I I
i f 'l
■ |,II,*<"'! L(M
ill- V ' i4 i
Vfr.L I . Mil
' " i l l i h ‘ 'i .
" I l " ‘
300 G E R A R D V A N L O O N S
ten , ’ t g en e , naar zekeren afgod F o -
s i x e n , F o s i t e n l a n d genaamd
was, mids die aldaar me: 200 groot
een ontzag gediend wierdt, dat niemand
der heydenen de ftoutheyd
hadt, om eenig dier, ’t gene zich aldaar
ophieldt, te dooden , eenige
van de aldaar zynde zaaken te bezi-
g e n , o f uyt de aldaar zynde bron eenig
water ( i ) dan in ftilte te putten.
Dan Willibrord (want die moest
zich tot herftellinge der door den
ftorm geleede ichaade alhier eenige
dagen ophouden) fpottede met deez
e (2 ) Heydenfche bygeloovigheyd
en doopte niet alleen drie Christen-
geworde inwoonders met het water
van die b ron, maar liet z e lf eenigen
van het aldaar graazende vee flagten
e n , tot het achtervolgen van den
r e y s , aanboord brengen.
. H o o g lyk was (3 ) Radboud (want
h y hadt alhier ook z yn e w o on in g )
wegens dit beftaan van Willibrord
geltoord en liet des eenen van des
zelfs gevolg , wien lot hadt uyt-
g e k o o zen ,om den ingebeelden hoon
z yn en afgod aangedaan te w re eken,
anderen ten afichrik dooden. W i l librord
z e l f te (4 ) H o o f ontbooden
zag zich in ’ t eerst door den ver-
gramden V o r s t , wegens de imaad
den afgod aangedaan , niet w e ynig
over den hekel haalen, doch in ’ t
v e r v o lg , niet tegenftaande hem W i l librord
met eene Apostoliiche vry-
moedigheyd b y dit voorval n o g maals
z yn e wangeloovige blindheyd
voor oogen ftelde, door den zelven
nog met eenige ( 5 ) eerbewyzin-
gen , uyt ontzag voor den Groothofmeester
P ip yn , te rug zenden.
Om dit voorval en dat Radboud 697.
daarenboven zich reeds met eenen '
Everard, wien ft land ( 6 ) en ft flot
van Elst in de Betuwe toekwam, tot
krenking van den voorigen vreede in
ft g fh e ym verbonden hadt, en dus
ten naadeele van het Franfche ryk
niet alleen zeer gevaarlyke aanflagen
brouwde, maar ( 7 ) in ft zelve reeds
eenige vyandlykheden gepleegd hadt,
befloot Pipyn den Vriefchen Vorst
op nieuws met naadruk te beoorloog
e n , om den ze lven , wegens deeze
trouwloosheyd ftraffende, eensdeels
grooter uytbreyding in dien oord
aan ft r y k , anderdeels aan den ge-
; lo o f
c r r ä ö 'g g jä g j
■ ( j ) y a L tiH s Chron. L a . 1.1, eap. 15 . Q u i lo cu
s a paganis in tan ta v en e r a t io n e h a b e b a tu r , ut
r.ihil illic v e l anima lium ib i p a s c e n t ium , v e l alia-
ruiTi q u a rum lib e t return quisquam g en tilium o c c id e r
e auderct. N e c e tiam a fo n t e , q u i ib ie b i illie b a t a -
quam h a u r ir e , nifi c a c h e , p ræ fum e b a c , q u o cum
v ir D c i tem p e s ta te ja d la tu s e s t , mantit ib id em aliq
u o t diebus q u o u sq u e fed atis tem pe s ta tibu s , op-
orcunum cempus n a vig a c ionis adv cn irec .
( 2 ) Ih idm . Sed p a rv ip en d en s ftultam illius lo c i
TCligionem fe ro c is fim um q u e r e g is R ad b o d i an im um ,
Gujns lia b ita tio in infula p ræ fa ta e ra t. Q u i v io la cq re s
fa c to tum illo rum atro cisfima m o rte dam nare con fu e-
v e r a c , tre s ■ h omines d ia b o lic is ren u n c ian te s cu ltu -
r i s , in ip fo f o n t e , cum in v o c a t io n e S an ft ie T r in i t a tis
, b a p t iz a v i t . S ed & an iin a lia , in ib i p a s c e n c ia , in
c ib a r ia fuis m a fta re p ræ c ep it.
( 3 ) Ibidem. R e x autem nimiæ crild e lita t is fu ro r e
a c c e n fu a , in fac erd o cem D e i fummi injuria s D e o rum
fuoruin: ulci.sci p e r t in a c ite r c o g i ta b a c , & p e r tres
d ie s cum fuis q u o t id ie fo r tem m ic c cb a t , u t auc om n
e s , au t q u o scu n q u e fo r s e x ilio S án e lo C o lle g io
d emonílrasfe c, ju g u la re t. D e o autem fuo s ad m u lio rum
-faluteni c u s to d íe n t e , & u t frbi p la c u i t , iilas fo r te s
t em p e r a n t e , nullus h o c ju d ic io permisftis e s t c x cis
m o r í , niü unus. Q u i ¿ í ip f e ut cura palma m a r ty rii
cu rfu s fu i an g o n em m e r e rem r co n fiim m a re fed u lis
oraisac p re c ib u s.
( 4 ) Ibidem. T u n c v ir V e n e r a b ilis W i l i ib r o r d u s ,
f iv e C l em e n s , A r c h i c p is c o p u s , v o c a tu s ad r e g em
R ad b od um , & mu ltum ab e o in c r ep a c iis , q u a re fu a
la c ra v io la s f e t , & in ju riam D e o fu o ir ro g a s fec . P r e -
c o v cricacis co n ílan c i a n im o re s p o n d it : n o n e st D c u s J
qu em c o l i s , fe d d ia bo lu s q u i ce p e s lim o e r r o r e , o
R e x , d e c eptiira h a b e t , uc animam tiiara æ cernis cra-
dac flamrais.
( j 3 Ibidem. l i l e v e r o , & íí no ltiisfe c p ræ d ic a to r i
v er ita c is fc i lic e t b e a to W i l l ib r o r d o c r ed e r e v e r b is ,
tamen ad P ip in um D u c em F r an c o rum cum h o n o r e
eum rem iíit.
( 6 ) Hedee H iß . in Diplom. CaroU M a n . fo l . 30. In
p a g o Bachua villan i ju ris n o s t ri nuncupa'tam E l i s r e ,
in ip fo lo c o M a r itlia im e , q uancumcunque ibi hab
u it v c l p o s fed it E v e ra rd u s , DUM IPSE IN PI DELIS
K E G i A p p A R u i T , & ill r cg is F r an c o tu iii in-
f id e l i t a t e , f o r i ' s p a t r i a a d i n f i d e l e s s e
s o c I AV I T.
( 7 ) A nn a l. Metenf. ad ann. Ö97. Pip p inu s P r in c ep s
d u x it e x e r c icum co n tr a F r i f io i i e s , & R ad b o d em D u c
cm ip fo rum iinm ic em , acque pag am im , qui v e rb a
P r in c ip is P ip p iiii fæ p e c o n c em p ie r a t , e t f i n e s
PRIN.CI PATUS EJU
CREURI S INRUPTTOHl -
11 n S V E XA n A T.
A L O U D E H O L L A N D S C H E H I S T O R I .
loofyverenden Preeker bequaamer
gelegenheyd te verfchaffen, om de
reeds 200 wel gelukte bekeering der
Vriezen in ft vervolg met meerder
rust te können achtervolgen.
. Des wierden eerlang de wapenen
ter wederzyden aaugelchooten , en
viel de opgevolgde veldflag omtrent
( i ) Duurftede v o o r , midsgaders by
den zelven aan Radboud andermaal
200 groote nederlaag te b eu r t, dat
h y zich genoodzaakt v ond t, tot beko-
ming van den v re ed e , die koopryke
ftad, ge lyk ook ( 2 ) Uytrecht en
voorts meest alle die landen , welken
thans onder den naam van W estvr iesland
bekend z y n , aan de Oostfrankifche
kroone a f te ftaan ; midsga-
ders_zyne Dochter (3 ) Theudeiin-
de aan Grimoald, tweeden Z o o n van
P ip y n , tot vrouwe te geeven. Desgelyks
wierden alle de goederen van
den voorgemelden Everard , mids
die (. 4 ) zich met de ongeloovi-
301
gen buyten het ryk op deeze w y z e
verbonden hadt, ter ftraffe van deezen
opftand afgenomen, en g evo lg lyk
de Koninglyke Schatkamer ingelyfd.
Mids het ontftaan van deezen k ry g
en de daardoor veroorzaakte verhin-
_ dering om de dus ver welgelukte g e loofspreeking
der Vriezen te achter-
vo lg en , hadt zich Willibrord immiddels
naar Tr ie r by Irmina, D o ch te f
van den laatstvermoorden Konin g
Dagobert den I I , b e g e e v e n , a s
waarfchynlyk daartoe door den roem
van haar uytmuntend leevensgedrag
Zynde aangezet, o f wel om dat h y
met haaren Vader, wanneer die in
de Overzeefche eylanden als balling
om zw o r f, eenige kennis gehadt hadt.
Hoe ft z y , de gemelde Prinfes ,
welke thans Abtdis der Abtdye v'an
de Moedermaagd te T r ie r was, befchonk
( y ) den aangelanden kerk- (■
voogd , uyt aanmerkinge van des -
zelfs totnogtoe betoonden geloofsy-
C O An n a l. Metenf. ad ann. S9 7 . A d u n a to ig itu r
e x c r c ic u , ju x c a Ca sc riim , q u o d dic icu r D o r e s ca -
d u m , ca sc ra metatus esc. C u i o c c u r ic cum v a lid
a manu t t p u gn a com m is fa esc. U b i F r iiìo n e s (u-
p c r b a manu R ad b o d i in a c ic ra p ro p e r an c e s , v a lid a
p u gn a com m is fa e s c , ubi F r iiìo n e s ma gn a c la de per-
c iis fi fune. F u g a co q u e D u c e co rum R a d b o d , Pippinus
v i t to r excicic., Ca pc is icaqu e innume rab iiibu s fp o liis
v i t to r ad p ro p r ia re v e r fu s esc.
( 2 ) J . a Leidis Cbron. L ib . I I . cap. p . V e rum -
tamen D e o d isp o n en te v it to r ia lis laus asfcripca e s t
P ip p in o , D u c i F r a n c o rum , F r ifo n ib u s o c c i l i s , v e l à
b e llo p ro fu g a cis . C a s te ilum eciam T r a je t t e n f c idem
P ip p in u s fu b p o te s ta te fua a c q u i fiv ic , & R ad b od um
r e g em p ræ fa tum ad in te r io r a F r ifiæ p ro fu g a v i t .
( 3 ) Cbron. Fredegar. cap. 104. Ig icu r G r im o a ld u s
filiam R a c b o d i D u c is F r ilio n um d u x ic u x o rem . .
Synop. Franco- Merov. L ib . I . pag. 6 49 . Pipin us
G r im o a ld um filium fuum in au la e ju sd em re g is M a -
jo v emd om u s ftacuic: e iq u e filiam R a b o d o n is F r ifo num
D u c i s , in u x o rem d e sp on fa vic .
Jperii Cbron. S t. Berlin, cap. i . part. 13 . P ipinus
film m fuum G r im o a ld um con ilicu ic M a jo rem d om u s
F r a n c iæ & e i f iliam Racb od i F r ifo n um D u c is u xo rem
d ed it .
( 4 ) Heda: H iß . in Diplom. Carol, fo l. 30. In p a g o
Bachua v illam . . . . mmcupfftcam E lis c e in ip fo lo c o
M a r i t lia im e , q uancumcunque ib i habuic v e l p o sfed ic
E v e r a r d u s , dum ip fe in fidelis reg i a p p a ru ic , t t in re-
g is F ranco rum inftdelicace fo r is pacria ad in fid e les fe
iq c ia v i c , & p ro p te r h o c o m n e s r e s s ü æ i n
F i s c o r e g a l i f u e r u n t r e d a c t æ .
( j ) E . Martene Coll. nova tom. I . f o l . 9 . A n n o
qu a r to r e g n i D om n i n o s t ri C h ild e b e r t i r e g i s , fub
ffie K a l. D e c em b r is . * In n om in e P a t ris & filii
t t Sp ir itu s S an t t i. E g o Irmina in C h r is t i n om in e
D e o ia c ra ta a c fi in d ign a g r a tia d om in i ab b a t is fa .
S ane q uidem D e o p ro p i t io m en te fan o q u e c o n filio
cestaraencum meum fieri r o g a v i, id q u c fr a t ri in C h r is to
m e o I-Iuncioni p r e s b y te r o fc r ib en d u ra com m ifi.
id c i r c o d o n o a d ie p ræfenc i p r o r em e d io animæ'
m eæ v e l p ro m e r c ed is m eæ a u gm en to - in æ terna b e a t
itu d in e v c l r em b u t io n e , ad b a f i lic am , quæ esc in
n om m e S an t tæ T r in i t a t is , v e l in lio n o r e S an t tæ M a r iæ
g e n im c is d om in i no s t ri J e s u C h r i s t i , v e l bea-
corum A p o s to lo rum P e t r i & P au li feu c e c e rom in
S a n t t o n im , quæ esc in v illa n o s t ra E p te rn a c o con -
i t r u t t a , fica fu p e r fiuv ium S u r a , ubi dom nu s & pacer
n o s ce r in C h r is to W i l h u r o r d u s e p is c o p u s , r c c .
to r t t gu b e rn a to r e s fe v id e c u r , d o n a tu in q u e e s fe
v o l o , h o c esc in ip fa v illa E p te rn a c o n , quantum-
cum q u e ib id em e x fu c c e s ß o n e p a te rn a v e l m a te rn a
m ihi o b v en ic ad in te g r um , tarn d om ib u s qiram æ d i-
f i c i i s , c a f is , m a n fis , r a an c ip iis , v in e i s , c am p is , pra-
t ! s , f y lv is , p a s c u is , aquis aq u a rum v e d e c u r lib u s ,
cum ap p cnd itiis v c l om nibu s ad jacenc iis fuis ß a id elin -
g o , M a c h u lf in g o , v e l p o r c io n e me a in O x in v i lla r e ,
omnia isca cum ad jacenc iis eo rum una cum pas coribus
v a c c a r ii s , p o r c a r ii s , b r e v ic a r ii s , cum g r e g ib u s eo rum '
v e l omni p e c u lio p rom is cu o , ad fæ p efa ta lo c a S a n c to
rum v e l ad m o nas ce r io lum ib idem conftrudbum in
D e i n om in e v o lo e s fe d o n a c iim , e x c e p c is h om in ib u s
i l l i s , q u o s p e r e p ís to la s nostras in g en u o s r e l á x a v i ,
quorum v o c a b u la fu n e , G a r a r io , C um b o a ld o ., A ch ii-
d e , T h e o d f r id o f i l i o , A ld f r id o , C h lo d o a r e jR a o c a r e ,
W a r v in lin g e , B a c e i in d e , G r a u c e le b a c a , .G u n d u lfo ,
is t i co ti denominac i annis fin gulis unu squ isqu e e o -
m m in luminaribus unam lib ram c e ræ ad fu p rad it ta
G g g g lo c ä
i-Silb i
* 1
i f ' !
1 u lH l'
t 1
' i