r t i" [
! t l '
■ ì f
r ’ 1 Í
1
' F i
y é i i
¡ ' i l
' ' r i ' - I ] , i.. ü
y ,
r i ' “ li
-1
ri 1
plìf %,.Ul : ! 1 ftiY' ■ rfm
s s ä
f lp f lj r i i i : ; ''!
|k
t
, ÿ \ m
■ f e ü S î f e
i.,;„j#./. ì l : i
wfeV'r
f - m
zieh thans weer het geheele Franfche
r y k , onder deezen Klotaris den II. ( i )
op nieuws vereenigd en ineenge-
622'. fmol.te. W e lken in ’ tjaarzeshonderd-
tweeëntwintig zynen oudften zoon
Dagobert tot Kon in g van het gehee-
• le ( 2 ) Oostfraiikilche ryk en by ge-
volge ook van die landen, welken
daaronder in het thans genaamde
Holland behoorden, om hem in den
zwaaren last van zo o wyd uytgebreyd
Staatsgezag te vervangen, aanftelde.
Mids het nieuwe ryksbewind van
deezen jongen Koning beflooten de
over den R yn woonende Saxers de
wapenen (3) tegen hetn op te vatten,
om zich van het betaalen der
ichattingen, welke hen de voorige
Koningen hadden op g elegd, waar
■ het m o o g e lyk , te bevryden. Om dit
met naadruk te doen, verbonden z y
• zich met aile de ( 4 ) omgelegene
volken , en wel voornaamelyk met de
te wederzyde van de Z u yd er ze e w o o nende
V r ie zen , welken, naar de voorgevalle
uytroeijingder W arners nutegen
het Öostfranlciiche ryk aangrensden,
en des thans aan de beurt leyden
o m , ZOO het diemagtige V orsten eenmaal
mäar in den zin fchoot, door de
wapenen te worden aangetast.
O e jonge Dagobert van dit voorneemen
der Saxers, en de aangegaane
verbindtenis met de Vriezen verwittigd,
befloot dierhalve, niettegenftaande
de groote talrykheyd der in
verbond getreedene volken, hen op
hunnen grond , en eer z y den voorgenomen
inval in z yn e Staaten werk-
itellig maakten, met z yn onderhoo-
rig leger te beftryden , en trok tot ,
dat (5 ) eynde met het Zelve over 7 ’
den Ryn.'
Niet lang leedt het dierhalve, o f de
wederzydiche legers raakten handgemeen
(6 ) en hadden de Saxers en
de met hen in verbond getreedene
V r ie z en ,’ mids hun overtreffend g e tal,
het geluk van ftaande het g e vecht
aan het Franfche leger eene
zeer gevoelige (7 ) neep toe te breng
en ; d o ch ’tg e n e , des onaangezien,
door het heldhafcig gedrag van Dagobert
aangemoedigd, zich in z y n e
ftandplaats handhaafde. En zekerlyk
de jonge Kon ing hadt zich fteeds in
’t heetfte van ’ t gevecht alom vertoond
, zulks hem door eenen toege-
( 1 ) Fredeg. Cbron. cap. 42. F irm atura e st om ne r e g n
um F r a n c o rum , ficu c -a p r io r e C h io ta r iq fue ra c do-
in in a cum , cu n tt is chefauris dicioni C h lo ca rii jun io ris
fu b je tt is . •
( 2 ) Ibidem, cap. 4 7 . an no X X X V I I I . regni
C h io ta r i i D a g o b e rcum filium fuum co n fo r tem regni
f e c i c , eumque p e r Auftrafios, reg em inftituit.
( 3 ) N B .» I k weet we l dat j . Eckhard (C om m .
R e rum F r an c ie , torn. I. fo l . 1 5 3 . ) even gelyk ook anderen
deeze beele gefcbiedenis, als een verdicbtfel verwerpen
, om dat de tydgenootige fchryvers van dat voorval
niets melden: dan dewyl bet zeker is d a t 'e r oneyndige
oude fchriften verlooren z y n , uyt welken de kort dadrop
gevoigde bistorifcbryvers bunne bistorien bebben opgem
a akt, en dat ook Klaas Kolyn en zeer veele anderen
die als waar hebben te hoek g e jleld , zoo heeft my daarom
goedgedacbt deeze gefcbiedenis bier ecbterte befchryven,
ZOO om dat de Oudß e Rymcbronykfcbryver onzes lands
getuygt zyne bistori uyt geloofwaardige fiukk en getrokken
te bebben, als om dat men zyne andere niet min zeld-
■ zaame verbaalen, by bet federt ontdekken van andere bifiorifcbriften
, door de z eh en tekens beeft bevestigd gevon-
' den. IVaar nog by komt dat. Bonifacius in zynen aan
den Paus gefchreeven brief betuygt, dat de O u d E Koning
Dagobert eene kapel in Wiltenburg geßicht heeft,
welke O u d e Vorst geene andere dan dees Dagobert de I.
kan zyn mids de 11 maar 3 6 jaaren voor Bonifacius komst
in Vriesland vermoord was en des geenszins den bynaam
van den O u d e n maar van den Jongen verdiende, zoo
als men hem op bet eynde der Chronyke van Fredegarius
fanaamd vindt. Behalven dat geen oud fcbryver meldt dat
Dagobert d e l l Wiltenburg inneemende daar eene kapel
g eßicht b e e f t , even gelyk het la a f te door Bonifac ius ,
en bet eerste door zoo veel andere fchryvers van den 0 u-
D E N o f eerßen getuygd wordt.
( 4 ) Anonym. Gesta Reg. Franc, cap. 4 1 . In illis
q u o q u e diebus SaXones reb e llanc es nimis com m o -
v c ru n t e x e r c itum g e n t i u m p l u r i m a r u m c o n t
ra D a g o b e rcum .
( 5 ) Ibidem. D a g o b e r tu s v e r o , c o l le t to h o s te più»
r im o , R h en um t ra n fii t , c o n tr a S a x o n e s ad pugn am
e x i r e n o n dubicavic.
( 6 ) Gesta Regis Dagoherti I . cap. 14 . In illis q u o q
u e d ie b u s .S a x o n e s nimium r eb e lle s cum B e r co a ld o
d u ce com m o ve ru n c e xe rcicum g en tium plurimarum
c o n tr a D a g o b e r tum re g em A u strafio rum . D a g o -
bercus v e r o & ip fe c o l le t to h o s te p lu rim o R en um
t ra n fic , co n tra S a x o n e s ad pugn ajn e x i re n o n dubitar.
IDisque v a ld e pugn antibus D a g o b e r tu s fu per
g ale a capicis fui percu s fu s e s c , a tq u e ab fcisfa p a r tícu
la d e . ca pice cum capillis ad terram d e c id it. Adci-
ra autem a rm ig er ejus a r e t ro ftans d o lle g it eam.
( 7 ) Anonym. Gesta Reg. Frane, cap. 4 1 . Illisqu e
v a lid e p u g n a n t ib u s a c il le ]$ fum ce rnens
p o p u lum fuum.
bragten flag, dien h y ( i ) op zynen
helm ontfangen hadt, een gedeelte
z yn s haairs was afgehouwen. Dierhalve
zondt • hy zynen fchildknaap,
die het afgehouwe haair van de aarde
hadt opgeraapt, met het zelve ,
als een blyk zyne r betoonde dapperh
e yd , aan zynen ( 2 ) Vader , om
van hem eene vaardige hulp, mids de
overmagt der v yan d en, te zynen
onderftand te bekomen.
D e oude V o r s t , verftaande het
gevaar zyns Z o o n s , rukte dan met
z yn (3) leger ten fpoedigfle over
den R y n , vervoegde zich nog tydig
b y den z e lv e n , en floegen z y gezaa-
melyk hunne benden, onder ’t maaken
van een ongemeen g e ju y g , vervolgens
op den boord van ( 4 ) de
W eZ e r neder. D e Saxifche Hoofdbevelhebber
Bartold (5) nieuwsgierig
wat deeze onverwachte vreugdegalm
beduydde, naderde dierhalve
aan den overkant van dien ftroom en
verftaande dat het over de aankomst
van Klotaris w a s , betuygde (6 ) dit
bericht onwaar te z yn , mids hy wis-
■ fe tyding hadt, dat die Vorst weynige
dagen te vooren overleeden was.
Doch diejuystop dat pas daaromtrent
ftaande, ligtte de heim van zyn (7 )
hoofd en liet aan Bartold z yne lange
haairen z ien ,d ie n u , mids z yne hoog
e (8 ) ouderdom, voor het meeste
gedeelte gry s waaren. Dees dierhalve
hem kennende aan deeze K on in g lyke
eertekenen (want het draagen
van lang haair ( 9 ) was den Franfchen
Vorsten alleen e y g en ) hadt de on-
befchaamdheyd van den ouden V o rst
eenige onbefchofte foheldwoorden
(10) naar ’ t hoofd te werpen.
Zulks
( 1 ) Anonym. Gesta Reg. F ranc, cap. 4 1 . D a g o b e r tu s fu p
e r g a le a ca p itis fu i p er cu s fu s ab fc isfa p a r c icu la d e ca pil-
lius e jus ad te r ram , r e t ro itan s a rm ig er e ju s c o l le g i t e am.
( 2 ) Ibidem. D ix ic ad ip fum p u e rum fu um : p e rg e
v e lo c ic e r fe sc in u s cum c r in e c a p itis m e i n u n c ad
p a t rem meum , u t fu c c u r r a t n o b is ancequam cu n ttu s
e x e r c itu s corruac .
Gesta Regis Dagob. I . cap. 14 . A t ille læfum c e r n
e n s e x e r c icum fuum d ix it ad ipfum ju v e n em . B e r g
e s v e lo c i t e r fe sc inu s d e fe ren s c r in e s ca p itis m e i ,
n u n c ia p a t r i m c o , quacinus v en ie n s fu c c u r r a t n ob is
an te q u am cu n ttu s co r ru a t e x e r c ic u s . Q u i flac im
cu v fum arripiens R en um t r a n f ii t , acque in Ardennarn
f ilv am , e o q u o d R e x C lo th a r iu s e o tem p o re in ib i
m o ra re c u r , L o n g o la r ium u s q u e p e r v e n it . Cum q u e
n u n cia sfe c e a quæ co n tig e ran c & d e fe ren s r e g i ab fcis-
fam p a r c icu lam d e ca pice filii fu i a d p ræ fen ta s fe t, r e x
n im io d o lo r e com m o tu s cum ft re p itu cu b a rum , &
e x e r c i tu F r an c o rum illic o de n o t t e c o n fu r g e n s , v e lo
c i te r R cn um t r a n f ii t , a tq u e in a u x ilium filii fu i c e le
rr im e p e r v e n it .
( 3 ) Anonym. Gesta Reg. Frane, cap. 4 1 . I lle ( pat
e r ) . . . . n o t t e co n fu r g e n s cum e x e r c itu fu o RÌie-
n um t r a n f i i t , in a u x ilium filii fui fe sc in u s p e r v e n it .
Y ) Ibidem. S im u l c o n ju n t t i in unum h ila r i c o rd e
m an ib u s p la iid e r e n t , fu p e r W i f e r a flu v ium ten den-
ces fix em n c ten to r ia . .
( 5 ) Ibidem. B e r ch o a ld u s v c r o D u x S a x o n o rum e x
alia p a r te ripæ hujus fluminis H a n s aud
ien s h u n c tumu ltum p o p u li in te r r o g a v i t q u id h o c
esfec.
( 6 ) Ibidem. Q u i re fp o n d it cum g a n n o , d ic e n s :
ro en titis v o s , . . . . cum n o s cum mo rcuum esfe
auditum hab eamus.
Gesta Regis Dagob. I . cap. 14 . C um q u e fimul c o n ju
n t t i in unum nilari c o rd e manibus jo c u n d is fim e
p la u d e r e n t , fu p ra V u i fe r a flu v ium ten den te s fix e re
ten to r ia . Be r co a ld u s v e r o d u x S a x o n um e x alia p a r te
ripæ fluminis Hans p aratu s u t ad pugn am p ro c e -
d e r e t , a u d ien s tumu ltum F r an c o rum in te r ro g a b a c
q u id h o c esfec. A c i l l i r e fp o n d e ru n c , d ic en c c s . D o -
minu s C lo th a r iu s r e x a d v e n i t , & o b h o c læcancur
F r a n c i. Q u ib u s relp o n d ic c um c a ch in n o d ic e n s :
fo rm id an c es v o s nimium mencimini d é lir a n te s , C lo -
tharium enim qu em v o b is cum h a b e r e d ic i t is , n o s
rao r tu um e sfe au d itum h ab emus.
( 7 ) A n on ym .G es taReg .F ran c. ca p .4 1 . R e x q u oq u e,
illic H ans lo r ic a inducus t t g a le a in c a p ite , c r ines cum ca -
n ic ie v a r ia to s o b v o lv i t , c tim q u e ‘d is co p e r tu s a g a le a a-
paru is fe c c a p u t r e g is , c o g n o v i t B a rchoa ldus e s fe r e g em .
( 8 ) Gesta Regis Dogob. 1. cap. 14 . R e x au tem fu p
e r r ip am flummis Hans g a le a induco c a p i c e , c r i-
n e s q u e cum c a n ic ie v a r ia ta o b v o lu to s h a b e n s , de
h æ c a u d ie n s , g a le am c e le rr im e a fu o c a p ite d epo -
fu it . C um nudatum a g a le a apparuisfec capuc r e g is
a g h o v i t eura Be r co a ld u s re g em e s f e , ir r id ens a ie :
tu h ic era s b a ie jumencura ? r e x v e r o hæ c audien s
v a ld e indignacus & h o c co n v ic ium g r a v ite r f e r e n s ,
V u i fe r a fluv ium im p a t ien te r in g r e s fu s , cum e q u o
v c lo c is fim o t ra n sn a ta v ic , a tq u e fe ru s u t e r a t c o rd e
B e r to a ld um p e r fe q u eb a tu r . F r an c o rum q u e e x e r c itu s
fcq u e n te s r e g em n a tand o v ix flu v ium cu ra D a g o -
b e r to tranfibanc p e r g u rg ite s im m en fo s . R e x ita q u e
C lo th a r iu s p erfequucus B e r to a ld um cercab a c v a ld e
cum e o . D ix ic q u e ei B e r co a ld u s , o r e x d e c e d e a m e ,
n e fo r c e incerficiam ce. Q u i fi p ræ v a lu e r is ad v e r fum
m e , i t a om n e s h om in e s d ic e n t , qu od f e r v u r a ,
tuum B e r to a ld um G e n t ilem in ce rcmc ris. S i auc em
e g o in te r fc c e r o t e , tu n c rum o r magnus in c u n t t is
g en tib u s a u d ie tu r , q u o d fo rd sfim u s r e x fr an c o ru ra
a fe rv o fit in te r fc t tu s .
( 9 ) Greg. Turon. L ib . I I . cap. 9. P r im um q u id cm
lito r a R h en i amnis in co ìu is fc : d e h in c t ra n s a tto
R h en o , T h o r in g iam cransmeasfe : u b iq u e ju x r a
p a g o s v e l C i v i t a t e s , u e g e s c r 1 n i t o s fu p er fe .
c r e a v is fe .
( 1 0 ) Anonym. Gesta Reg. Frane, cap. 4 s . T u n e h ic
eras b ile jum en tis.
X x x
i '
i'j
iP l] / '
t t l .A ' Ili
i.1 ' i!'"'
i'k i 1
I l i 1 ‘ '
' U T ' /