I l <1,1
i I i
' Í4,1
f , tí
4 0
.S'iií 4
tl 5
' l i l . ' ll
l ' i# / "4
de doorluchtige man Heden ( i )
heeft my gegeeven o f overgeleverd
al z yn aandeel in ’ t dorp
Aimistaidi genaamd, ’ t welke op
den ftroom W ie lh eo in ’t land T u -
I ringasnes legt. D e bovengenoem-
, de o f hefchreevene goederen gee-
, v e en overlevere ik Klemens W il-
, librordaan’t boven gemeldeGods-
, huys Epternach, o f aan de Heyli-
, g e vergadering der Broederen ,
, die aldaar G o d dienen, op deeze
, w y z e van dat z y tot alles, ’ t gene
, z y van de voorgemelde goederen
, beflooten hebben te doen , vol-
, komelyk magt hebben, op dat z y
, aldaar ten allen tyde voor onzen
, lo on , en voor onzen Heer den
, Groothofmeester Karel o f voor
, die perfoonen, die my hunne goe-
, deren gegeeven hebben, in aan-
, wasfinge toeneemen. N o g heeft
, ons goedgedacht hierby te voe-
, gen: by aldien ’ er iemand waar
, van myne erfgenaamen o f achter-
, erfgenaamen o f eenige tegengekante
o f vreemde perfoonen o f
rechtoeffenende magt , die zich
, zou willen tegenkanten o f tegen-
, ftellen o f tegen deezen uyterften
, wil o f myne gifte inbreeken , wel-
, ken ik Klemens Willibrord Bis-
, fchop met rype zinnen , vollen
, raad en, u y t volflaage Godvruch-
, tigheyd heb doen opftellen , en
, Z O O hem dit geichrift vertoond, e n ,
, om het te herleezen aangebooden
, z yn d e , h y zich vervo gens niet
, wilde beteugelen, dat hy eerste-
, lyk op zynen hals haale de gram-
, fchap van den almoogenden G o d ,
, en der heylige Enge e n , en dat h y
,, van alle kerken o f de gemeen-
,, fchappender Christenen g ew e e rd,
„ en z y n lot z y met Judas, die den
, Heere verraaden h e e ft, en met
, Dathan en Abiron , die de aard
,, leevendig ingezwolgen h e eft, en
„ voorts n o g aan den gevoegden
„ van den Fiskaal , inbrenge tien
„ ponden gouds, en gedwongen z y
„ te betaalen v y ftig ponden z ilv e r s ,
tram con firma cio nem , quara n o s p ro d iv in o in tu itu
v e l animæ n o s træ rem e d io f ie r i , auc firmare r o g a v im
u s , v en ir e v o lu e r it auc in f r in g e r e , & is ta c a r ta e i
o s te n fa fu e r i t ad r e le g e n d um , & fe e x h o c com -
p e s c e r e no lu e r ic im p rimitu s iræ D e i om n ip o ten c is
in cu rrac o ffe n fam , & a -limin ib u s S a n Z o rum e ffic ia tu
r e x c r a n eu s , & in fe r a t p a r tib u s e ju fd em lo c i &
fra c r ibu s cune tem p o re ib id em fe r v ie n c ib u s , aut
c u i lic em in c u le r i t , tantum & aliud tancum quantum
r e s ip fa e o cemp o re em e lio ra re v a lu e r in t , & infup
e r in ferac cum fo c io f is c o auri lib ras X . arg enti
•p o n d o X X . c o a Z u s e x f o l v a t , & q u o d repecic e v in d
ic a r e n on v a le a t , fed p ræ fen s co n firm a tio ad inftar
tefiiamenti co n ftip u la tio ad n ixa om ni tem p o re firma
fta b ilita te capiac firmicacem.
A Z um p u b lic e W a d e r lo e c a l. Junii an n o i r .
D a g o b e r t i r c g is . E c o A nsba ldu s m o nachu s
h an c carcam a me fa Z am r e le g i & p ro p r ia man
u fu b fcr ip fi.
( i ) Martene Veter. S c r ift. Coll. N ova tom. I . f o l . 13.
In C h r ift i nom in e. D um in præfenci v it a quifqùe
co n v e r fa r ì v id e tu r , & h an c ca d u cam v itam m o rte
fin iend am v ig ila n ti menc e p e r fp e x e r ic , co g i ta re déb
e t , quacenus animæ fuæ in fu tu r o apud D e um mcr-
c e d cm & r e f r ig e r ium , dum ip fe v i v i t , co n qu ira t .
id c ir c o e g o H ed en u s v i r illu s te r , una cum co n ju g e
me a cla risfima T l i e o d r a d a , aliquid de rebus n o s tris
p ro am o re C h r is c i , & rem is fio n e p e c c a to rum nos-
tro rum , & me r c ed e fu tu r a , D e o & d om n o p a t r i
n o s t r o 'in C h r is to W illib ro rd o e p is c o p o d a re disp o -
fu im u s , qu od & ita fe c im u s : id e ft cu r tem noscram
•in l o c o nuncupance A rn fe fta li, fu p e r flu v io Huict
e i o , cum om ni in c c g r ita te fu a , id e ft c a f i s , cu r c i-
lis , c a m p i s , p r a c i s , p a s c u is , f i l v i s , a q u i s , aq u a rumq
u e a e c u r f ib u s , m o b ili & im m o b i l i , m a n c ip iis ,
& jum en tis , v a c c a r i i s , p a s c o r ib u s , p o r c a r i i s , t t
q u ic q u id ad ipfam p er cine re v id e c u r , a d ie p ræ fen t i
to tum ad in ce grum in tuam p o te s ta tem , d om in e p a te
r v e n e r a n d e , t ra d o a tq u e t r a n s fu n d o , u t h ab ea s',
ten ea s & p o s f id e a s , & cui v o lu e r is in D e i n om in e
dimiccas t t in C a fte llo M u le n b e r g e d onamus cib i
tre s cafacas cum m a n c ip iis , u nà cum om ni p e c u lia r i
co rum , & c entum d iu r n a le s , id e ft ju g e r a d e te r r a
a r a t o r ia , p ro p te r aquam & lig n a t ra hend a ; & in
cu r ce n o ftra a lia nu n cu p anc e M o n h o r e donamu s
t ib i V 11. h o b a s , & V 11. c a fa ta s , t t C C C C . d iu r na
le s de t e r r a , & terciam p arcem de l ìlv a ad eam-
d cm cu r tem p e r t in en tem & p ra ta ad L . ca rrada s fe-
c a n d a s , & p o r c a r io s d u o s cum L . p o r c is , & v a c -
ca rio s duo s cum X I I . v a c c is ; has ca fa ta s ib id em
m a n en tc s cum om n i p e c u lio v c l lab o ra tu e o r u m ,
q u o d h ab en t v e l h a b e r e n o fc u n tu r , cotum cibi ad
in ce grum crado ; h as res om n e s fu p er iu s in tima ra s
t ib i do n in o & p a t ri in C h r is co n o s t ro d a r a u s , d o n a tumq
u e esfe p erennis tem p o rib u s v o lu m u s , u t h a b
e a s tu isqu e hab en d um d e re lin q u a s , v c l q u icqu id
e x in d e fa c e r e v o lu e r is , lib e ram & firmisfimam in
om nibu s h ab ea s p o te s ta tem . S i qu is v e r o , q u o d fu turum
e s fe n o n c r e d o , n o s ip f i , q u o d a b i ìc , aut
aliquis d e h ered ib u s auc p ro h e red ibu s n o s tris c o n tr a
h an c d on a tio n is n o ft ræ ca rtu lam v en ir e ten c a v e r ic ,
& eam in fr in g e re v o lu e r i c , & cibi de istis jam re bus
aliquid quafi h ered ita r io ju re au fe rre c o n a v e r i t ,
primicus iram om n ip o ten c is D e i incurrac t t S a n Z o -
,, en het geene hy bejaagt, niet mag
„ bekomen. Gedaan in ’ t zesde
„ jaar van Konin g Dirk.
Staande het leeven van W illibrord,
te w e e ten : in het jaar zevenhonderd-
zeventien ( i ) was , op het gerucht
van den grooten voortgang , dien
het Christengeloof onder de krachtdaadige
befcherming van den Groot-
hofineester Pipyn in Vriesland maakte
, zeker M onik , welke in de En-
g ellch e taal Winfrid en in de Latyn-
iche ( 2 ) Bonifacius genaamd was,
met de toeftemminge van zynen
A b t , in gezelichap van nog twee
andere g e oofsyverende Kloosterlingen
, te fcheep langs den R y n te
Duurftede gekomen. Naa alhier eenigen
tyd verbleevente hebben. Zoo
om zich van de ongemakken der
overzeefche rey ze te herftellen , als
om den Vrieichen Vorst Radboud af
te W achten, zo o b eg a f die z ich , verftaande
dat die Vorst van den hiervoor
(3 ) gemelden krygstogt tegen
Karel Martel uyt Vrankryk weer te
rug te Uytrecht gekomen w as , derwaart
, ora van den zelven de noodige
toeftemming, tot het preeken van het
Christengeloof aan des zelfs H e yden fche
onderdaanen, te verzoeken. Dan
( 4 ) Radboud wel ver van Bonifacius
hierin te wille te z y n , ipande integendeel
te die tyden alle z y n e krachten
in , om in de Christenkerken,
welken onder ’t opzigt van W illibrord
in Vriesland reeds gefticht waaren
, den voorheen reeds afgeicbaf-
ten dienst zyne r Afg oden te herftellen
en in te voeren. T e meer, dew
y l h y naar de dood van Pipyn zich
in dien tyd met Raganfrid, Gro o tho fmeester
van het Westfrankilche ryk
verbonden, en g e v o lg e ly k de wapenen
tegen Karel Martel niet alleen
op g evat, maar des zelfs ie g e r , ge-
lyk w y gemeld ( ? ) h eb b en , omtrent
K o len verflaagen hadt. Invoeg
e , Bonifacius, ziende aldaar niets
met vrugt te können verrichten, eerlang
uyt Vriesland te rug naar E n g e land
keerde, om de verkiezing (6 )
van eenen nieuwen Abt van z yn
k lo o ste r , mids de voorige overleeden
s a
rura a n g e lo rum , & a lim in ibu s E c c le f iæ D c i v e l com m
u n io n e S a n Z o rum e x t ra n e u s e f f ic ia c u r , & lepram
G i e z i , v e l p e r cu s fio n em A n an iæ & S ap h iræ c o n fe
q u a tu r , p a r tem q u e hab ea c cum Juda S ch a r io c h e
q u i D om in um t ra d id ic , & in fu pe r inforac cib i una
cum c o g e n te fis co auri libé ras V . a rg en ti p o n d o X V .
t t n e c lie q uidem q u o d repecic e v c n d ic a r e v a le a c ,
fe d fru s t r a ta ejus v a n i ta c e , hæ c c a r ta p erennis tem p
o r ib u s firma & im mo b ilis p e rm an e a t ascipula cione
J'ubnixa. A Z u m p u b lic e in c a fte llo V i r tc b u rh fu b
d ie K a len d a s maias .an n o X . r e g n i dom ni C h ild e b
e r t i g lo r io fi r e g i s ; e g o L a u ren t iu s in d ignu s p re s b y te
r , ju b cn c e D om in o H e d cn o d u c e v ir o i l lu s t r i ,
h an c d o n a tio n is c a rtu lam fc r ip fi t t in D e i nomin e fubfc
r ip fi ; e g o H ed en u s h an c d o n a tio n is ca rtam a me
fa Z am t t an te m e I c Z am p ro p r ia manu firmav i t t
fu b fc r ip fi cum T h e o d r a d a . E g o T h u r in g u s filius
I le d en i d ona cio nem ; p a t ris mei firm av i f . R a c c h u s ,
D o d a .
( 1 ) Legenda S ii. Bonif. cap. i . T em p o r ib u s L e o -
r i s I V . in ip e ra co r is , an no ejus p r im o , S an Z u s
B o n i f a c iu s , p riu s d iZ u s W in f r id , r e l iZ a p a t r ia ,
h iiin an o q u c fa v o r e cum d uobus fr a c r ib u s , e x A b b a t
is fui lic en c ia ad lo cum , q u i an ciquo A n g lo rum &
S a x o n um v o c a b u lo appellacur L u n d e n w i c k ; deg
in itu r ad D o r f t c t , u b i aliquantuUim com m o ran s
e o laudes d ie n o Z u q u e p er fo lv ic .
( 2 ) NoUe Joa n . Mabillon. ad V itam B o n ifa c ii, in
•nZ. SS. ordinis S a n à i BenediSti part. I I . Seculi H I .
fo l . 16. Jam an te ord in acionem fuam W in f r id u s n o men
h ab eb ac B o n i fa c iu s , u t co n fta c e x E p ift . G r e g
o r i i P apæ 11, ab O th lo n o r e la ta I . ib . I. c a p . 9.
data idibus M a i i , anno tertio Imperii Leonis indiSli f e cunda
id e f t an n o D C C X I X . q uæ tam en e p is to la
Bonifacio religiofo presbytero in fcr ip ca e iL E x e a t &
alia B u g gæ A b b a tis fæ e o d em an no d ir e Z a B o n ifa c io
f iv e W in f r e d o , d ign isfim o dei p r e s b y t e r o - ; quæ
E p is to la in ce r B o n if r c ia n a s e ft 35.
( 3 ) Z ie bier voor V I . Boek fo i . 309.
Y ) Legenda S t i. Bonifacii cap. i . S ed cum p e r
id em tem pu s h o s t ilis d is fenfio e x o r t a in te r K a ro -
lum primum g lo r io fum P r in c ip em F ran c o rum &
R ad b o d um v eg em F je fo n um , cu ju s im p e r io m a x im
a pars e c c le fia rum D e i id o lo rum culcuvæ red-
d e b a tu r , id e o q u e v ir D e i e x illius parcibus d iscesfic
& p e r U t r e c h t , ib iq u e aiiqu an tis com m o ra n s d ie bu
s ad v en ien tcm R e g em R ad b o d um a llo cu tu s e s c ,
o b fe c r a tu s , uc a tanta jam p ra v ica te q u ie sc ere c. P o se
h æ c pera g ra tis illius terræ p a r c ib u s , e x p lo r a v i t , a n .
a licu b i in e a p ræ d ica c io n is fib i p atere c lo cu s . C um qu
e in te llig e r e t , fe fru s t r a p ræ d ican d o ib id em la b o -
ra cu rum , ad na ta le fo lum transmigravic.
( 5 ) Z ie hier voor fo l. 309.
( 6 ) Legenda S t i. Bo iiifa cii, cap.2 . In te r e a a c c id ie ,
u t M o n a s te r ii fui pacer diem d a u f c r i t e x t rem um .
Omnes ipfum d e p r e c a b a n tu r , u tp a s to r a lem fu p e r co s
fiisc ip e re cu r am , n on dedignarccur. A t ille humilicer
renuens dic ic ; f e peregrinare pro Còristi nomine velie.
Q u i cum om ni Laricace & lic en cia fracrum , v o ta fua
o b t iiiu it .
O o 00 2
II h r '