i # : ' '• ‘
í
Úv
>
• ñ
m
/ ‘S f
! í Y
332 G E R A R D V A N L O O N S
den w a s , b y te woonen. W e l is
waar dat hern z yn e medemoniken
die opengevalle waardigheyd aanbooden
, dan Bonifacius flo eg deeze
verheffing niet alleen van de hand,
maar b egaf z ich , zo o dra de verkie-
zing van eenen nieuwen Kloosterv
oogd voltrokken was, met de door
liem verzogte brieven van voorfchry-
vens van zynen Bisfchop ( 1 ) Daniel
( 2 ) b y Paus Greg o o r den II.
naar Rome. W e lk e hera in ’ t jaar
zevenhonderdnegentien ( 3 ) eene
w yduytgeb reyde volmagt verleende,
om , als z yn daartoe gemagtigde zen-
deling, het g e lo o f aan de totnogtoe
Heydensch gebleevene onderdaanen
des Franichen ryks te preeken. Des
b eg a f zich Bonifacius door T iro l naar
Beijere:( 4 ) , alwaar :hy eenen àanvang
van het g e lo ô f te preeken maakte.
O p g e lyk e w y z e 'heel Duytschland
doorreyzende kwam hy eyndelyk te
Turing e. Dan hier verftaande hoe
de groote haater der Christenen, de
Vriefche Koning Radboud (5) overleeden
, en de Stad Uytrecht weer
onder ’t gebied van Karel Martel gekomen
w a s , b eg a f hy zieh, te fcheep
den Ryn afzakkende, derwaart.
Met zeer groote (6 ) v reugde en tekenen
van hoogachtinge ontfong W i l librord
aldaar deezen tot den preek-
dienst gemagtigden Kloosterling ,
mids, g e ly k de bekeering der V riezen
in dien tyd op een nieuw nu weer begonnen
, des ook de la s t, om die te
volvoe ren, buyten allen twyfei groot
was. Des beftondt h y 200 ten z u y den
(7) van Alkmaar, als te Achtienho-
v e , gelege aan d eM e ije b y de V e c h t ,
even g e lyk ook b y het V l ie , met
eenen Apostolifchen y v e r en de medehulp
van eenen Gembert het g e lo
o f (8) te preeken , de reeds bekeerde
Vriezen te doopen , cn den afgodifchen
dienst, zo o v eel maar in z y n
vermoogen w as, in alle oorden van dat
g ew e s t , m et'dien goeden uytflag en
200 groote vreugde van W illib ro rd ,
u yt te rooijen, dat d ie , opmerken-
de z yn e e y g e zwakheyd en den hem
dagelyks bekruypende ouderdom ,
eyndelyk een befluyt nam , om 200
yverigen Geloofsverkondiger tot z y nen
opvolger in het Bisfchoplyk ( 9 )
be-
( i ) Legenda S ti Bonifacii cap. 2. A d iic etiùm ip fiu
s lo c i E p is c o p u m , n om in e D a n ie iem ; p eten s ab
e o lit te ra s c om m e n d a titia s , cum q u ib u s R om am us q
u e p e r v e n ie n s , v o c a fua o b t in u it.
( f ) N o t e Mabillonii ad vitavi Bonifacii fo l . ic e s t D a n ie l o c c id e n ta lium S a x o n um t e s te B e d a in lib . V . c a p . 19- im a cum Ald he lmo
fu c c e s fic P e Z h é lm o E p is c o p o , a n n o D C C V , erat-
■que fu p er s te s an n o D C C X X X I q u o B e d a h isto-
riam fuam a b fo lv it .
( 3 ) E p if i. Greg. I I . Papæ apud Sirm. Con. Gali,
tom. I . f o l . 5 1 1 . D a t a idus M a i i im p eran te D om in o
p iis fim o A u gu s to L e o n e a D e o co r o n a to . A n n o
t e r t io im p er ii e ju s , in d i z io n e fecunda .
(4.) Legenda S ii. Bonif. cap. 4 . His ig i tu r a c c e p tis
lite ris . . . . p r o f e Z u s v e r o e x in d e in c o g n i to s
B a jo a r io rum & G e rm an iæ térm in o s perluscrans in
T u r in g iam devenic.
( 5 ) Legenda S ti. Bonifacii cap. 5 . In te r e a v e r o audita
R a d b o d i F r e fo n um r e g is m o r t e , q u i p e r fe cu c io n cm
ma gnam p e r id em tem pu s in C h r is tian o s e x e r c u i t ,
m a g n o r ep le ta s g a u d io in Frefiam n a v ig a n d o d evenic.
( 6 ) a Leidis Cbron. L ib . I I I . cap. i . V i r autem
D e i W illib ro rd u s c e rn en s illum ad hujus minis-
te r ii v ic em fan Z um & f t r c n u um , exhilaracus d e fu o
ad v en tu , cum g au d io & h o n o r e illum fu s c e p it. Sa-
lu ta r ib u s e tenira m o nitis eum e x h o r ta n coe p i t , uc fib i
fa u to r ad opus E v a n g e liz a r id i e x i s t e r e c , & g encem
0 0 o 0 0 0 0 0 0 0 .M 6 0 0 fe ¥ 0 0 -0
F r ifo n ic a ra C h r is ti im p e r io cum e o fu b ju g a r e t : nam
illa g en s ad h u c fid e r c c e n s e x m a x im a p a r te diis &
dæmon ibu s cæ c a to c o rd e fe r v ie b a t , & æ ternæ feli*
c i ta t is v iam n c s c ie b a t.
a c iifo l. 12 . H i c
Q f ) V i ta Greg. Ep isc. T ra jeà . cap. 3. C um ip fe
E p is co p u s q u i ,
e l e i tus D e i B o n ifa c iu s M a r t y r p o s t c red éc im an no s
. cum A ld he lm o ppeerraaZZææ iinn FFrriiffoonniiaa pprrææddiiccaacciioonniiss,, qquuiibbuuss iinn AAuus s- t
r a l i PARTE LACi ALMARi p a u p e t e v an -
g e licu s & p ro p em o d um folicarius fa n Z am Se sfio -
n em fu am t r i b u s in lo c is p e r e g is fe t ,q u o r um v o ca
b u la lo c o rum hæ c fune. P r im u s v o c a c u r W y r d a ,
(K ey z e r sw a a rd ) in r ip a fiu v ii R h en i u b i fe p te ra annis
n a b ita v it . S e cu nd u s v o c a tu r A t t i n g o h e m ,
ju x c a amnem F e h t a ( V e c h t ) u b i h ab ica v it annis
t r ib u s : qu o in lo c o primum c c cp it h a b e r c disci-
lum n om in e G em b em im . T e r t iu s lo cu s a p p e lla tu
r F e li fa ( ’ t E l ie ) qui p ro p io r e ra t g en tilib u s & p a g
an is.
( 8 ) Leg. S ti. Bonifacii cap. 5 . U b i W illib ro rd um
T r a jc Z e n f i s e c c le fiæ præ fu lem in v e n i t , cu i p c r t t ie n -
n ium in fep e r a b ilite r ad hæ fit p ræ d ic a n d o , fa n o s d c s -
t ru e n d o , e c c le fia s c o n f t r u e n d o , in om n ib u s n e g o tiis
div inis ejus co o p e r an d o .
( 9 ) Otblonus F u ld .in V iìa Bonif. c a p . i i . apudCanif.
tom.- I l i , fo l . 333. U n d e fa t tum e s c , u t quia præ-
d iZ u s p o n t if e x (W illib r o r d u s ) æ ta te jam d e c r e p
ita g r a v a tu s , fu g g eren c ibu s d is c ip u lis , fo la c ium fuæ
fe n c Z u t i p ro v id e r e c u p ie b a t , h u n c D e i faiu u iumad
A LOUD E HOL LANDSCHE HISTORI .
bewind van dien oord by zyn leeven
in te wyen. Dan Bonifacius tot zo o
h o o g een kerkbewind zich , mids
z yn e jo n g h e y d , ganfch onwaardig
verklaarende, wees deeze aanbieding
insgelyks van de hand, en b eg a f zich,
naa drie jaaren het g e lo o f aldus in
Vriesland gepreekt te hebben, voor
de tweede maal ( i ) op de ontfang
e bevelbrieven van Paus G reg o o r
den II. naar R om e , als aan wien h y
den grooten voortgang, welken het
Christengeloof zo o in Vries- als H e f
fcnland dagelyks d eed t, door eenen
afgevaardigden (2 ) met naame Bina
bekend gemaakt hadt.
D e Paus uyt den mond van Bonifacius
z e l f de bevestiging van alles, ’t
gene des zelfs afgeZondehem te voore
verhaald hadt, met vreugd verftaande,
was zoodaanig wegens het totnogtoe
gehouden gedrag van Bonifacius
voldaan ,dath y,omdeaan ge van gege -
loofsbekeering grooteren voortgang
te doen hebben, den Zelven op den
(3) laatften dag van Slagtmaand des
jaars ( 4 ) zevenhonderddrieentwin-
t ig , als men den feestdag van den
Apostel Andries vierde, tot Bisfchop,
od E p is co p a lis reg iminis fuscipiendiim g i-adum, reg en-
dumqu e f ib i com misfum p o p u lum u n ic e o b fe c ra re c
S ed ille talia humilicer r e s p u e n s , minime fe dignum
e s le E p is c o p a li g rad u r e fe r e b a t t t n e lib i in annis
ad o le s c en c iæ ad h u c co n fticu to tantæ d ign ita tis fasti-
g ium im p o n e re c , præcibu.s om n ib u s inftabac.
( 1 ) Legenda Bonif. cap. 8- C um au tem v ir S a n Z u s
d e lata s lib i A p o s tó lic a s le g isfe c l it e r a s , fequ e in te r
cæc era invicacum ad fan Z am S ed em A p o s to lic am in-
te l i ig e n s , m o x o b e d ic n s , Icaliæ fines ad iit Romam-
q u e incrans ad Papam fc ultra adire disponens.
( 2 ) Ibidem cap. 7. Q u em d am e x fuis fid e lib u s ,
n om in e B inam , ad R om am lite ris d ir ig e n s , præfuli
A p o s t o l ic o u n iv e r fa , quæ c i r c a ilium d iv in a pie ta s
e g e r i t , in n o c u i t , qui c u n Z a fibi com m is fa fidelicer
c om p le n s , q u an to c y u s cum A p o s to lic is lite ris red iit.
( 3) ibidem cap. 9. A d v e n ien te ig i tu r ordin acionis
i u æ d i e , quæ erac p rid ie K a len d a rum d e c em b r is ,
h ó c e s e , in na ta li Sci. A n d reæ A p o s t o l i , imp o fu ic e i
1 apa E p is co p a tu s o rd in em t t alcerius n om in is , q u o d
e s t B o n .i k a c i u s .
( 4 ) U t patet ex faci-amento a Bonifacio manu fua R o mæ
fcn p to . A p u d Sirmmid. in Condì. Gali, tom I
fo l. 5 12 .
( 5 ) T-pifi. Greg. I L Papæ ad Episcop. (ff alios om-
n nm oràinim c lerices, commend, eundem B o n if Aùiùd
Srnnm d . Condì. Gali. tom. I . fo l. J 1 3 .
3n
in w y d e , maar met verfcheydene
brieven van voorfchryvens zo o aan
d c (j)Bisfehop pen en verdere Geestlyken
des Franfehen ryk s , de Christengewordene
( 6 ) gemeente der
Th ü rin g e rs, als ook aan den G ro o thofmeester
(7 ) Karel Martel te rug
zondt. Zulks die hem onder zyne
befcherming nam en g evo lg e lyk aan
alle de Bisfehoppen, He r to g en , Graaven
en andere Staatsdienaaren eenen
brief (8 ) afvaardigde , by welken
h y hen belastte den te Rome tot Bisfchop
gew yd en Bonifacius b y alle g e legenheyd
de behulpzaame hand, in ’t
voortpianten des geJoofs, te bieden.
Dit was ’ t m i n s t dees alom zo o aan-
gepreeze Bisichop wierdt ledert n o g
door Paus Gregoor den I I I . tot de
Aartsbisfchoplyke (9 ) waardigheyd
v erhe v en, naa hy te voore reeds,
te weeten in ’t jaar zevenhonderdze-
venendertig, met het opengevalJeBis-
dom van Ments (10) door Karel Martel
was begiftigd.
Dees hebbende aldus het Groot-
hofmeesterlyke bewind met geene
mindere glorie dan gemaatigdheyd ,
ledert z yn e herkreege v ry h e y d , ( 1 1 )
ruym
( 6 ) E p if i. Greg. I I . ad Clerum (ff plebem Turinsen-
fern. A p u d eundem tom. I . ß l . 5 1 4 . *
( 7 ) E p if i. Gregor. I I . ad Carolum Ducem Majorem do-
mus Reg. Franc, apud eundem tom. I . fo l. J 1 2 .
( 8 ) Caroli Majo ris domus E p if i. de fuscepto in tut-
tionem ac defenfion. Episc. Bon ifac io . apud eundem
tom. I . fo l. 5 1 7 .
( 9 ) Epistol. Gregor. I I I . Papæ ad Bonif. Archiep
mittens ei p a llium , apud Sirmund. Con dì. G a ll, tom I
fo l. J2I .
( 1 0 ) I fg e n d . Bonif. cap. 1 7 . In ip fa fy n o d o depo fi-
tus esc G ew ilin u s E p is co p u s M o g u n t in : o b h om ic i-
dium p er ip fum p e rp e c r a tum , m o rc em fu i pacris v in dicantem.
Q u o d e p o fico ftacim S . B o n ifa c iu s .
e c c le fiæ M o g u n t in en fi præficicur.
( 1 1 ) An n a l. Meten f. a d a n n .p ^ i . V e n ien s ad C a -
n fia c am v illam iu p e r fiuviiim ïfe r a f it a n i, p e r re x ic .
In q u a v a lid a fe b r e co r r ep tu s in p a c e o b iic . re-
x i tq u e p op u lum F ran c o ru ra annis X X V I , menfibus
V L cranfiicque ita q u e X I . K a len d . N o v em b r is . •
A nnal. Saxo. in principio- A n n o D om in icæ incnr-
nacion is V 11C X L f , K a ro lu s filius P ip in i M a jo r d o r
n « & b e llico fisfim u s D u x F ran co rum o b iic an no
X X V I . p rin c ip a tu s fu i , p o s c q u am G o th is fu p e ra t is ,
S a x o n ib u s & f r e s o n i b u s f u b a Z i s , e xp u lfis ¿Sar-
r a c e n i s , P ro v in c ia lib u s r e c e p c is , p a c em t t quiecera
re g n o F ran co rum reddidcrat,
Pp pp
u.= ì ;