosfen, de noodig
geachte geyzelaars zelfs uytge-
k o o z e n , en d ie , nak vergiffenis van
dit reukeloos beftaan verzog t te hebben,
ten onderpand van hunne beftandiger
trouwe, aan den tegen hen
op w e g zynden K e y z e r gezonden
hebben. W e lk e des aan de overigen
den verzogten aftogt heeft ingewilligd,
op dat z y aan de in hun land
achtergelaate manfchap z e l f tot g e tuygen
200 van hunne eedbreekingc
als van de fchande, door ’t maaken
van zo o bloohartig verdrag ondergaan,
Zouden verftrekken.
D o o r den Vrywilligen afftand, w e lken
( 2 ) Diocletianus en Maximia-
n u s , als van den onaffcheydelyken
last der regeeringe een afkeer hebbende
, in het jaar driehonderdvyf 3 0 ;.
van het K e y z e r ly k e g e zag deeden, ----- -
zagen zich de voorgemelde Galerius
en Conftantius g e vo lg lyk van het zelv
e alleen meester. W ie r eerste de
beftiering der Oosterfche ( 3 ) even
als de tweede die der W e ste rfch e
landen op zich nam. Zulks Conftantius
ora de rust van het door hem be-
teugelde Britannië tegen de Pikten
.Y.fefe Ç ’^menii Panegyricus Conßant. A iw . ta s . 2 o r .
Q u id im manem e x d iv e r fis G e rm an o rum p o p u lis
m u lt itu d in cm , q u am duracus g c lu R h en u s ilie x e ra c ut
inlulam_, quam d iv o iM o fui idem amnis am p lc t t ic ii r ,
p ed e s tr i a gm inc au la t ransmittere r ep e n te la x a to
fium nie c la u d c r c cu r , t t dimisfis ila cim ob fe s fa na vi-
f i i is , i t a f c d e d c r e_ c o g e r e n c u r ,u c , q u o d d iffic iliu s esc
lo r te c om m u n i, e l ig e r e t , & c x æ q u o c a p t iv i ta t i cra-
d c r e c , te la tu ra cum reliq u iis fuis in fam iam p ro d ic io -
Dis fu o rum. ^
( a ) Etttrapn H iß . L ib . J X . cap. 27. C um tamen
in g r a v e s c e n te æ v o , parum fe id o neum D io c le t ia n u s
m o d e ran d o Im p e r io e s fe fe n t ir e c , a u t to r H e r c u lio
t u i t , uc m p riv a tam v icam c o n c e d e r e n c , & fia t io n em
tuendæ R e ip u b licæ v in d io r ib u s ju n io r ib u sq u e manda-
r e n c , cui_ æ g re c o l le g a o b c em p e ra v ic , tamen ucer-
q u e una die p r iv a to h a b i tu , im perii in fig n e mucav it.
( 3 ) Ibidem L ib . X . cap. i . H is ig icu r a b eu n tib u s ,
ad adminiltrac ion em R e ip u b licæ C o n ila n t iu s & G a le -
n u s A u gu s t i c r e a t i fu n t ; d iv ifu sq u e in te r e o s R o manus
o r b is , uc G a i l iam , I t a liam , A fr ic am Con ftan-
a u s ; M > T jc um , A f iam , O r iem em G a le r iu s ob rine re c.
F f f
¿ j f t f i r ' ! '
: Hiüül'iküi-: