■ i i i r í Y V ' ' ' “
i ' f ; y
■Í!l!"é
älllli'i ñ ,1
j*lM .
‘l ü #
i i l fe j F * '
I li iHi'*
‘ lililí ' ' Y V Y
308 G E R A R D V A N L O O N S
Z y n e naagelaate weduw Pleñrudis,
die zich vervolgens het zelfde hoog;
g e za g als Grootmoeder en V o o g -
dcs van den zeer jongen Groothofmeester
Theodobaíd ( i ) aanmaatigde,
liet ílraks haars Gemaals natuurlyken
Z o o n K a r e l , welke voorheen tot
Hertog van het veroverde Vriesland
was aangefteid, t’haarer gerustheyd
71?. (2 ) te Kolen gevangen zetten. Dus
wierdt het Oost- en Westfrankifche
ryk door eene v rouw e, hoewel maar
voor eenen korten t y d , beftierd:
mids verfcheydene misnoegden eerlang
tegen haar opftonden , ja haare
m ’t veld gebragte benden i n ’ t
bosch (3 ) van Cuife v er flo eg en ,
zulks de minderjaarige Groothofmeester
, onaangezien hy het gevaar met de
vlugt ontkomen w a s , zich echter eerlang
van dat Hoogftaatsbewind beroofd
z a g , mids dfe Westfrankilche
vazalen (4) eenen Ragaufrid tot Gro o thofmeester
van den voorgemelden
Dagobert den I I I . verhieven. Dees
befloot ftraks de Oostfranken, mids
die hera weygerden in die hoedaanigheyd
te erkennen, te beoorloog
e n , en trad: tot dat eynde met den
Vriefchen V orst Radboud in een zeer
naauw (?*) verbond, als welke door
deeze verbindenis de landen hoopte
weer te k ry g e n , welken hy in den
laatstvoorgevallen oorlog tegen Pipyn
verlooren hadt.
Dan terwyl deeze krygsbereydle- 716.
len ter wederzyde gemaakt wierden, ----- -
was de hier voorgemelde Karel g e lukkiglyk
( 6 ) uyt z yn e gevangenis
g e v lu g t , door de Oostfranken als
een-hen toegezonde Beichefmengel
niet alleen ontfangen; maar tot bewinds
voerder ( 7 ) van dat r y k , in -
de plaats zyns V ad e r s , aangefteid,
om het door z yne aangeboore be-
quaamheden , zo o tegen de voorgenome
aanflagen van den Westfranki-
ichen Groothofmeester Raganfrid,
als den Vrieichen Vorst Radboud te
befchermen.
D e e s , iedert de dood van Pipyn ,
z y n e opgekropte wraaklust den vollen
toom g e e v en d e , trachtte thans
op de nieuwe Christenen, die zich
onder z y n gebied bevonden, op z y n
beurt de ichaade, welke h y ftaande
het hera ontzaglyk geweest zynde
ftaatsbeftuur van Pipyn geleeden hadt,
langs
( 1 ) Cbron. Fredeg. cap. 104. P o s t o b itum qu o q u e
e']\xs ( P ip in i ) P licb cm d is m a tro n a p ræ fa ta fu o confi-
i i o , acqu e r e g im in e c u n d a ag eb ac t tc .
( 2 ) Ibidem cap. 105 . H is d ie b u s C a ro lu s D u x a
p ræ fa ta fæ m in a P ìich c ru d e fub cu s to d ia detencus.
J . a Leidis Cbron. L ib . I I . cap. 17 . Q u o d
ce rnens J P le f t r u d is , r e li t t a P ip in i , g r a v it e r tulic.
Q u a p ro p te r C a ro lum M a r t e llum , p riv ign um fu um ,
capcum in C o lo n ia u r b e , cu s cod iæ firmæ mancipa-
v ic . A s fum en sq u e T h c o d o a id u m , filium D r o g o n is
filii f u i , M a jo rem d om u s r e g n i , prin c ip a cum c u m e o
ufurpac.
J . Iperii Cbron. S a n li. Bert. cap. I I I . part. a. Sed
c o d em an n o ite rum ( P ip in u s ) infirma tus o b i i c , re-
lin qu ens filium eleg an cem p a r v u lum , n om in e C a ro -
lu r a , qui p o sc ea d it tu s T u d ic e s feu M a r c e llu s ,q u em
e x A lap iad e co n cu b in a fu s c ep e r a c , qu em P le t tn u iis
r e li t t a P ip in i ca p tum in C o lo n ia cuscodiæ mancipa-
v i c , & cum n e p o te fu o T b e o d o a ld o ma joricacem
d om u s r cg is ufu rp a v it.
' ( 3 ) Chron. Fredeg. cap. 104. D em um F r an c i mutuo
in fed it io n em v e r l i , co n filio in u t i li, com m isfa a c ie
in C o n c ia ¿Sylva con erà T h e u d o a ld um & L e u d e s P ip p
in i q u o n d am , atque G r im o a ld um in ìe r e c e ic am en .
C o r ru ic q u e ib i im m o d icu s e x e r c itu s . T h e u d o a ld u s
icaque a fod alib u s fu is ( r e lià t i s ) p e r fu g am lapfus
e vafic.
( 4 ) Chron. Fredeg. cap. l o j . E o t em p o re e le g e -
runc in h o n o r em M a jo r isd om u s q u en d am F r an c um
n om in e Rng anfridum.
( 5 ) Cbron. Fred. cap. 105 . C um R a d b o d o D u c e
foe d u s inierunc.
y . a Leidis Chron. Lib. I I . cap. 1 7 . R a g in fr e -
dus v e ro cimens C a ro lum M a r c ellum , cum R a tb o d o
r e g e F r ifo n um foe d u s ' amiciciæ p e r c u s f i t , eum q u e in
adjucorium cum mulcis F r ifo n ib u s acqu ifiv ic .
( 6 ) Chron. Fred. cap. 105 . (C a r o lu s ) fu b c u s to d ia
decencus D c i a u x ilio iibevatus esc.
( 7 ) An n a l. Metenf. ad ann. 7 1 6 . S e cu n d o aucem
an n o po se d iscesfum pacris fui P ip p in i K a ro lu s A u -
STRASI ORUM forcicus e s t princ ipacum.
Alb erti Abbat. Stad. Cbron. A n n o D om in i
D C C X V . JPippinus S e n io r , M a jo r d om u s , ob iic.
C u i K a r o EOS s u e c e s s i t .
Lambert. Scbafn. Cbron. ann. 7 1 4 . M o r cu u s esc
P ip in u s M a jo r d om u s , c u i fu c c e s fic C a ro lu s M a r -
tellus filius e jus .
Tornacenfe Chron. Breve ad ann. 7 1 3 ; Pip p inu s
p rin c ep s o b i i t , K a ro lu s M a r c e lla s fu cc ed ic.
A L O U D E H O L L A N D S C H E H I S T O R I . 309
langs al de hem maar moogelyk z yn de
wegen en middelen te wreeken.
D u s , zo o veel in z yn vermoogen
w a s , den afgefchaften dienst ( i ) z y ner
afgoden alora herfteld hebbende,
maakte h y zich met z y n e in f t veld
gerukte Vriefche benden niet alleen
v anhetdoor hem afgeftaane Uytrecht
cn Duurftede meester, maar drong
te (2) fcheep , langs den R yn tot
b y Kolen door; daar hem Karel met
de w e ynig e benden , die h y in der
y l vergaderd hadt, moedig tegentrok
en in Lentemaand des jaars zeven-
honderdzestien ( 3 ) flag leverde.
Het gevecht was zeer hardnekkig,
en wierdt des niet ,- dan door den op-
volgenden ( 4 ) nacht geeyndigd.
Zulks Karel z yn e (?) benden in ’t
ze lv e zeer ongemeengeteystertziende
, z yn le g e r ,, door de duysterheyd
begunftigd zynde , a fvo e r , om dat
door het doen van eene nieuwe volk-
ligtinge , te verfterken.
Hier tegen rukte Radboud, d o o r ’t
laatfte g ev ech t ■ zynde begunftigd ,
aan’ t hoofd zyne r V r ie z en , dieper het
Frankifche ryk in ,' en vereenigde
zich met het leger van Ragenfrid, ’ t
( 1 ) L eg. S t i. Bonif. e x M S . vetusto edit. cap. i .
P e r id em cempus hosc ilis dis fcn fio e x o r t a incer Ka-
ro lum primum g lo r io lum P r in c ip em F ran co rum &
R a d b o d um R e g em F r e fo n um , cujus Im p e r io m a x ima
pars e c c le fia ru ra D e i id o lo rum C u ltu ra ; rcd d e -
bacur.
( 2 ) Fontanel. Cbron. cap. 3. E o d em d eniq u e an no
v en ic R ad b o d u s d u x F r ifo n um n a v a l i o r d i n e
u squ e C o lo n iam urb em . .C o n t r a qu em C a ro lu s fa-
g a cisfimu s E x a r ch u s b e llum in itau rav ic .
Qiiedlinburg. Cbron. ad ann. 7 1 6 . P u g n a v ic C a ro lu s
-con tra Rad b o d um reg em.
( 3 ) A nn a l. F u ld en f an 7 1 5 . P o s t mo rc em P ip in i
P lc t thm d i.s ejus r e li t ta v id u a in com p a ra b ili o d io
co n t r a C a rlum fu c c e n fa , cu s to d ia eum p u b lica ob-
fe rv a r i ju b e c , u n d e ille d iv in o a u x ilio liberacus p r i m
o ce rcam in e c o n t r a R a tb o d um r e g em F r ifo n um ,
q u i C o lo n iam u sque v e n e r a r , m enfe marcio p u g n a n s ,
dum fo i t i t e r d im ic a c , ma gnum e x e r c itu s fu i damnum
co n feq u itu r .
( 4 ) An nal. Metenf. ad a i in .j t 6 . K a ro lu s au tem prte-
ce llen tisfimu s P r in c ep s de ad v en tu R a d b o d i c c r t io r
fa t t u s , o c c u r ric e i. In i to q u e c e r c am in e , ma gna e x
u t ra qu e p a r te c la de s e x c itit . D ir im e n te n o t t e ca;-
d cm > h o s t is u te rq u e fu is fefe. m a n d a v ic , C a r o lo aucem
v ifum e s t ad refiscendum h o s d copias_ au g e r c .
gene langs het geweldig Bosch ( 6 )
van Ardenne hem te gemoet getrokken
was ; vervolgens naa deeze za-
mevoeging niemand in ftaat oordeelende
om hen eenigen tegenftand te
bieden , verwoe.stten z y het land
w yd en z y d en vertoonden zich e yndelyk
voor Kolen ; werwaart zich
Plectrndis met de ongemeene ichat-
ten - van haaren overleeden Gemaal
P ip yn , naa z y het h oog gezag hadt
moeten afilaan, b egeeven,. en ledert
ook aldaar totnogtoe , gehandhaafd
hadt. . D e fterkte dier ftad nogthans
belettede a an ’t zeeghaftig h e ir ’ t beleg
te onderneemen, zulks h e t,, naa
flechts eene goede fbmme gelds van
Pipyns W ed uw e ontfangen . te hebben
, ftraks naar het Koninglyke lusthuys
Amblef, gelegen b y de Ab td y
van Stavelo , te ru g .tro k ; mids de
voorgemelde'yerwoestingen het geen
lang v e rb ly f in dien oord toelieten.
' Karel immiddels z yne benden weer
verfterkt hebbende , deedt. door de
zelven aan het aftrekkende leger den
to e v o e r , zo o veel maar „ doenlyk
was , onderfcheppen , en was , z e lf
met flechts vyfhonderd man ( 7 ) het
■ , . ... vyand-
Lemovicenfe Chron. Breve an. j i 6 . Primum p u gn a v
ic K avo lu s D u x co n erà R ad b od um ad C o lo n iam .
( y ) Cbron. Fredeg. cap. lo ö . R ad b od um D u c cm in-
.vicant. C o n erà qu em p ræ d ittu s v i r C a ro lu s cum
e x c r c icu fu o c o n fu r g e n s , cercara en in v ic em in ie re ,
fed n on m o d icum ibi perp e sfu s esc dam num d e v ir is
ilr e n u is , acque n ob ilib u s.
( 6 ) Ibidem. C h ilp e r icu s p ose hæ c & R a g a n fr id u s
adunata h o s t ili p l e b e , A rd u en n am S y lv am tranfeunc
■ab alia p a r te , pæ s to lan te R a d b o d o D u c e , cum
e x e r c itu fu o h a ften u s C o lo n iam u rb em fu p er R h e num
fluv ium p e r v e n e ru n c , r e g io n e s illas p a r ite r
v a s ta n te s , muñ era mulca & th e fau ro s a p ræ fa ta
P lich cn id e a c c ip ien ç es r e v e r fi fune. .
, A nnal. Fuld. ann. 7 1 6 . R a g in fr id u s M a jo rd om u s
.& Hilpr icu s r e x cum e x e r c itu fin es C o lo n ie n f ium ,
& re g io n e s R h en o co n tig u a s v a s c an c , a c c e p c isq u e a
P le t th ru d e mu n er ibu s revercuncur.
- ( 7 ) A n n a l M e ten f ann. 7 16 . Ip fe (C a ro / u r ) v e r o
cum q u ing cncis fe rm e viris A rd u en n am filv am Am-
b la v am qu e V illam as cenfu fu p e r a c , & de fum m a c o l le
hosc ium Ca sc ra cop ia sq u e c o n fid e r a n s , quid illis
d am n i in fe r r e p o sfe c prudentis fima med ication e
t ra ttab ac . E rac autem e x e r c itu s g ran d is n im is ,
co o p e r ie n s p la n ic iem , in qua Am b ia v a v illa p u b lica
fita esc.
■#;,r