Het, tot deze heerl. behoorende, dorp, dat aan de Merwede, ten
0 . van het Huis te Merwede en ten W. van Giessenmonde lag , was
een der 72 dorpen , welke bij den watervloed van 18 November 1421
verdroukcn, en een der 54 , welke na dien tyd nimmer weder boven
gekomen zijn. Er stond hier ook een kasteel of adell. huis, waarop
A l o u d , Baljuw van Dordrecht, na den dood van W o l f e r t v a n B o r s s e i k n ,
zijnen begunstiger, in het jaar 1299 , het ongenoegen des volks ont-
week. Doch de gemeente van Dordrecht het Huis T e C r a i j e s t e i n belegerd
hebbende , moest hij zieh weldra op genade en ongenade over-
geven. Hierop werd hij , met eenigen der zijnen , gevankelijk naar
Dordrecht gevoerd; doch naauwelijks was hij aan wal gestapt, of hij
werd, met zes der zijnen, onder welke zijne twee breeders, voor de
Rietdijkpoort, door het gemeen doodgeslagen.
De landen, behoorende tot de heerlijkheid C r a i j e s t e y n , van ouds
groot 300 morgen, met regt van aanwas in de rivier, palende N. aan
de Merwede , 0 . aan Lang-Ambacht, Z. aan de Graaf, W. aan de
heerl. van de Merwede, zijn kort na den watervloed van 1421, groo-
tendeels weder opgekomen , zoodat die vrije amb. heerl., den 17 January
1430, voor het eerst weder is uitgegeven en daarmede verleid
A a l b e r t v a n N a e l t w y c k . De landen , thans onder de voorschreven heerl.
behoorende, zijn gedeeltelijk bedijkt of bekaad en gedeeltelijk nog on-
bedijkt en bekend ender de benaming van C r a i j e s te in , de Ron-
d u i t , de B ek ram m in g , de H e lp o ld e r , de M e e rk o te n n e s t en
den K ik v o rs c h of O tte r ; de vrije amb. heerl. van C r a i j e s t e y n ,
hoewel tot heden toe Bijna nog onbewoond, heeft echter tot 1795 toe
haar eigen bestuur van Schout en Schepenen gehad, en is later met
de gem. Sliedrecht gecombineerd. Thans wordt deze amb. heerl. in
eigendom bezeten door den Heer G u il l e a u m e J a c o b L o u is M a r i t z v a n
C r a i j e s t e y n , woonachtig te Dordrecht.
De heerl. C r a i j e s t e y n voert tot wapen drie zwarte kraaijen zonder
pooten , op een zilveren schild.
CRAIJESTEIN, thans meestal K r a a i j e n s t e in gespeld, pold. in den
Biesbosch, prov. Zuid-Holland, arr. Gorinchem, kant. en gem. Slie-
drecht, in de heerl. Craijestein; palende N. en N. 0. aan de Merwede,
0 . aan de Holsloot, Z. 0. aan den Kikvorschpolder, Z. W. aan het
vaarwater van Geertruidenberg, 0. aan het Grensblok, den Sionspolder
en den Middelgool, beslaande eene oppervlakte van 1 bund. 10 v. r.
72 v. eil.
CRAIJESTEIN, slot op het eil. Schouwen, prov. Zeeland. Zie
C r AAI JE STE IN .
CRA1L0 , voorm.buit. in Gooiland, prov. Noord-Holland. Zie C r a i j e o .
CRAILO (NOORD) , buit. in Gooiland, prov. JYoord-Holland. Zie
C r a y l o ( N o o r d - )
CRAILO (ZUID-), buit. in Gooiland, prov. Noord-Holland. Zie
C r a y l o ( Z u id - ) .
GR AK , state , prov. Friesland. Zie C b a c k .
CRAMMERS, voorm. eil., dat tot Zeeland behoort, en bewesten
Philipsland gelegen moet hebben, waar men thans nog het vaarwater
de Crammer of Krammer heeft.
CRANENBURG of K r a n e n b u r g , liavez. in Zalland, prov. Overijssel,
arr., kant. en \ u. N. 0. van Zwolle, gem. Zwollerkerspel, aan den
straatweg naar Meppel.
Deze havez. werd in het jaar 1639 gekocht door R u t g e r v a n H a e r s o l t e ,
die, den 5 September van hetzelfde ja a r, daarvan onder de Edelen
beschreven werd, en vervolgens de havez. met een fraai huis versierde.
Ziine achterkleindochter C r r i s t i n a H e n d r in a v a n H a e r s o l t e , overleed m
1730 ongehuwd, na alvorens de havez. C r a n e n b e r g verkocht te hebben.
Waarschijnlijk was het van haar, dat R u t g e r A n d r e a s v a n P a t k u l i . ,
die havez. in 1717 kocht, van welke h ij, in 1720, in de ndderschap
van Overijssel werd toegelaten. Sedert dien tijd is zy een eigendom
van onderscheidene familien geweest. > ,•
Tegenwoordig is het eene groote en fraaije builenplaats, die eene
oppervlakte beslaat van 97 bund. 22 v. r. 54 v eil., en bezeten wordt
door den Heer Mr. E g b e r t u s L u d o v i c u s A n t o n i u s V o s d e W a e l . B i j deze
havez. heeft, op den Nemelenberg, het klooster St. Agnesberg gestaan.
CRANENBURG, adell. hofstad in Delfland, prov. Zuid-Holland, te
Bikenduinen, gem. Loosdmnen. i ^ i r
Het huis werd omtrent het jaar 1330 gesticht door W i l l e m v a n L r a n e n -
b u r g die het nevens de tienden van Scheveningen en Sleebosch, met
het regt om een paar zwanen te houden in de Wijndalemermeer, ter
leen ontving van zijnen neef, den Heer van Wassenaar. Het is in
het jaar 1603 afgebroken. .
De daartoe behoord hebbende gronden zijn een eigendom geweest
van den Graaf v a n H o o g e n d o r p , en worden thans bezeten door Mevrouw
de wed. v a n d e n B e r g , geb. K o o l .
CRANENBURG of K r o o n e n b u r g , adell. huis in het Land van Heus-
den , prov. Noord-Brnband, arr. en 3 u. N. W. van ’s Hertogenbosch ,
kant. en | «. N. van Heusden, gem. Wijk-en-Aalburg.
CRANENBURG , voorm. adell. huis in Rijnland, prov. Zuid-Holland,
te Bleiswijk, aan de Rotte.
Het werd, in lict jaar 1106, gesticht door H a l e w i j n , Kaslelein van
Leyden , wiens afstammelingen het een reeks van jaren hebben bezeten.
H a l e w i j n , de derde Kastelein van Leyden, gaf het, met twee
morgen (1 bund. 70 v. r. 31 v. eil.) daar aan en omgelegen, aan
zijnen zoon F i l i p s , den eersten Heer van Wassenaar, wiens kleinzoon
B a r t h o l o m e u s v a n W a s s e n a a r , die men op het jaar 1268 vermeld vindt
als het hoofd van een nieuw geslacht, naar dit huis den naam v a n
C r a n e n b u r g aannam , en zijn wapen veranderde, voerende hij en zijne
afstammelingen, op een schild van sabel, drie halve wassende manen
van zilver, en op den helm eene kroon, waaruit kwam de kop van
eenen hond of brak, tot den haisband toe van zilver, getongd van
keel. Bij gebrek aan mans oir kwam dit huis, door het huwelijk van
E l i z a b e t i i v a n Cranenb™6 > E n g e l b e r t s dochter met A d r ia a n v a n d e r
H o u v e , uit het geslacht van C r a n e n b u r g , in dat van v a n d e r H o u v e ,
waarin het niet lang bleef, aangezien hunne dochter, M a r g a r e t h a v a n
d e r H o u v e , het door haar huwelijk met H u y b e r t v a n d e r M e e r P i e t e r s z .
in diens geslacht bragt.
Dit slot is waarschijnlijk in de Hoeksche en Kabeljauwsche twisten
verwoest, en door de verveening van den grond zijn er geene over-
blijfselen meer van te vinden.
CRAPAALT of C r a p o e l , geh. in het Land van's Hertogenrade, prov.
Limburg, distr., arr. en 3J u. 0. van Maastricht, kant. en gem.
Gulpen; met 17 h. en 75 inw.
CRASKREEK , watertje in Nederlands-Guiana , kol. Suriname, dat
tusschen het verdaten land van'Klarenbeek en de suikerpl. Mijn-Hoop-
en-La-Jalousie uit de Boven-Commewijne voortkomt, en zieh tusschen
de verl. plant. Petersburg en de koflijplant. Nieuw-Klarenbeek in de
Cottica ontlast.